ساۋد ارابيا عالىمدارى جاستاردى نەگە شاقىرىپ ءجۇر؟

استانا. قازاقپارات - وتكەندەگى شاعىن ماقالامدا سالافيلەردى «بايسالدى» جانە «راديكالدى» ەتىپ ءبولۋدىڭ قاتە ەكەنىن، جۋاس قاسقىردىڭ بولمايتىندىعىن ايتقان بولاتىنمىن.

وزدەرىن ءدىنتانۋشى ساناپ جۇرگەن كەيبىر «زاماسكيروۆاننىي» سالافيتتەردى قوسپاعاندا، ەلىمىزدەگى بەلگىلى ءدىن ماماندارىنىڭ دا پىكىرى وسى. بۇگىن سىزدەرگە سول سوزىمە دالەل بولا الاتىن ءبىر عانا مىسال كەلتىرەمىن. ال مۇنداي ۇكىمدەر وزدەرىن بايسالدى سانايتىن سالافيتتەردىڭ بارلىق نەگىزگى كىتاپتارىندا ءورىپ ءجۇر. جارايدى. ءسوزدى ۇزاتپاي مىسالعا كوشەيىن.

«كىسى وتباسىن نامازعا شاقىرسا، ءبىراق ولار ونىڭ ءسوزىن تىڭداماعان جاعدايدا، ولارمەن بىرگە تۇرىپ، ارالاسىپ جۇرە بەرەدى مە، جوق الدە ءۇيدى تاستاپ كەتەدى مە؟ -  دەگەن ساۋالعا بۇگىنگى وزدەرىن «بايسالدى» ءسالافيتپىز دەپ جۇرگەندەردىڭ باستى يدەولوگتارىنىڭ بىرىنە جاتاتىن، ساۋد ارابياسى عۇلامالار كەڭەسىنىڭ عالىمى مۇحامماد يبن ساليح يبن ۋسايمين بىلاي دەپ جاۋاپ بەرەدى: «ەگەر وتباسى مۇلدەم ناماز وقىماسا، وندا ولار ءسوزسىز كاپىرلەر. دىننەن بەزگەندەر. يسلام دىنىنەن شىققان بولىپ سانالادى. مۇنداي جاعدايدا ولارمەن بىرگە تۇرۋعا بولمايدى. ءبىراق ولاردى دىنگە شاقىرۋ كەرەك. قايتا- قايتا، قويماي شاقىرۋ كەرەك. ويتكەنى نامازدى تارك قىلعان ادام (اللا ساقتاسىن) قۇران، سۇننەت ءھام ساحابالاردىڭ ءسوزى نەگىزىندە كاپىرگە جاتادى»، -  دەپ جاۋاپ بەرەدى.

سونداي- اق، ول ءوزىنىڭ وسى بەرگەن ءفاتۋاسىن قۇراننىڭ كەيبىر اياتتارى مەن اللا ەلشىسىنىڭ (س. ا. ۋ. ) قايسى ءبىر حاديستەرىن جانە كەيبىر ساحابالاردىڭ ءسوزىن تۋرا ماعىناسىندا تاپسىرلەي وتىرىپ نەگىزدەۋگە تىرىسادى. ال «ناماز وقىماعان كىسى كاپىر بولمايدى» دەگەن باسىم كوپشىلىك عۇلامالاردىڭ بەرگەن ءفاتۋاسىن ءتۇرلى جورامالدارمەن جوققا شىعارعىسى كەلەدى. يبن ۋسايمين اتالمىش جاۋابىنىڭ اياق جاعىندا: «ال ەندى ناماز وقىمايتىن ادام كاپىر بولعاندىقتان، ونىڭ ۇكىمى دىننەن بەزگەننىڭ ۇكىمىنە قوسىلادى. ەشبىر ايات- حاديستەردە ناماز وقىمايتىن ادامنىڭ مۇسىلمان ەكەندىگى نەمەسە جۇماققا كىرەتىندىگى، ياكي توزاق وتىنان قۇتىلاتىندىعى ايتىلماعان» -  دەي كەلە كاپىر ادامعا قاتىستى: «ولارمەن ۇيلەنۋگە بولمايدى، ولاردىڭ سويعان مالىنىڭ ەتىن جەۋگە بولمايدى، ولار مەككەگە جانە حارام اۋماعىنا كىرە المايدى، ەگەر جاقىن تۋىسقاندارىنىڭ ءبىرى باقيلىق بولاتىن بولسا، ولاردىڭ دۇنيە- مۇلكىنە مۇراگەر بولا المايدى، ءتىپتى ناماز وقىمايتىن ادام ولەتىن بولسا، ونى جۋىپ، كەبىندەمەۋگە جانە وعان جانازا نامازىن وقۋعا، سونداي-اق، مۇسىلمانداردىڭ قابىرىنە جەرلەۋگە بولمايدى. ونداي ناماز وقىمايتىن ادامدى ءشول دالاعا اپارىپ شۇڭقىر قازىپ ۇستىندەگى كيىمىمەن كومە سالامىز»، -  دەپ ايدى اسپاننان ءبىراق شىعارادى.

يبن ۋسايمين اتالمىش ءفاتۋاسىن: «ۋا، باۋىرلارىم! ماسەلە وتە قاتەرلى. وكىنىشكە وراي كەيبىر كىسىلەر بۇل ماسەلەگە جەڭىل قارايدى دا ناماز وقىمايتىندارمەن ءبىر ۇيدە تۇرادى. بۇلاي جاساۋعا بولمايدى»، -  دەپ جاستاردى قاتاڭ ەسكەرتۋمەن نۇكتەلەيدى(مۇحامماد يبن ساليح يبن ۋسايمين، حۋكمۋ تاريكۋس- سالاتي، 3-7 بەتتەر، «ءال- ماكتابۋت- تااۋنيي ليد- داۋاتي ۋال- يرشاد، رياد).

جوعارىدا دا اتاپ وتكەنىمدەي بۇل جاۋاپ بۇگىنگى وزدەرىن «بايسالدى سالافيلەرمىز»، - دەپ جۇرگەندەردىڭ باستى يدەولوگتارىنىڭ ءبىرى جانە ساۋد ارابيا كورولدىگىندەگى عۇلامالار كەڭەسىنىڭ عالىمى مۇحامماد يبن سوليح يبن ءۋسايميننىڭ «حۋكمۋ تاريكۋس- سولاھ» اتتى كىتابشاسىنداعى ءوز جاۋابى، ءوز ءسوزى.

ناماز وقىمايتىنداردى كاپىرگە شىعاراتىن ءفاتۋانى ساۋد ارابياسىنىڭ ءمۇفتيى بولعان ابدۋل- ازيز يبن ءبازدان دا، عۇلامالار كەڭەسىنىڭ عالىمى سوليح يبن فاۋزان سەكىلدى «بايسالدى» سالافيلەردىڭ باسقا دا عۇلامالارىنان كەزدەستىرەمىز.

ال ەندى جاستارىمىزدى وسىنداي ەڭ راديكالدى باعىتقا تاربيەلەپ جاتقان سالافيلىك اعىمى قالاي عانا ەلىمىزدە «بايسالدى» (قاۋىپسىز) سانالىپ، كىتاپتارى، اۋديو، ۆيدەو ۋاعىزداردى عالامتوردى ءورىپ ءجۇر؟! ۋاعىزشىلارى كەز- كەلگەن جەردە ۋلى ۋاعىزدارىن ەمىن- ەركىن ايتىپ ءجۇر؟ نەگە ولارعا تيىم سالىنبايدى؟

حالقىمىزدىڭ باسىم كوپشىلىگىن كاپىرگە شىعارىپ، بالالارىن اتا- اناسى مەن تۋىسقاندارىنان، قوعامنان بەزدىرەتىن بايسالدى سالافيلەردىڭ وسى سەكىلدى كوپتەگەن ءفاتۋالارى ەلىمىزدىڭ كونستيتۋتسياسىنا دا، ونداعى «بىرەۋدىڭ نانىم- سەنىمىنە قاراي كەمسىتۋگە بولمايدى» - دەگەن بابىنا دا قايشى!

جارايدى، ولاردى «راديكالدى» جانە «بايسالدىعا» ءبولىپ، ءبىرىن- بىرىنە ايداپ سالىپ، ءبىرىنشىسىن ەكىنشىسىنە وتكىزدىك دەلىك. ناتيجەسىندە قازىر قارۋ الىپ جۇرگەندەرىن بولاشاقتا قارۋ الاتىنداردىڭ قاتارىنا قوسقان بولامىز. «پولۋفابريكات» جيھاديستەردىڭ سانىن وسىرگەن بولامىز. اتا- اناسىن كاپىر سانايتىنداردى قولمەن كوبەيتكەن بولامىز. ادەت- عۇرپىڭدى بيدعاتقا ساناپ، بۇكىل ۇلتتىق قۇندىلىقتارىڭدى ءمانسۇقتايتىنداردىڭ ەلىمىزدى جايلاپ الۋىنا جاعداي جاساعان بولامىز. ەل بىرلىگىنە سىنا قاعىپ، ىرىتكى سالاتىندارعا «جاساسىن!» دەيمىز. باسقا ەشتەڭە ەمەس!

