ءبي ونەرىنىڭ بيىك ورداسى

الايدا، بۇعان ەلىمىزدىڭ وسىناۋ 25 جىلدىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق سالالار مەن حالىقارالىق ارەنادا العان اسۋلارى تۇرعىسىنان قاراساق، ءجۇز جىلعا جۇك بولارلىق شاپاعاتتى شارۋالاردىڭ ءىس جۇزىنە اسقانىن تەز پايىمداپ ۇلگەرەر ەدىك.
مۇنىڭ ءبارى بۇكىل الەم تانىپ- مويىنداعان پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ساياساتىنىڭ ارقاسىندا ورىندالىپ جاتقانىن جاقسى بىلەمىز. ءبىزدىڭ ايرىقشا قۋاناتىنىمىز، ەگەمەندىك مارتەبەسىن العان كەزدەن باستاپ، رەسپۋبليكادا مادەنيەت پەن ونەردىڭ سەرپىنمەن دامۋىنا زور كوڭىل ءبولىنىپ كەلەدى. ەلباسىنىڭ الىستان بولجايتىن كەمەڭگەر ساياساتىنىڭ ناتيجەسىندە ارقانىڭ تورىنە كوشىرىلگەن عاجايىپ بايتاعىمىز - استانا قالاسىنىڭ تورىندە سوڭعى جىلداردىڭ وزىندە الەمدە الاتىن ايشىقتى ورىندارى بار قانشاما ونەر وشاقتارى بوي كوتەردى.
ايتالىق، 2009 -جىلى ەلوردادا بىرەگەي «قازاقستان» كونتسەرت زالى اشىلدى. وعان ورتالىق ازيادا بۇل سالادا تەڭ كەلەر بىردە- ءبىر عيمارات جوق، ول الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك ساۋلەت ونەرى تۋىندىسىنىڭ بىرىنە جاتادى. ورتالىقتىڭ اكۋستيكالىق مۇمكىندىگىنە جەر جۇزىنە اتى ءماشھۇر كوپتەگەن مۋزىكانتتار مەن وپەرا انشىلەرى لايىقتى باعا بەردى. ال استانانىڭ 15 جىلدىعى قارساڭىندا، 2013 -جىلى «استانا وپەرا» دەگەن اتاۋ العان جاڭا وپەرا جانە بالەت تەاترى قۇرىلدى. بۇل وزگەشە ءپىشىمدى عيمارات ساۋلەتى تۇرعىسىنان كلاسسيكالىق، تەحنيكالىق ورىندالۋى مەن ىشكى جابدىقتالۋى جاعىنان يننوۆاتسيا ۇلگىسىندە جاسالىپ شىقتى. وسىنىڭ ءوزى تەاتردىڭ جاھانداعى عاجايىپ ساحنا الاڭدارى ۇزدىكتەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە تانىلۋعا مۇمكىندىك بەردى.
ەندى، مىنە، تاياۋ ارادا سولاردىڭ قاتارىنا قازاق ۇلتتىق حورەوگرافيا اكادەمياسى اتتى جوعارى وقۋ ورنى قوسىلعالى تۇر. مەملەكەت باسشىسىنىڭ جاڭا باستاماشىلدىعىمەن 2014 -جىلدان بەرى سالىنىپ جاتقان بۇل عيمارات ەندىگى جەردە ورتالىق ازياداعى كاسىبي حورەوگرافيالىق ءبىلىم بەرۋدىڭ تولىق تسيكلى قامتىلعان ەڭ ءبىرىنشى ءارى تەڭدەسسىز وقۋ ورداسى بولماق. ونىڭ كەشەندى عيماراتتارى مەن جاراقتاندىرىلۋى قازىرگى زامانعى تالاپ پەن تىلەكتىڭ تولىق تالعامىنان تابىلادى.
رەسمي تۇردەگى اتاۋى «قازاق ۇلتتىق حورەوگرافيا اكادەمياسى» كوممەرتسيالىق ەمەس اكتسيونەرلىك قوعامى» بولىپ اتالاتىن بۇل وقۋ ورنى قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ 2015 -جىلى 11 -ناۋرىزداعى №126 -قاۋلىسىنا سايكەس قانات قاقتى. ول - بۇل سالادا ءبىلىم بەرۋدىڭ مەكتەپ، كوللەدج، جوعارى وقۋ ورنى دەپ اتالاتىن بارلىق ءۇش بۋىنىن ءبىر- بىرىمەن جالعاستىرىپ اكەتەتىن، ۇزدىكسىز كاسىبي ءبىلىم بەرۋ يدەياسى نەگىزىن قالايتىن بىرەگەي جوبا. وسى ورايدا اكادەمياداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ تۇپكى ماقساتى قوعامنىڭ رۋحاني- مادەني، ەستەتيكالىق دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن جوعارى ساناتتى بالەت ارتيستەرىن دايارلاپ شىعارۋعا بارىپ ۇلاسادى. وسىمەن ءبىر مەزگىلدە حورەوگرافيالىق ونەر سالاسىنىڭ ماماندارىن كوپ دەڭگەيلى دايىنداۋدى جۇزەگە اسىراتىن عىلىمي- شىعارماشىلىق ءبىلىم ورداسىن قالىپتاستىرۋ مىندەتى قويىلادى. ال ماقساتى دۇنيەجۇزىلىك تاجىريبە ۇلگىسىن ۇستانا وتىرىپ، شاكىرتتەرگە حورەوگرافيا سالاسىندا كاسىبي ءبىلىم بەرۋمەن ۇشتاسادى. وسىنىڭ قاباتىندا الەمدىك تانىمال حورەوگرافيا مەكتەپتەرىمەن شىعارماشىلىق بايلانىس ورناتا وتىرىپ، ونى دامىتۋ نەگىزىندە تۇلەكتەرگە ساپالى كاسىبي ءبىلىم ۇسىنۋ، وسىعان قاجەتتى جاعداي جاساۋ قاراستىرىلادى.
