ۇلتاراقتاي جەرىمىز دە شەتەلدىككە ساتىلمايدى - م. تاعايەۆ
ءدال وسى ماسەلەگە وراي "ورداباسى قۇس" ج ش س- نىڭ ديرەكتورى مۇرات تاعايەۆتىڭ پىكىرىن بىلگەن ەدىك.
- ءيا، سوڭعى كۇندەرى وسى ۋاقىتقا دەيىن جالعا بەرىلىپ كەلە جاتقان اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن قازاقستان ازاماتتارىنا ساتۋ ماسەلەسى قوعامىمىزداعى قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ وتىرعان ماسەلە بولىپ تۇر. مۇنىڭ نەگىزگى سەبەبى، ەندى ەكى ايدان كەيىن كۇشىنە ەنگەلى وتىرعان زاڭداعى وزگەرىستەردى كەيبىر ازاماتتارىمىزدىڭ وقىپ تانىسپاۋىنان، تولىق تۇسىنبەۋىنەن تۋىنداپ وتىرعان جايت سياقتى. بۇل رەتتە جەردىڭ شەتەلدىكتەرگە 25 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە جالعا بەرىلۋى ازاماتتارىمىزدى الاڭداتىپ وتىرعانى انىق جايت ەكەندىگىن دە اتاپ وتكەن ورىندى. ارينە، تۇرعىندارىمىز، اسىرەسە، قىتايعا جەردىڭ جالعا بەرىلۋى ونىڭ ءتۇرلى حيميالىق تىڭايتقىشتاردى قولدانۋ سالدارىنان قۇنارىن تومەندەتىپ، 2-3 جىلدان كەيىن جارامسىز بولىپ قالۋىنا تۇرتكى بولادى دەپ سانايتىندىعىن تۇسىنۋگە دە بولادى. ءبىراق، ەلىمىزدىڭ زاڭىندا پەستيتسيدتەر تىزىمىنە رەسمي ەنگىزىلمەگەن حيميكاتتاردى پايدالانۋعا تىيىم سالىنعان. ياعني، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە قاراستى اگروحيميا قىزمەتى مەن جەرگىلىكتى اكىمدىكتەرگە قاراستى جەر ينسپەكتسيالارى جەر قىرتىسى مەن ونىڭ جاعدايىن ۇنەمى باقىلاۋدا ۇستايتىن بولادى جانە ەلىمىزدىڭ زاڭناماسى بۇزىلىپ، تىيىم سالىنعان حيميالىق تىڭايتقىشتار پايدالانۋ دەرەكتەرى انىقتالاتىن بولسا، جەردى مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارىپ الۋعا دەيىنگى قاتاڭ شارا قولدانىلادى. ماسەلەن، وتكەن جىلدىڭ وزىندە عانا 187 مەنشىك يەسى مەن جەردى پايدالانۋشىلارعا جەر زاڭناماسىن بۇزعاندىعى ءۇشىن ەسكەرتۋلەر بەرىلدى. ونىڭ ىشىندە 171 سۋبەكتى 169,5 ميلليون تەڭگە كولەمىندە ايىپپۇل تۇرىندەگى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان ەدى.
- مۇرات قۇلمىرزا ۇلى، ماسەلەن، ءسىز ءۇشىن جەردى جالعا الۋدان گورى ساتىپ الۋدىڭ قانداي تيىمدىلىگى بار؟
- اۋىلدا جەرمەن تىكەلەي اينالىسىپ جۇرگەن كاسىپكەر بولعاندىقتان جالعا الۋ مەن مەنشىگىڭە ساتىپ الۋدىڭ ارا- جىگىن جاقسى بىلەمىن دەپ ايتا الامىن. ايتالىق، جەردى ساتىپ العاننان كەيىن ول ءوزىڭنىڭ جەكە مۇلكىڭ بولىپ سانالادى. سوندىقتان ونى بارىنشا باعالاي وتىرىپ، سول جەردەن وندىرىلەتىن ءونىمنىڭ كولەمى مەن ساپاسىن ارتتىرۋعى كۇش جۇمسايسىڭ. جەردىڭ توزىپ كەتپەۋىن جانە دە ونىڭ بوس جاتپاۋىن قاتاڭ قاداعالايسىڭ. كەپىلدىككە قويىپ، بانكتەن نەسيە العاندا دا قۇنارلى جەردىڭ قۇنى كۇندەلىكتى ءونىم الىپ وتىرعان جەردىڭ باعاسىنىڭ جوعارى بولاتىنى دالەلدەنگەن.
