اجال دا ازىلدەسەدى
اتا- اناسى بويجەتكەن قىزىنا كيمونو سىيلايدى. قىزى ونى 4 كۇننەن سوڭ بولاتىن تۋعان كۇنىندە تۇڭعىش رەت كيەتىن بولىپ، كەنەتتەن كەلگەن كەسەلدەن قايتىس بولادى.
كيمونو ونان كەيىنگى قىزعا مۇراعا قالادى. ونى دا كيمونونى كيۋىنە 4 كۇن قالعاندا نايزاعاي سوعىپ ولتىرەدى. ءۇشىنشى كەنجە قىزدى دا كيمونونى كيىپ ۇلگەرتپەي، قۇتىرعان تۇلكى قاۋىپ ولتىرەدى. وسىدان كەيىن بارىپ اتا- اناسى بۋددا ءدىنباسىنا جۇگىنەدى. ول كيمونودا قارعىس بارىن ايتىپ، ورتەۋگە كەڭەس بەرەدى، ەرلى- زايىپتىلار مۇنى قۇپ كورەدى. ءبىراق كەنەتتەن جالىن اتقان قاتتى داۋىل تۇرىپ، اينالانىڭ بارىنە وت ۇشقىندارى شاشىرايدى. مىنە، 1657- جىلى توكيودا 300 حرام، 500 ساراي، 61 كوپىر، 9 مىڭ دۇڭگىرشەك پەن 100 مىڭنان اسا ادام ءومىرىن جالماعان سۇراپىل ءورت وسىلايشا باستالعان.
مۇنى «ەسكى زاماننىڭ ەلەسى» دەرسىز، ال مىناعان نە دەيسىز؟ 1955- جىلى گولليۆۋد جۇلدىزى دجەيمس دين «پورشە» ماشيناسىنىڭ رولىندە كەلە جاتىپ، اپاتقا ۇشىرايدى. قايعىلى وقيعادان سوڭ ىلە- شالا اۆتوجوندەۋ ورتالىعىنا جەتكىزىلگەن ماشينا مەحانيكتى باسىپ قالىپ، اياعىن سىندىرادى. كولىكتىڭ موتورى مەن ءيىندى ۆالىن ساتىپ الىپ، ءوز ماشينالارىنا ورناتقان ەكى اۆتو اۋەسقوي جارىس جولىندا قازاعا ۇشىرايدى. ونان كەيىن «پورشە» ماشيناسىنىڭ سىرتقى قورابى ديندى ەسكە الۋعا ارنالعان كورمەگە قويىلادى دا، كورمەنىڭ اشىلۋ سالتاناتى كۇنى ءورت شىعىپ، ءۇش ادام قازا تابادى. وسى قوراپ گولليۆۋد جۇلدىزىنىڭ جەكە زاتتارىنىڭ كورمەسىنە ەكىنشى مارتە قويىلعاندا قابىرعادان سىرعىپ كەتىپ، كەلۋشىنىڭ ءبىرىنىڭ موينىن سىندىرادى.
تاعى ءبىر امەريكالىق وتباسىنىڭ قورقىنىشتى ءولىم حرونيكاسىنا كوز سالايىق. 1957 -جىلى ريچارد بەسيندجەر كاليفورنياداعى كوپىرلەردىڭ بىرىندە سوعىلىپ ولەدى. ەكى جىلدان كەيىن ءدال وسى كوپىردە مارقۇمنىڭ ۇلى حيرامنىڭ ۇستىنە ءوتىپ بارا جاتقان كولىكتەن بورەنە قۇلاپ قايتىس بولادى. ال التى جىلدان كەيىن ريچاردتىڭ نەمەرەسى ءدال وسى كوپىردەن قۇلاپ ولەدى. بەس جىلدان كەيىن ريچاردتىڭ ءىنىسى قارعىس اتقان كوپىردەن ماشينامەن ءوتىپ بارا جاتىپ، رولدە جۇرەگى توقتاپ قالادى. (وسى جەردە جازۋشى ورالحان بوكەيەۆتىڭ «سايتان كوپىر» پوۆەسىندەگى باستى كەيىپكەردىڭ تاعدىرى ەرىكسىز ەسىڭىزگە تۇسكەن بولار).
تاعى ءبىر تۇسىندىرۋگە بولمايتىن تاڭعاجايىپ سايكەستىك. تەك قانا كۇلە كورمەڭىز. 1998 -جىلى پراگا تۇرعىنى ۆەرا چەرماكوۆا كۇيەۋىنىڭ كوزىنە ءشوپ سالعانىن كەشىرە الماي، ءوز- وزىنە قول سالماق بولادى. ءسويتىپ، 3-قاباتتان ءوزىن تاستاعان ول تۇپ- تۋرا بۇرىنعى كۇيەۋىنىڭ ۇستىنە قۇلايدى. ءبىر اپتا بۇرىن كيىم- كەشەگىن ارقالاپ كەتىپ قالعان كۇيەۋى بۇرىنعى كورشىسىنە قارىزىن قايتارىپ بەرۋ ءۇشىن ءدال وسى كۇندى جانە ءدال وسى ءساتتى تاڭداسا كەرەك. ءوزىن ولىمگە قيماق بولعان ايەل ەش جەرى ءبۇلىنۋسىز ءتىرى قالىپ، كۇيەۋى سول جەردە ءولىپ كەتەدى.
كەيدە ءتىپتى اجالدىڭ قالجىڭداسۋى دا قىزىق. 1946 -جىلى نيۋ- يورك قالاسىنىڭ ماڭايىنان شىعاتىن ءبىر گازەتتىڭ قىزمەتكەرى ميلدرەد ۋەست جۇمىس بارىسىندا ءبىرىنشى رەت 2 اپتاعا دەمالىس الادى. موينىنداعى مىندەتى تەك نەكرولوگ جازۋ بولعان ول ەكى اپتا دەمالعان كەزدە سول ايماقتاعى تۇرعىننىڭ بىردە- بىرەۋى ولمەپتى. بۇل - 20 جىلدان بەرى شىعىپ كەلە جاتقان گازەتتىڭ تاريحىندا بۇرىن- سوڭدى بولماعان وقيعا. ميلدرەد ءبىر جىلدان سوڭ ءبىر اپتالىق دەمالىس العان كەزدە اجال تاعى دا وعان تيەسىلى ايماققا دەمالىس جاريالاپتى.
تاعدىردىڭ قالجىڭىن قالاي باعالاماسسىڭ. ماسەلەن، بۇدان 158 جىل بۇرىن، ياعني 1848 -جىلى توعىشار نيكيفور نيكيتيندى «ايعا ۇشۋ جونىندە ايتقان ءجونسىز اڭگىمەسى» ءۇشىن الىس تۇكپىرگە... بايقوڭىرعا جەر اۋدارعانى عارىش ايلاعى تاريحىنان بەلگىلى.
تورەعالي تاشەنوۆ
«ايقىن»
