دارىگەرلەر نەگە اق ءتۇستى حالات كيەدى؟
ⅩⅨ عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنا دەيىن دارىگەرلەردە ەشقانداي بىركەلكى فورما بولعان جوق. تەك اۋىر وپەراتسيالار كەزىندە عانا الجاپقىش پەن قولعاپ كيەتىن.
ەرتە زامانداردا دارىگەرلەردى كيىمىنە قاراپ تانىمايتىن. سەبەبى، ولار ءوز زامانىنداعى ناعىز تانىمال جاندار بولدى، ولاردى جازباي تانيتىن بولعان.
ەڭ العاش اق حالات كيۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى باستامانى اعىلشىن دارىگەرى دجوزەف ليستەر كوتەردى. بۇل كيىم ءتۇرىنىڭ انتيسەپتىك قاسيەتى تۋرالى ونىڭ تۇتاس تەورياسى بار ەدى. ال وتكەن عاسىردىڭ باسىندا، ەۋروپانى تۇماۋ ىندەتى جايلاعاندا بۇل تەوريا راستالدى. وسىدان كەيىن جەر- جەردەگى دارىگەرلەر جاپپاي اق حالات كيۋدى باستادى.
حالات تۋرالى تاعى ءبىر قىزىقتى دەرەك، وتكەن عاسىردا حالاتقا قاراپ، حيرۋرگتىڭ كاسىبيلىگىن باعالايتىن بولعان. وپەراتسيا كەزىندە حالات پاتسيەنت قانىمەن نەعۇرلىم از بىلعانسا، سوعۇرلىم حيرۋرگ بىلگىر مامان سانالعان.
جاقىندا انگليادا اق حالات كيۋ قاجەت پە دەگەن پىكىرتالاس قايتا جاڭعىردى. اق حالاتتان ۋاقىتشا باس تارتقاندا، حالىقتىڭ حالاتسىز دارىگەرلەرگە سەنىمسىزدىكپەن، كەيدە ءتىپتى قورقىنىشپەن قارايتىنى بەلگىلى بولدى، دەپ جازادى شەتەلدىك ب ا ق.
ەندى حالاتتىڭ قىزعىلت ەمەس، سارى ەمەس، سۇر ەمەس، نەگە اق ءتۇستى ەكەنىنە توقتالايىق. تۇستەردى زەرتتەيتىن كولوريمەتريا دەگەن عىلىم بار. سول ارقىلى شىندىققا جاناساتىن جاۋاپ تابا الامىز.
كولوريمەتريا عىلىمىنا سەنسەك، اق ءتۇس ادامدى اشىقتىققا، تازالىققا، ايقىندىققا جەتەلەيدى. دەمەك، اق ءتۇس پاتسيەنتتەرگە وڭ ىقپال ەتەدى. ونىڭ ۇستىنە، اق حالاتتاعى جاندارعا پاتسيەنتتەر كوبىرەك سەنىم ارتادى.
ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا، عالىمدار اق ءتۇستىڭ ادامعا ويىن شوعىرلاندىرۋعا كومەكتەسەتىنىن ايتۋدا. سالىستىرمالى تۇردە، اق حالات كيگەن دارىگەرلەر از قاتەلىك جىبەرەدى. دەمەك، اق ءتۇس ادام ءومىرىن قۇتقارۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى!