اقىلبايدىڭ شوپشەگى ايدوس تۋرالى نە بىلەمىز؟

استانا. قازاقپارات - اقىلبايدىڭ شوپشەگى ايدوس تۋرالى شقو- نىڭ «ديدار» گازەتى جازدى.

بۇعان دەيىن ابايتانۋشىلارعا، سونىڭ ىشىندە اباي مۇراجايىنىڭ شىراقشىلارىنا دا ۇلى اقىننىڭ ۇرپاقتارى دەگەندە ويىمىزعا الدىمەن ورالارى اقىلبايدىڭ نەمەرەسى باعفۋردان تارايتىن ايدار مەن ونىڭ ۇلى دانيار بولاتىن. ەكەۋىنىڭ دە قازىر الماتىدا ەكەنىنەن جانە ءناپاقاسىن مۇناي سالاسىنان تاۋىپ جۇرگەندەرىنەن حاباردارمىز.

جالپى، اقىلبايەۆ باعفۋر ءالىمقۇل ۇلىنىڭ ەرنەست، باۋەر جانە ايدار اتتى ءۇش ۇلى بولعان. ابايدىڭ شوپشەكتەرى بولىپ كەلەتىن ۇشەۋدىڭ ورتانشىسى - باۋەر دۇنيەدەن ەرتە وزىپتى. جوعارى ءبىلىمدى بيولوگ رەتىندە كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا جازا باستاعان ەكەن. تۋىستارى باۋكەن اتاپ كەتكەن ودان ۇرپاق جوق. ال ايداردان دانيار ودان دانا، كاميلا، مەرۋەرت دەگەن ءۇش قىز بار.

سونىمەن قاتار اقىلبايدىڭ دانياردان باسقا تاعى ءبىر شوپشەگى، ياعني ابايعا نەمەنە بوپ كەلەتىن ايدوس تۋرالى ەمىس- ەمىس قانا بىلەتىنبىز. ەسىمىنىڭ ءوزى-اق اسىل تەگىن مەگزەيتىن ازاماتتىڭ مۇراجايمەن بۇعان دەيىن، ونىڭ ءوزى ايتقانداي، بايلانىسى بولا قويماعان. ولاي بولسا، اقىلبايەۆ ايدوس ەرنەست ۇلى تۋرالى ءبىز نە بىلە الدىق؟

سونىمەن ايدوسپەن ونىڭ ۇلى اتاسىنىڭ ەسكەرتكىشى تۇبىندە كەزدەسۋگە كەلىسكەنبىز. ول ۋاعدالى ۋاقىتتان كەشىكپەدى. ۇلى اقىننىڭ ۇرپاعىن سىرت كەلبەتىنەن-اق تاس تۇعىرداعى حاس مۇسىنگە ۇقساتتىم. بۇل رەتتە ونىڭ ۇلى اقىنعا قانشالىقتى ۇقسايتىنىن وقىرمان ءوزى اجىراتا جاتار. ءبىراق، ءجۇزى العاش جارق ەتكەندە-اق ول ءبىزدى ەرەكشە جىلى اسەرگە بولەدى. قارسى الدىمدا وتىرىگى جوق، سابىرلى دا بايسالدى ازامات وتىردى. ونىڭ باسقاداي ەمەس، تاپ وسىنداي بولىپ شىققانىنا ابدەن قۋانىشتى ەدىم.

ەڭ اۋەلى، اباي ەسكەرتكىشىنىڭ جانىندا سۋرەتكە تۇسە باستادىق. تاڭەرتەڭگى ساعات توعىزدار شاماسىندا جارقىراي شىققان مامىرداعى كۇن شاپاعى فوتواپپاراتقا شاعىلىسىپ، ءبىراز اۋرەگە سالسا دا، ايدوس قاباعىن شىتپادى.