2012-2014 -جىلدارى ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جالعا بەرىلگەن جەرلەرىنە تۇگەندەۋ جۇرگىزۋ بارىسىندا 7,4 ميلليون گەكتاردى قۇرايتىن 19,2 مىڭ ۋچاسكەنىڭ بوس جاتقاندىعى انىقتالدى. بۇعان قوسا، سول جەرلەردىڭ توپىراق قۇنارىنىڭ دەڭگەيى دە ءبىرشاما تومەندەپ كەتكەن. دەمەك، جالعا الۋشىلار جەردىڭ قۇنارلى بولىگىن عانا كادەگە جاراتىپ وتىر ءارى جەردى وڭدەۋ كەزىندە زاماناۋي تەحنولوگيا مۇمكىنشىلىكتەرىن مۇلدەم پايدالانبايدى دەگەن ءسوز.
- ءوزىڭىز باسقاراتىن «ورداباسى قۇس» كومپانيانىڭ جالعا العان قانشا گەكتار جەرى بار ءارى قانشا گەكتار جەر ساتىپ الماق ويداسىز؟ ول جەردى قانداي ماقساتتا پايدالانباقسىز؟
- مەن باسقارىپ وتىرعان كومپانيانىڭ ۇلەسىندە 49 جىلعا جالعا الىنعان 2000 گەكتاردان استام اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرى بار. 1 -شىلدەدەن باستاپ كۇشىنە ەنەتىن زاڭداعى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، ەندى سول جەرىمىزدى 10 جىلدىق مەرزىمگە 50 پايىزدىق جەڭىلدىكپەن ساتىپ الماق ويىمىز بار.
كومپانيا قۇسقا قاجەتتى بايىتىلعان قۇراما جەم ءوندىرۋ ءۇشىن ءوزىنىڭ قۇراما جەم زاۋىتىنا جىلىنا 10 مىڭ توننادان استام بيداي ءدانىن، 5 مىڭ توننادان استام جۇگەرى ءدانىن، 3 مىڭ توننادان استام سويا ءدانىن تاعى دا باسقا ءداندى داقىلداردى ساتىپ الادى. سوندىقتان قارجىلىق جاعدايىمىزعا قاراي وتىرىپ، تاعى دا اۋكسيون ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن ساتىپ الامىز دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز. سەبەبى، جوعارىدا ايتىلعان ءداندى- داقىلداردى ءوزىمىز وندىرسەك، ونىڭ وزىندىك قۇنى ارزان بولادى. ال بۇل ءوز كەزەگىندە وندىرىلگەن كۇركەتاۋىق ەتىنىڭ وزىندىك قۇنىنىڭ ارزانداۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. ويتكەنى، كۇركەتاۋىق ەتىن وندىرۋدەگى وزىندىك قۇنىنىڭ 65-70 پايىزىن بايىتىلعان قۇراما جەم قۇرايدى.
قورىتا ايتقاندا، ۇلتاراقتاي جەرىمىز دە شەتەلدىككە ساتىلمايدى. ۇلتىمىزدىڭ باعا جەتپەس بايلىعى جەرىمىزدىڭ قادىرىن ءبىلىپ، ونى ءتيىمدى پايدالانۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا ۇزدىك الەمدىك تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ارقىلى ونىڭ قۇنارىن ارتتىرا وتىرىپ، ساپالى ءونىم الۋىمىز كەرەك. ال ءۇشىن بوس، پايدالانىلماي جاتقان جەرىمىزگە كۇتىم جاسايتىن، قۇنارسىزدانۋىنا جول بەرمەيتىن مەنشىك يەسى كەرەك.
- سۇحباتىڭىزعا راحمەت!
اۆتور: مارلان جيەمباي
