كايلاس تاۋىنىڭ قۇپياسى
بۇل توڭىرەكتە ەرتەگىگە بەرگىسىز اڭىز كوپ. سونىڭ بارلىعى «كايلاس - الەمدىك ۋاقىتتىڭ كىلتى» دەگەندى ايتادى. سەنبەيىن دەسەڭ، وسى ولكەگە ات ارىتىپ بارىپ، زەرتتەپ قايتقان بەلگىلى عالىمداردىڭ دەرەك- دايەگىنەن كەيىن يلانباسقا امالىڭ قالمايدى. سونىمەن، كايلاس قانداي تاۋ؟
كايلاس - الەمدەگى ەڭ كوپ ءھام ەڭ ءىرى پيراميدالار ورنالاسقان ولكە. بۇعان مىسىر نە بولماسا وڭتۇستىك امەريكاداعى اتاقتى پيراميدالاردىڭ ءوزى تەڭ كەلە قويمايدى. ماسەلەن، بۇگىنگە دەيىن جالپاق جاھانداعى ەڭ بيىك، الىپ پيراميدا مىسىرداعى حەوپس دەپ سانالىپ كەلدى. ونىڭ بيىكتىگى - 146 مەتر. ال كايلاس تاۋىنداعى پيراميدالاردىڭ كەيبىرىنىڭ بيىكتىگى - 100 مەتردەن 1800 مەترگە دەيىن جەتەدى. ەندى سالىستىرا بەرىڭىز.. .
ماسەلەن، بۇگىنگى عىلىمنىڭ ەسەپتەۋىنشە، مىسىرداعى ۇلى پيراميدا حەوپستىڭ سالماعى 6,5 ميلليون توننا كورىنەدى (ارينە، بارلىق قۇرىلىس زاتتارىن قوسقاندا). ىقىلىم زامان تۇرماق، مۇنداي الىپ قۇرىلىستى جۇرگىزۋگە، جۇزدەگەن توننالىق تاس قابىرعالاردى شىرقاۋ بيىككە كوتەرۋگە قازىرگى جەتىك تەحنيكانىڭ مۇمكىندىگى كەلمەيدى ەكەن. ال قاشالعان تاستاردى بىركەلكى قىلىپ قالاۋدىڭ وزىندە ادام ايتسا سەنگىسىز ەپتىلىك، ناقتىلىق جانە شەبەرلىك جاتىر. بۇگىنگى لازەرلىك ولشەۋىش قۇرالداردىڭ ءوزى مۇنداي دالدىككە قاۋقارسىز كورىنەدى ...
بۇل - حەوپسقا بايلانىستى ايتىلعان پىكىر. ال كايلاستاعى بيىكتىگى 1800 مەترلىك پيراميدالار قالاي تۇرعىزىلعان دەسەڭىزشى. بۇل ءوز الدىنا جەكە اڭگىمە. بار قۇپيا وسى تاۋداعى پيراميدالارمەن سوناۋ پاسحى ارالىنداعى تاس بەلگىلەر، مىسىر مەن وڭتۇستىك امەريكاداعى پيراميدالاردىڭ ءبىر ەندىكتە جاتۋىندا. بۇگىنگى عىلىم بۇلاردىڭ ءبىرىڭعاي ورنالاسۋى جونىندە ءتۇرلى بولجامدار ايتۋدا. سونىڭ بارلىعى بۇل پيراميدالار ءۇشتاعان ەندىكتە ورنالاسىپ، عارىشپەن بايلانىسقا تۇسەتىن نۇكتەلەر دەسەدى. بۇل الىپ قۇرىلىستاردى بىزگە دەيىن توپانسۋ قاپتاپ بارلىق تىرشىلىك يەسى جويىلعانعا دەيىن، عىلىمى مەن ءبىلىمى قارقىندى دامىعان، وركەندەۋدىڭ بيىك تۇعىرىنا كوتەرىلگەن سانالى تىرشىلىك يەلەرى سالعان دەگەندى ايتادى. ءتىپتى كەزىندە پلاتون جازىپ قالدىرعان، ارتىنان بۇكىل الەم ىزدەپ، ءالى كۇنگە ناقتى ورنىن بەلگىلەي الماي وتىرعان اڭىز ەل - اتلانتيدا، ياعني اتلانتتىقتار تۇرعىزعان دەگەن دە اڭگىمە جەتكىلىكتى. «عارىشتان تۇسكەن بوگدە پلانەتالىقتار سالعان» دەگەن دە بولجامدار ايتىلادى.
