نەگە اۋەسقوي بوكس پەن كاسىپقوي بوكسقا دەگەن قىزىعۋشىلىق ءار ءتۇرلى؟

استانا. قازاقپارات - كەيىنگى جىلدارى قازاقتىڭ دا كۇرزى جۇدىرىقتى جىگىتتەرىنىڭ ءبىرازى كاسىپقوي بوكسقا اۋىسا باستادى.

نەگىزى، بۇرىندارى دا بولعان. ايتسە دە، سوڭعى كەزدە شارشى الاڭداعى جەكپە-جەكتەردىڭ وسى تۇرىندە توبە كورسەتىپ جۇرگەن تارلانبوزدارىمىزدىڭ سانى اريفمەتيكالىق پروگرەسسيامەن ارتا تۇسكەندەي.

بوكسشىلار وسىلاي، زامان اعىمىنا ساي، شارشى الاڭنان ءناپاقا تاۋىپ، ەلىمىزدىڭ اتىن شىعارۋعا كوشتى. ءبارىنىڭ دە ارمانى - كاسىپقوي بوكس شىڭىنا شىعىپ، چەمپيون بولۋ. ءارى قازاقتىڭ جىگىتتەرىنىڭ دە جۇرەكتەرىنىڭ تۇگى بار، باتىل ەكەندىگىن دالەلدەۋ.

وكىنىشكە قاراي، ءدال وسى قازاق بوكسشىلارىنىڭ كاسىپقوي بوكس رينگىندەگى جەڭىستەرى مەن تىرناقالدى جەتىستىكتەرىنە وتاندىق جانكۇيەرلەر كۋا بولا الماي كەلەدى. جەكپە-جەكتى ءوز كوزدەرىمەن كورىپ، ونىڭ شۋى مەن دۋىن، قىزىعى مەن شىجىعىن سەزىنە الار ەمەس. سەبەبى، ولاردىڭ ءبارى دە شەت ەلدەردەگى شارشى الاڭ كورىگىن قىزدىرىپ ءجۇر.

جالپى، وسى اۋەسقوي بوكس پەن كاسىپقوي بوكستىڭ ايىرماشىلىعى بار ما؟ نەگە ەكەۋىنە دەگەن قىزىعۋشىلىق ءار ءتۇرلى؟

اۋەسقوي بوكس -  «اسكەري جاتتىعۋلار»، كاسىپقوي بوكس -  «سۇراپىل سوعىس»

وسى جەردە اۋەسقوي بوكستا ءبىراز جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، كەيىننەن كاسىپقوي بوكسقا اۋىسقان ءبىر ايگىلى سپورتشىنىڭ بۇكپەسىز اشىق ايتقان ويلارىنا كوڭىل بولەيىك.

ك س ر و تۇسىندا ۆيكتور رىباكوۆ دەگەن بىلعارى قولعاپ شەبەرى بولعان. ەگدە بۋىن ونى جاقسى ءبىلۋى ءتيىس. جەتىستىكتەرى ادام قىزىعارلىقتاي. ەۋروپانىڭ ءۇش دۇركىن چەمپيونى، وليمپيادا ويىندارىنىڭ ەكى دۇركىن قولا جۇلدەگەرى، كەڭەس وداعىنىڭ جەتى دۇركىن چەمپيونى. باسقا جەتىستىكتەرىن تىزبەكتەۋدىڭ قاجەتى جوق بولار.

سول بوكسشى 80-جىلداردىڭ اياعىندا كاسىپقوي بوكسقا ويىسىپ، كانادا مەن امەريكادا ونەر كورسەتتى. رىباكوۆ كاسىپقوي بوكس رينگىندەگى العاشقى جەكپە-جەگىن بىلاي سيپاتتاعان:

- ءتورت راۋندتىق سپاررينگ وتكىزۋىمىز كەرەك بولاتىن. رينگكە شىقتىق. قارسىلاسىم جۇدىرىقتاسىپ قانا قويماي، تايراڭ قاعىپ، ويىنا كەلگەنىن ىستەي باستادى. ول سوققى جۇمساعاندا، بۇعىپ قالىپ، ۇرىپ جىبەرۋگە تىرىسامىن. ءبىراق... ول مەنى قۇشاقتاپ، باۋىرىنا قىسىپ الىپ، ىرجالاقتاپ كۇلەدى. جۇدىرىقتاسىپ جۇرگەندە، ماعان تۋ سىرتىمەن بۇرىلىپ، كورەرمەندەردىڭ بىرىمەن ازىلدەسىپ قويادى.