ەلىمىزدىڭ تورىندە مىناداي بارلىق جاعىنان عاجايىپ وقۋ ورنىنىڭ بوي كوتەرۋى كلاسسيكالىق بي ونەرى سالاسىنداعى دارىندى تۇلعالاردى دايارلاۋدىڭ بىردەن- ءبىر تۋرا جولى بولماق. ەلوردانىڭ سول جاعالاۋىنا ورنالاسقان جاڭا ءبىلىم ورداسىندا ارنايى دايىندالعان بىرەگەي ساۋلەت جوبالارى الەمدىك دەڭگەيدە بوي تۇزەيتىن ەتالونعا اينالادى.
ونداعى قازىرگى زامان تالابىنا ساي سالىنعان وقۋ، بالەت، تەاتر جانە تۇرعىن ءۇي سيپاتىنداعى 4 كورپۋستا وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەرگە ساپالى ءبىلىم بەرۋ مەن تياناقتى ءبىلىم الۋدىڭ بارلىق جاي- جاعداياتتارى جاسالعان. وقۋ كورپۋسىندا جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەبىمەن، ۇلكەن دە جارىق سىنىپتارمەن قامتىلعان كوللەدج جانە ينستيتۋت ورنالاسقان.
وسىندا زاماناۋي ساۋىقتىرۋ كەشەنى مەن كوپ فۋنكتسيونالدى سپورت زالى دا بار. بالەت كورپۋسىنىڭ ءبىر ءوزى 21 بالەت زالىنان قۇرالعان. زالدار تۇگەل پەريمەتر بويىنشا جايعاسقان. ونىڭ ىشىندە اشىق اسپان استىندا ءساندى سايالى باق جايقالىپ ءوسىپ تۇر. ءاربىر زالدا وقۋشىلاردىڭ ساباق اراسىندا ۋاقىت وتكىزەتىن جانە تىنىعاتىن ايماقتارى قاراستىرىلعان. تەاتر عيماراتىنداعى كلاسسيكالىق قات- قابات سىزبا بويىنشا سالىنعان 800 ورىندىق كورەرمەن زالى بۇگىنگى كۇننىڭ بارلىق تالابىنا جاۋاپ بەرە الادى.
ال تۇرعىنجاي كورپۋسى اكادەميانىڭ پروفەسسورلىق- وقىتۋشىلار قۇرامى ءۇشىن بولىنگەن قىزمەتتىك پاتەرلەر مەن وقۋشىلارعا ارنالعان كەڭ بولمەلەردەن تۇرادى. بۇعان قوسا، اكادەميا ايماعىندا قازىرگى كۇندەرى مەديتسينالىق كەشەن مەن ۇلكەن اسحانا سالىنىپ جاتىر. مۇنىڭ ءبارى ەلباسىنىڭ اتالعان وقۋ ورنى ءۇشىن جاساپ وتىرعان اكەلىك قامقورلىعىن تانىتادى.
پرەزيدەنت ءبىلىم بەرۋ مەن ونىڭ ساپاسىنا قاتىستى سويلەگەن ءبىر سوزىندە: «ءبىزدىڭ بۇكىل ەلىمىزدە الەمدىك ستاندارتتار دەڭگەيىنە ساپالى ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىن جولعا قويۋعا ءتيىستىمىز»، - دەپ بۇل سالانىڭ الدىندا تۇرعان نەگىزگى اۋقىمدى مىندەتتى اتاپ كورسەتىپ بەرىپ ەدى. جاڭادان اشىلىپ وتىرعان اكادەميا وسى مىندەت پەن تالاپتىڭ دەڭگەيىنەن تولىق تابىلا الادى دەپ ەسەپتەۋگە نەگىز بار. وسى ماقساتتا وقۋ ورنى بىلىكتى وقىتۋشى كادرلارمەن جابدىقتالىپ جاتىر. جوعارىدا ايتقانىمىزداي، قازاق ۇلتتىق حورەوگرافيا اكادەمياسى ۇلتتىق بي مەكتەبىنىڭ قارقىندى دامۋى مەن قالىپتاسۋى جولىنداعى باتىل قادامداردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
ءۇش باسقىشتان قۇرالاتىن اكادەميادا بالالاردى قابىلداۋ شىعارماشىلىق باعىتتاعى باستاۋىش مەكتەپتىڭ 1-, 2-, 3- جانە 4 -سىنىپتارىندا جۇزەگە اسىرىلادى. دامىعان شىعارماشىلىق تۇلعانى جان- جاقتى تاربيەلەۋ ءۇشىن قازاق ۇلتتىق حورەوگرافيا اكادەمياسىنا بالالاردى 1-سىنىپقا قابىلداۋ 6-7 جاستان جۇرگىزىلەدى. ال تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى 5-9 -سىنىپتار ارالىعىندا وقىتىلادى.