جالپى، تيبەتتەگى بارلىق پيراميدا ماتەماتيكالىق دالدىكپەن ورنالاسقان. ال سولاردىڭ ەڭ نەگىزگىسى - كايلاس تاۋىندا. بۇل پيراميدانىڭ الەمدەگى وزىنە ۇقساس الىپ قۇرىلىستاردان وزگەشەلىگى - جۇزدەگەن مەترلىك قابىرعالارىنىڭ وتە تەگىس كەلۋىندە. ايناداي جىلتىراپ تۇر. بار قۇپيا دا، بار سىر دا وسى اينادا جاتىر.
ەرتەدەگى تيبەت اڭىزىندا «كوكتەن قۇدايدىڭ ۇلدارى ءتۇستى، ولار بەس ەلەمەنتتىڭ ارقاسىندا (اۋا، سۋ، جەر، جەل جانە وت) وسى پيراميدالار قالاسىن تۇرعىزدى» دەيدى. قابىرعاداعى الىپ «اينالار» اسا قۇدىرەتتى ەنەرگيانى بويىنا جيناعان دەسەدى. سول اينالاردىڭ ءتىلىن تاپقان ادام قاجەت ەتسە، الەمدىك ۋاقىتتى كەرەگىنشە العا نە بولماسا كەرى اينالدىرا الادى. الايدا ونداي مۇمكىندىككە ءالى ەشكىمنىڭ قولى جەتپەگەنى انىق. ءدال وسى جەردە الەمدىك ۋاقىتتىڭ كىلتىن قولعا تۇسىرەمىز دەپ كەزىندەگى لەنيندىك ك س ر و- نىڭ، انگليانىڭ، فاشيستىك گەرمانيانىڭ، ياعني باسىندا گيتلەر تۇرعان ءۇشىنشى رەيحتىڭ تابان توزدىرىپ، وسى ولكەنى شيىرلاعان كوپتەگەن قۇپيا ەكسپەديتسيالارىن ەسكە الساق تا جەتەدى. ءبىراق بۇلاردىڭ ەشقايسىسى دا ۋاقىتتىڭ كىلتى ساقتاۋلى شامبالانى تابا العان جوق. ەگەر تاپقاندا، بۇگىنگى ءومىرىمىز باسقا ارنامەن سىرعي ما ەدى، كىم بىلگەن؟
بۇل قۇدىرەتتى جەرگە جەتۋ ءۇشىن 5680 مەترلىك «قىل كوپىردەن» وتۋگە تۋرا كەلەدى. وعان جەتكەندەر يوگتاردىڭ قارتايعاندا وسى جەرگە كەلىپ اجال تاباتىن «ءولىم القابى» دەگەن الاڭقايعا تابان تىرەيدى. ودان ءارى عاجايىپ ەنەرگياعا مول جارتاستارعا جەتۋ ءۇشىن قاسيەتتى سوقپاقپەن ءجۇرىپ ءوتۋى ءتيىس. ودان ءسال اياعىڭدى قيىس باسساڭ - بىتكەنىڭ. اجال كۇتىپ تۇر. ال قىل كوپىردەن امان- ەسەن ءوتىپ، اينا قابىرعالارعا جەتكەندەردىڭ ءوزىن جاقسىلىق كۇتىپ تۇرعانى شامالى بولسا كەرەك.
