جەردى ۇقىپتى پايدالانعان جاعدايدا ونىڭ بەرەرى مول - ج. ءناسيمۋللين

 ورال. قازاقپارات - اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنا پايدالانىلاتىن جەردىڭ ءوز قوجايىنى بولۋى كەرەك. بۇل تۋرالى «ماسكۋس» ج ش س باسشىسى جامبىل ءناسيمۋللين ءمالىم ەتتى.

ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، 1260 گەكتار ەگىنشىلىك جەردى جالعا العانىنا جيىرما جىل ۋاقىت بولعان. ورال قالاسىنان جيىرما شاقىرىمداي قاشىقتىقتا ورنالاسقان جەر تەلىمىندە مۇمكىندىگىنشە ءداندى داقىلدار ەگىپ، سوڭعى كەزدە مال وسىرە باستاعان، كەزىندە بوكەي ورداسى اۋدانىندا «مۇراتساي» كەڭشارىن باسقارىپ، ءبىرتالاي تاجىريبە جيناقتاعان اگرونوم- ماماننىڭ ايتارى دا از ەمەس.

«جالعا العان جەر جەكە مەنشىككە وتسە، ءوز باسىم قۋانار ەدىم. ول، بىرىنشىدەن، ەرتەڭ مۇرا بولىپ بالالارىما، نەمەرەلەرىمە قالادى. ەكىنشىدەن، ەشكىمگە جالتاقتامايمىن. جەر كودەكسىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەرگە بايلانىستى جەردى بۇرىننان پايدالانىپ وتىرعان شارۋالارعا ءبىراز جەڭىلدىك قاراستىرىلعان. ياعني بارلىق قارجىنى بىردەن تولە دەپ، قىستاپ وتىرعان جوق. ونى ون جىلعا ءبولىپ تولەۋگە بولادى. دەگەنمەن قارجىڭ بولسا، جەكە مەنشىككە ساتىپ الساڭ، الدەقايدا ءتيىمدى. بۇرىن ول جەرگە زاڭ بويىنشا ەشتەڭە سالۋعا بولمايتىن ەدى. ەندى وعان قويما، قورا- قوپسى، مالشى تۇراتىن ءۇي سالۋعا بولادى. سونداي- اق بۇرىن شارتتا كورسەتىلگەن ماقساتقا عانا پايدالانۋعا ءتيىستى بولاتىنسىڭ. ەندى ونداي شەكتەۋ الىنىپ تاستالدى. ياعني ول جەرگە ەگىن وسىرۋمەن بىرگە مالدى دا باعۋعا بولادى. باتىس قازاقستان وبلىسىندا قۋاڭشىلىق ءجيى ورىن الاتىنى بەلگىلى. جالعىز ەگىنمەن الىسقا بارا المايسىڭ. سوندىقتان ەندى كۇزدىك ءبيداي مەن كوپجىلدىق ءشوپ ەگۋگە باعىت ۇستاماقپىن. شاعىن مال بورداقىلاۋ ورنىن سالعىم كەلەدى، سول سەبەپتى قۇنارلى مال ازىعى كەرەك. جەردى ۇقىپتى پايدالانعان جاعدايدا ونىڭ بەرەرى مول. جەر- انا دەپ حالقىمىز تەگىن ايتپاعان. ونى بۇلدىرۋگە ەشكىمنىڭ دە حاقىسى جوق دەر ەدىم. قايتا تىڭايتقىشتار الىپ، ۋاقتىلى وڭدەپ وتىرۋ قاجەت. سوندا ءونىم دە ساپالى بولادى. وندىرىلگەن ءونىم دە ەشقايدا كەتپەيدى. ول ەڭ الدىمەن جەرگىلىكتى ورىندارعا شىعارىلىپ، تۇرعىنداردىڭ قاجەتىن وتەيدى. سودان كەيىن جاڭا جوبالاردى قولعا الۋعا مۇمكىندىك كوبەيەدى. بۇلار جۇزەگە اسقان جاعدايدا جاڭا جۇمىس ورىندارى دا اشىلىپ، جەرگىلىكتى ادامدارعا «ەكى قولعا ءبىر كۇرەك» تابىلادى. ەڭ باستىسى، جەردى ءتيىمدى پايدالانۋ كەرەك. ول بوس جاتپاۋى ءتيىس. اركىم مۇمكىندىگىنە قاراي جەرمەن شۇعىلدانسا، ەلدىڭ ەكونوميكاسى دا يگەرىلمەيدى. ال جەردى ميلليونداپ نەمەسە ءجۇز مىڭداعان گەكتارلاپ الىپ، ونى پايدالانباي وتىرعاندار بولسا، مۇنى مەملەكەتكە قايتارعان ءجون. ءسويتىپ باسقا ادامدارعا مۇمكىندىك بەرگەن دۇرىس. بيىل جەرىمىزگە ءداندى داقىلدار ەگىپ كورمەكپىن. اۋا رايى جاقسى، جەردە ىلعال مول. جاقسى ونىمنەن ءۇمىتتىمىز» ، - دەدى ج. ءناسيمۋللين.

 

 اۆتور: ەلجان ەرالى