ءدال وسىلاي كەتە بەرسە، ەرتەڭ سالافيلەر ەلىمىزدە ماسساعا اينالارى ءسوزسىز. ال ماسساعا اينالعان سوڭ ولاردى زاڭمەن دە، باسقامەن دە تىيا المايسىڭ. وزدەرىن «بايسالدى» سانايتىن سالافيلەردىڭ وڭتايلى ءسات تۋعاندا پارتيا قۇرىپ، بيلىككە ۇمتىلعاندارىن دا، 30 پايىزدان اسا داۋىس جينايتىنداي ۇلكەن كۇشكە اينالعانىن دا كەشەگى مىسىر جاعدايىندا ءبارىمىز كۋا بولدىق.

ءسالافيزم بۇل ءدىندى ءتۇسىنۋ فورمۋلاسى. بۋكۆاليزم فورمۋلاسى. اقىل- ەستى شەكتەۋ فورمۋلاسى. ايات- ءحاديستىڭ استارىنا ءۇڭىلۋ ارقىلى، ءدىننىڭ رۋحىنا، قۇدايلىق ماقساتقا ساي، ادامزاتتىڭ پايداسىنا، زامان مەن قوعامنىڭ جاعدايىنا قاراي ءتۇسىنۋ ەمەس، تىكەلەي تۋرا ماعىناسىندا ءتۇسىنۋ فورمۋلاسى. بۇل فورمۋلا بويىنشا ءدىندى تۇسىنگەن ادامعا باسقاشا ويلاۋ توزاققا جەتەلەيتىن، دىننەن شىعاراتىن ارەكەت بولىپ كورىنەدى. ونىڭ ۇستىنە سالافيلىكتى ۋاعىزدايتىندار شاكىرتتەرىنە: «يمامداردى تىڭداماڭدار. ولاردى تىڭداۋدىڭ ءوزى كۇنا» دەگەن ەكپەلەرىن دە مىقتاپ ەگىپ تاستايدى. مەشىتتە سالافيلەرگە ۋاعىز ايتقانىمىزدا قۇلاقتارىنا قۇلاققاپ كيىپ وتىرعاندارىنا تالاي كۋا بولعانبىز.

ال ەندى وسىنداي كۇيدەگى ادامداردى اعارتۋشىلىق ارقىلى كەرى قايتارۋ مۇمكىن بە؟ ارينە ءسالافيزم دەرتىنە ءالى تەرەڭ بويلاماعان جانە ەركىن ويلاي الاتىن بىرەن- ساران ازاماتتارىمىزدىڭ قايتۋى مۇمكىن. ءبىراق ولار كوپ ەمەس. 2011 -جىلدان بەرى ەلىمىزدە قارقىندى تۇردە سالافيلىكتەن قايتارۋ جۇمىستارى، اعارتۋشىلىق شارالارى ۇزدىكسىز جۇرگىزىلىپ كەلە جاتىر. ال ناتيجەسى قانداي؟ سالافيلەردىڭ سانى ودان بەرى كوبەيمەسە، ازايعان جوق. ولاردىڭ سانىن 15000 دەپ، كەشە ءدىن ىستەرى اگەنتتىگىنىڭ باسشىسى دا ايتىپ ءوتتى. مەنىمشە بۇل سان كوزگە كورىنگەن كەلتە بالاقتى ەر كىسىلەرى عانا. ال قىزدار مەن ايەلدەر جاعى شە؟ ءوسىپ كەلە جاتقان بالالارى شە؟ ال ساناسى ۋلانسا دا وزدەرىن جاسىرىن ۇستايتىندارى شە؟

ءسوزدىڭ توق ەتەرى سالافيزممەن كۇرەس ەكى باعىتتا جۇرگىزىلۋ ءتيىس. ءبىرىنشىسى اعارتۋشىلىق، ەكىنشىسى زاڭمەن تىيىم. اعارتۋشلىق ارقىلى قالعان جاستاردى امان الىپ قالىپ، ولاردىڭ بويىنا ءسالافيزم ۆيرۋسىنا قارسى يممۋنيتەت قالىپتاستىرعان بولامىز. ال تىيىم ءسالافيزم ۆيرۋسىن باسقالارعا جۇقتىرماس ءۇشىن قاجەت. سالافيلەر وزدەرىن قوعامدا ەركىن سەزىنبەۋى ءۇشىن، اياقتارىنىڭ ۇشىمەن ءجۇرۋى ءۇشىن كەرەك. ءبىراق تىيىمنان باسقا مۇسىلماندار، اسىل ءدىنىمىز كورشى ەلدەگىدەي زارداپ شەكپەۋى ءلازىم!

قايرات جولدىباي ۇلى.

دەرەككوز: Islam.kz