شىعارماشىلىق باعىتتاعى باستاپقى مەكتەپ ءبىلىم باعدارلاماسىنىڭ ماقساتى بي سالاسىنداعى ءبىلىم مەن بىلىكتىلىكتى قالىپتاستىرۋ، ءتۇرلى باعىتتاعى ءبي ماتەريالدارىن ورىنداۋعا قوزعالىس اپپاراتتارىن دايىنداۋ، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تەحنيكالىق كەدەرگىلەردىڭ نەگىزىن يگەرۋ بولىپ سانالادى.
وسىنىڭ نەگىزىندە شىعارماشىل، جان- جاقتى دامىعان كاسىبي ماماندار، زاماناۋي جانە كرەاتيۆتى تۇلعالار تاربيەلەپ شىعارۋلارى ءتيىس. ودان ءارى قاراي باكالاۆريات جالعاستىرۋعا مۇمكىندىگى بار. بۇدان باسقا، جوعارى ءبىلىم بەرەتىن باكالاۆريات پەن جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى قايتا دايارلاۋ باعىتى بويىنشا ءبىلىم بەرۋدەگى جۇيە - ماگيستراتۋرا دا اشىلدى. ال كەلەسى جىلدارى دوكتورانتۋرا اشۋ جوسپاردا بار.
اكادەمياعا ءتۇسۋ ءۇشىن قابىلداۋ ەمتيحاندارىنان وتكەندەر مەملەكەتتىك بيۋدجەت جانە اقىلى نەگىزدە ءبىلىم الۋ جولدارى دا قاراستىرىلعان. بولاشاقتا اكادەميا الەمدەگى بارلىق دارىندى بالالار مەن جەتكىنشەكتەرگە ەسىگىن ايقارا اشاتىن بولادى. ءبىلىم بەرۋ وقىتۋ مەن تاربيەلەۋ وسىلايشا ۇزدىكسىز پروتسەسس بولىپ جالعاسا بەرەدى.
- ءبىلىم بەرۋ جولىمىزدا العاشقى قادامداردا رەسپۋبليكامىزدىڭ ءتۇرلى، ءتىپتى ەڭ شالعاي ايماقتارىنداعى قابىلەتتى بالالارعا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. بۇل بىرەگەي مۇمكىندىكتى كەز كەلگەن ادام پايدالانا الادى. دەمەك، ەگەر ءسىزدىڭ بالاڭىز تالانتتى، كاسىبي تالاپتار مەن ولشەمدەرگە سايكەس كەلەتىن بالەت جانە دەنە ءبىتىمى جاعىنان قاجەتتى تابيعي سيپاتتارعا يە بولسا، وعان جارقىن بولاشاق سىيلايتىن مۇمكىندىك پەن ساتتىلىكتى جىبەرىپ الماعانىمىز ءجون، - دەيدى وسى ورايدا اكادەميا ديرەكتورىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى گاۋھار الدامبەرگەنوۆا. - اكادەميادا شاكىرتتەردى دايارلاۋدا قازاقستاننىڭ ۇزدىك كاسىبي ماماندارىمەن قاتار، رەسەي، گەرمانيا، قىتاي جانە فرانسيانىڭ جانە باسقا دا الىس- جاقىن شەتەلدەردىڭ بىلىكتى حورەوگرافتارى وزدەرىنىڭ كاسىبي شەبەرلىكتەرىن ورتاعا سالاتىن بولادى.
ول، سونىمەن بىرگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حورەوگرافيالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى باستى وزگەرىس مامانداردى دايارلاۋدا كوپ دەڭگەيلى مودەلگە كوشۋ بولىپ سانالاتىنىن دا اتاپ ءوتتى. وسى ارقىلى ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ، ساپاعا قول جەتكىزۋ جانە كاسىبي مامانداردى دايارلاۋ تيىمدىلىگىنە قول جەتكىزىلەدى. اكادەميانىڭ ءبىلىم مەكەمەسى رەتىندەگى باستى مىندەتى ۇزدىك ونەر ءداستۇرىنىڭ ساباقتاستىعىن ساقتاۋ، وتاندىق حورەوگرافيالىق ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ جانە ولاردى الەمدىك كەڭىستىكتە بىرىكتىرۋ بولىپ تابىلادى.
جاڭاگۇل سۇلتانوۆا، ونەرتانۋشى
استانا
egemen.kz