الەمدىك ۋاقىتتىڭ تىزگىنى قولىندا تۇرعان تاس قابىرعالار ءوزىنىڭ تۇبىنە جەتكەن ادامداردىڭ جاس مەرزىمىن ىلەزدە وزگەرتە الاتىن كورىنەدى. ولاردىڭ ءبارى ساناۋلى جىلدا قاۋساعان قارتقا اينالىپ، بەلگىسىز دەرتكە ۇشىراپ، و دۇنيەگە اتتانىپ كەتە بەرمەك. بۇل ەشقانداي اڭىز ەمەس، اشى دا بولسا شىندىق. وسى كايلاستاعى اينا قابىرعالارعا امان- ەسەن بارىپ قايتقان ادامداردىڭ بارلىعى ۋاقىتى جەتپەي قارتايىپ، بەلگىسىز اۋرۋدان دۇنيەدەن وزعان.
عىلىم بۇل جۇمباقتى قانشا زەرتتەسە دە ، سىرىن اشا العان جوق. جالپى، تاس اينالاردىڭ ءپىشىنى ءارتۇرلى. ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ۇلكەنى - «باقىتتىڭ تاس سارايى» دەپ اتالاتىن 800 مەترلىك تاس اينا. عالىمدار بۇل اسا عاجاپ تاس اينالاردى «ۋاقىت ماشيناسى» دەپ اتايدى. جالپى، تەك بۇل عانا ەمەس، مىسىرداعى سونداي- اق الەمنىڭ وزگە دە تۇكپىرلەرىندەگى ەس بىلمەس ەسكى زاماننان كەلە جاتقان پيراميدالاردىڭ بارلىعى اينا تەكتەس جىلتىر زاتپەن قاپتالعان كورىنەدى. تەك ۋاقىت وتە كەلە سۋ مەن جەل ءمۇجىپ ۇگىتىلىپ تۇسكەن دەسەدى. «ءبىزدىڭ ەرتەدەگى بابالارىمىز تىلسىم ەنەرگيانى، قازىرگى تىلمەن ايتساق، ۋاقىتتى تىزگىندەپ ۇستاي بىلگەن». عىلىم وسىلاي دەيدى. بۇعان سەنۋ دە، سەنبەۋ دە ءوز ەركىڭىزدە. ءتىپتى ⅩⅩ عاسىردىڭ اسا بەلگىلى كورىپكەلى ەدگار كەيسي بەرمۋد ءۇشتاعانىنىڭ تۇبىندە وسىنداي ۋاقىت ايناسى بار دەگەندى ايتىپ قالدىرعان ... ءبىر قىزىق جاعداي - «كايلاس تاۋىنداعى پيراميدالاردى كىم تۇرعىزعان؟ « دەگەن اڭگىمە.
پيراميدالاردىڭ كەيبىرىندەگى تاس قابىرعالاردا ادامعا ۇقساس تىرشىلىك يەلەرىنىڭ سۋرەتتەرى قاشالعان. ءتىپتى ءبىر قابىرعادا ءتورت ادام تەكتەس تىرشىلىك يەسى جانە ولاردىڭ جانىندا بەلگىسىز تاباقشاعا ۇقساس ۇشاتىن زاتتىڭ كەسكىنى بار. بۇل نە؟ ازىرگە عىلىم بۇل جونىندە «مىناداي» دەپ بولجام جاساي العان جوق. تاعى ءبىر قىزىق جايت، تيبەتتەگى بيىك قۇزداردىڭ بىرىندە بيىكتىگى 16 قاباتتى ءزاۋلىم ۇيمەن بىردەي ادام تومەن قاراپ وتىر. ارينە، ءتىرى ەمەس، تاس ادام. ول بۋددا سەكىلدى مالداس قۇرىپ وتىر. تومەن قاراعان كۇيى الدەنەنى وقىپ وتىرعانداي. مۇنى كىم تۇرعىزعان؟ جۇمباق.