ول فوتوگرافتىڭ كورسەتكەن جەرىنە جەڭىل بارىپ، دارحاندىق تانىتقان. بۇدان سوڭ، اڭگىمەمىز داستارقان باسىندا جالعاستى. ەكەۋارا «ول ءوزى مەن تۋىستارى تۋرالى ايتادى، مەن بولسام ءسوزىن بولمەي تىڭدايمىن» دەپ كەلىستىك. «1967-جىلعى 7- اقپاندا دۇنيەگە كەلىپپىن، - دەپ ساباقتادى ايدوس ءوز ەستەلىگىن. - اكەم ەرنەست 1983-جىلى قايتىس بولعان، تالعار مەحانيزاتسيا تەحنيكۋمىنىڭ تۇلەگى. ال باعفۋر ودان ءتورت جىل بۇرىن ول دۇنيەلىك بولعان ەكەن.

الماتىنىڭ ىرگەسىندەگى قازاق مال شارۋاشىلىعى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا باعفۋر اتامىز سەلەكتسيا مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى لاۋازىمىن اتقارعان. بالا كەزىمىزدە دانيار جانە باسقالارى بار اتامنىڭ ۇيىندە ءجيى باس قوساتىنبىز. ونىڭ اكەسى - ايدار اعا مۇنايشى، قازىر ول كىسىنىڭ كاسىبىن دانيار جالعاستىرۋدا.

انام - اقىلبايەۆا ەلنۋرا احمەت قىزى الماتىدا تۇرىپ جاتىر. ءوزىم الماتىداعى ورتا مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، ۋكراينانىڭ كريۆوروجسك قالاسىنداعى اۆياۋچيليشەگە وقۋعا تۇسكەن ەدىم. ءبىرىنشى جارىم سۆەتلانامەن دە سوندا تابىستىم، تبيليسيدە كەڭەس ارمياسى قاتارىندا بولدىم. اتالمىش وقۋ ورنىندا اۆياقۇرالداردىڭ تەحنيك-ەلەكتريگى ماماندىعىن العان سوڭ، الماتى اەروپورتىنىڭ بىرىككەن اۆياوتريادىندا قىزمەت ەتتىم.

كەيىن وسىنداعى يتالياندىق قۇرىلىس فيرماسىندا جۇمىس ىستەپ، اەروپورتتىڭ قارجىلىق جاعدايى قوجىراعاندا جەكە كاسىپكەرلىكتى تاڭداپ، قۇرىلىس سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ كەلەمىن. ءبىرىنشى نەكەدەن الەكساندرا ستاريكوۆا-اقىلبايەۆا دەگەن قىزىم جانە ودان نيكا اتتى نەمەرەم بار. ولار قازىر ساراتوۆ وبلىسىنىڭ بالاكوۆو قالاسىندا تۇرادى، قىزىمنىڭ ينتەرنەتتە جەكە پاراقشاسى بار.

ال قازىرگى جارىم باتىربەكوۆا تامارا اۋەزحان قىزى (اكەسى- قازاق، اناسى-تاتار) ەكەۋىمىزدىڭ ورتاق بالامىز جوق. اللانىڭ ءامىرى سولاي شىعار، جاس كەزىمدە بارشا تۋىستارىم ءبىر جاققا شىققاندارىندا سابيلەرىن ەرجەتىپ قالعان ماعان تاستاپ كەتۋشى ەدى. بۇل ورايدا اباي اتامىزدىڭ ۇرپاق جالعاستىعىن ءۇزىپ الماۋ، بىزدەن «تۇقىم» الىپ قالۋ تۋرالى اڭگىمەلەرگە كۇلگەننەن باسقا امالىم جوق. سەبەبى، ەڭ الدىمەن «ادامنىڭ بالاسى بولۋعا، ادامزاتتى سۇيۋگە» ۇندەگەن ۇلى ادامنىڭ ارتىندا قالدىرعان اسىل مۇراسىنا تەڭ كەلەر ەشتەڭە جوق». ۇلى اقىننىڭ ۇلاعاتتى ۇرپاعىمەن ءۇنسىز كەلىستىم.

بولات جۇنىسبەكوۆ،

ابايدىڭ «جيدەباي-ءبورىلى» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني جانە ادەبي-مەموريالدىق قورىق-مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى