ارال: بەس ءجۇز قۇلان بارساكەلمەستەن كەلمەسكە كەتتى مە؟ - فوتو
جالپى، بۇل ەكسپەديتسيانىڭ بولاشاقتا ارال تەڭىزىنە قاتىستى جۇرگىزىلەتىن عىلىمي- زەرتتەۋ جوبالارىنا نەگىز بولا الادى. سەبەبى، ەكسپەديتسيا بارىسىندا جۇرگىزىلگەن گەودەزيالىق ولشەۋلەر عارىشتىق سۋرەتتەردىڭ كوورديناتتارىن دالىرەك انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ەكسپەديتسيا مۇشەلەرى پايدالانعان «لەيكو-20» قۇرىلعىسى ارنايى رەفەرەنستاتسيالاردىڭ قاشىقتىعىنا قاراماستان، وتە جوعارى دالدىككە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
«نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى مەن «QazaqGeo» ۇلتتىق قوعامىنىڭ اراسىنداعى جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە، نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى جاناي ساعىنتايەۆ دەگەن كىسىنىڭ باستاماسىمەن، مەن جانە نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كىشى عىلىمي قىزمەتكەرى نازىم تولەگەنوۆا وسى ەكسپەديتسيا جۇمىسىنا قاتىستىق. ەكسپەديتسيا بارىسىندا دالالىق گەودەزيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزدىك. ياعني، گەودەزيالىق ولشەۋلەر جاسادىق. مۇنىڭ نە قاجەتى بار دەگەن سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن. بۇل گەودەزيالىق ولشەۋلەر بولاشاقتا عارىشتىق سۋرەتتەردى گەوگرافيالىق بايلاۋ ءۇشىن، ياعني، ولاردىڭ كوورديناتتارىن دالىرەك انىقتاۋ ءۇشىن قاجەت» ، - دەپ ءتۇسىندىردى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار ورتالىعىندا وتكەن بريفينگ بارىسىندا ەكسپەديتسياعا قاتىسۋشى، «قازاقستان عارىش ساپارى» ۇلتتىق كومپانياسى» ا ق- نىڭ فوتوگراممەتريالىق مالىمەتتەردى وڭدەۋ توبىنىڭ 2- دارەجەلى ينجەنەرى قانات سامارحانوۆ.
ەكسپەديتسيا اياسىندا وتىز نۇكتە زەرتتەلىپ، «لەيكو-20» اتتى زاماناۋي قۇرىلعى پايدالانىلعان. «مارشرۋت بارىسىندا جۇمىس كەزىندە قازاقستانداعى لەيكو وكىلدىگىنىڭ ۇسىنعان پريبورى «لەيكو-20» دەگەن قۇرىلعىنى قولدادىق. ونىڭ ەرەكشەلىگى وتە جوعارى دالدىكتى بەرەدى. ياعني، ارنايى رەفەرەنس ستانتسيالاردىڭ قاشىقتىعىنا قاراماستان، ەكى جارىم مەتردەي دالدىك الىندى» ، - دەپ ءتۇسىندىردى ق. سامارحانوۆ.
قانات سامارحانوۆ بۇل ەكسپەديتسيانىڭ بيۋدجەت قورى ءبىر ميلليون تەڭگە شاماسىندا بولعانىن حابارلادى. « ءبىز بۇل جوبانى ەۆرازيالىق توپ، «ۆوستوكسۆەتمەد» جانە «قازاقمىس» كورپوراتسياسى دەگەن مەكەمەلەردىڭ قولداۋمەن جۇزەگە اسىردى» ، - دەيدى ق. سامارحانوۆ.
«قازاقپارات» ءتىلشىسىنىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرە كەلە ەكسپەديتسيا مۇشەلەرى ارال الەۋمەتىنىڭ قازىرگى جاي- كۇيى مەن ءوڭىر حالقىنىڭ دەنساۋلىعى، اسىرەسە، بالالار اراسىنداعى ىشەك اۋرۋلارىنىڭ تارالۋ دەڭگەيى جايلى ايتىپ بەردى.
«الەۋمەتتىك جاعدايدى ايتساق، بۇرىنعىعا قاراعاندا ارال وڭىرىندە الەۋمەتتىك جاعداي جاقسارىپ كەلەدى. بالالار اراسىنداعى بۇكىل اۋرۋ اۋىز سۋدىڭ ارامدىعىنان ەدى. بىلتىر ارال- سارىبۇلاق سۋ قۇبىرىنىڭ سوڭعى كەزەڭى اياقتالىپ، قازىر ارال اۋدانى، قازالى اۋدانى تولىقتاي تازا اۋىز سۋمەن قامتىلدى. بۇل - ءبىر. ەكىنشىدەن، ارال قالاسىنا بىلتىر گاز تارتىلدى. ارالدا گاز بار» ، - دەيدى ەكسپەديتسيانىڭ تاعى ءبىر مۇشەسى بەكنياز بولات.
گەوگرافيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ارالدى ساقتاۋ جونىندەگى حالىقارالىق قوردىڭ وكىلى بەكنياز بولات سونداي- اق ارالدى الاڭداتىپ وتىرعان ءبىرسىپىرا پروبلەمالاردىڭ بار ەكەنىن جاسىرمادى.
«سول وزەكتى پروبلەمانىڭ ءبىرى ارال وڭىرىندە اقباستى دەگەن ەلدى مەكەن بار. ول جەرگە سۋ قۇبىرى تارتىلماعان. قازىر ارال قورى سول ماسەلەمەن اينالىسىپ جاتىر. ەكىنشىدەن، بارساكەلمەس قورى، ول جەردە بەس ءجۇز باس قۇلان بار. قۇلاندار تەڭىز تارتىلعاننان كەيىن، باسقا جاققا اۋىپ كەتتى. قازىر سول قۇلانداردى مەكەنىنە قايتارۋ ماسەلەسىنە دە ۇلەس قوسپاقپىز. ول جەرگە سكۆاجاينا بۇرۋ كەرەك نەمەسە كىشىگىرىم سۋ قويماسىن جاساۋىمىز كەرەك» ، - دەدى ب. بولات.
ارال ءوڭىرىنىڭ حال- جاعدايىنان سىر شەرتەتىن سۋرەتتەردى قوسا ۇسىنىپ وتىرمىز.