سونداي- اق ۋاقىتتىڭ كىلتى بولىپ سانالاتىن اتى- شۋلى شامبالا كايلاس تاۋىنىڭ سولتۇستىك- باتىس ەندىگىندە كورىنەدى. وسى تاۋعا 1999 - جىلى ارنايى كەلىپ زەرتتەگەن رەسەي پروفەسسورى ەرنەست مولداشيەۆ:
«مەن مىناعان تاڭعالدىم. وسى ولكەگە كەلىپ، «قۇدايلار قالاسىنىڭ»، ياعني پيراميدالار مەن اينا جارتاستاردىڭ كارتا- كەستەسىن قاعازعا تۇسىرگەندە، ول د ن ك- نىڭ بولشەكتەرىنە ۇقساس بولىپ شىعا كەلدى» دەپ جازادى ءوزىنىڭ ساپارناماسىندا. سونداي- اق پروفەسسور بۇعان دەيىن ەشكىم اشپاعان جاڭا ءبىر جاڭالىق اشتى. ول - جەر بەتىندەگى سالىنۋ تاريحى بەلگىسىز الىپ قۇرىلىس- پيراميدالاردىڭ ءبىر ەندىكتە جاتۋى. كايلاس تاۋىنان قاراما- قارسى باعىتقا سىزىق جۇرگىزسەڭ، تۋرا پاسحا ارالىنا تىرەلەدى ەكەن. ول ارالدا سىرى جۇمباق الىپ تاس تۇعىرلار تۇرعانى بەلگىلى. ەكىنشى ءبىر سىزىق مىسىر پيراميدالارىنا الىپ بارادى. ال پاسحا ارالى مەن مەكسيكاداعى پيراميدالاردىڭ اراسىنا سىزىق جۇرگىزسەڭ، ول تاعى دا كايلاس تاۋىنا جەتەلەپ الىپ كەلەدى ەكەن. ءبىر قاراعاندا جەر بەتىندە ەكى ءتۇرلى الىپ ءۇشتاعان شىعاتىن كورىنەدى جانە بۇلاردىڭ ورنالاسۋ اراقاشىقتىعى دا وتە دالدىكپەن جۇرگىزىلگەن... بىردەي قاشىقتىقتا جاتىر. سىرى جۇمباق بەرمۋد ءۇشتاعانى دا وسى ەندىككە كىرەدى .. .
كايلاس تاۋىنداعى پيراميدالاردىڭ تاس قابىرعاسىن كوتەرۋ، ولاردى جىگىن بىلدىرمەي قالاۋ، قاجەت جەرىن تەسىپ شەگەندەۋ ءۇشىن بۇگىنگى كۇننىڭ تەحنيكاسىنىڭ قاۋقارى جەتپەيتىن كورىنەدى. ءتىپتى تاستاردى تەسۋ ءۇشىن قازىرگى باسى الماسپەن قاپتالعان بۇرعىلاردان دا جىلدامدىعى 500 ەسە مىقتى بۇرعىلار قاجەت بولعان. ول زاماندا وسىنداي تاس تەسەتىن بۇرعىلار بولدى ما؟ دەمەك، الەمدەگى بارلىق پيراميدالاردى ەرەكشە وركەنيەتكە جەتكەن، ەنەرگيالاردى پايدالانۋدىڭ كىلتىن تاپقان، ساناسى بۇگىنگى ادامزاتتان الدەقايدا جوعارى تۇرعان تىرشىلىك يەلەرى سالعان دەۋگە بولاتىنداي.
وسى كايلاس تاۋىنا ساپار جاساعان عالىمدار «ءتىرى» جانە « ءولى» سۋدى دا تاپقان. سۋدىڭ قاسيەتتەرى قازىر زەرتتەلۋ ۇستىندە. تيبەت يوگتارى وسى « ءولى» سۋدى ءىشىپ، وزدەرىن ءبىراز ۋاقىت، نە بولماسا ونداعان جىلدارعا «ءولتىرىپ»، سوسىن «ءتىرى» سۋدى ءىشىپ قايتادان تىرىلەتىنى دە تاڭعالماسقا بولمايتىن جايت. بۇل سۋدىڭ قاسيەتى - ادامداردىڭ اعزاسىن جاسارتا الاتىندىعىندا. قاتەرلى ىسىك سەكىلدى عاسىر وبالارىنىڭ دا بىردەن- ءبىر ەمى كورىنەدى. جالپى، تيبەت ادامزات ءۇشىن ءالى ءوز قۇپياسىن اشا قويماعان ولكە.
«ايقىن»