سودان سوڭ اياعىمنان ابايسىزدا، وقىس ءتۇرتىپ قالادى، مەن قۇلاپ قالا جازدايمىن. كەرىلگەن ارقاننىڭ بۇرىشىنا كەلگەندە، كىلت بۇرىلىپ، زىپ بەرەدى. قىسقاشا ايتقاندا، ويىنا كەلگەنىن ىستەيدى. قولدى-اياققا تۇرمايدى. مەن بار شەبەرلىگىمدى كورسەتىپ جاتقاندايمىن. ەۋروپالىق بوكس بويىنشا وتە ساۋاتتى قيمىلداپ ءجۇرمىن. ءبىراق ىڭعايسىز جاعدايعا تاپ بولدىم. رينگتى اينالا جينالعانداردان ۇيالىپ بارامىن، مازاق بولدىم... شىنى كەرەك، قارسىلاسىم مەنى بار پارمەنىمەن ۇرعان دا جوق. تەك «تىشقانمەن» ويناعان «مىسىقتاي» ماساتتانىپ، كوسىلە سىلتەدى.

كەيىننەن ۆيكتور رىباكوۆ «اۋەسقوي بوكس - اۋىزەكى تىلمەن ايتقاندا، اسكەري جاتتىعۋلار، ال كاسىپقوي بوكس - ناعىز سۇراپىل سوعىس. اۋەسقوي بوكسشىلاردىڭ العاش رەت كاسىپقوي بوكس رينگىنە شىعۋىن، اسكەري جانە ساياسي دايىندىقتىڭ ۇزدىك جاۋىنگەرىن جاتتىعۋعا ارنالعان اتىس الاڭىنان اۋعانىستانداعى سالانگ اسۋىنا اپارىپ، قيان-كەسكى مايدانعا سالۋمەن سالىستىرۋعا بولادى» دەگەن بولاتىن.

كونستانتين تسزيۋدەن ساباق

1994-جىلى كونستانتين تسزيۋ مەكسيكالىق گەكتور لوپەسپەن كەزدەسەدى. ءبىراق كوستيا قارسىلاسىنىڭ سونشالىقتى اتاقتى بوكسشى ەمەس ەكەندىگىن ەسكەرىپ، بۇل جەكپە-جەككە اسا كوپ دايىندالمايدى.

الايدا جەكپە-جەك بارىسىندا قارسىلاسىنىڭ بىرنەشە اۋىر سوققىسىن وتكىزىپ الادى. تسزيۋ وسى كەزدەسۋدە جەڭىسكە جەتكەنىمەن:

- قارسىلاسىم ماعان ساباق ۇيرەتتى. كاسىپقوي بوكستا ءاربىر جەكپە-جەككە تىڭعىلىقتى دايىندالۋ كەرەك ەكەندىگىنە كوزىمدى ابدەن جەتكىزدى. مەن اۋەسقوي بوكستا دەڭگەيى وزىمنەن تومەندەۋ بوكسشىنى جەكپە-جەككە دايىندالماي-اق شىعىپ، جەڭىپ كەتە الامىن. كاسىپقوي بوكستا ونداي بولمايدى. گەكتور لوپەسپەن وتكەن ايقاستان كەيىن مەن ءبىر اپتا اۋىردىم، - دەپ اعىنان جارىلعان بولاتىن.

وليمپيادا التىنى مەن كاسىپقوي بوكستاعى الەم چەمپيونى اتاعى

ايتپاقشى، وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن «AIBA كاسىپقوي بوكسشىلارعا وليمپيادا ويىندارىندا ونەر كورسەتۋگە رۇقسات بەرەدى» دەگەندە، ءبىزدىڭ سپورت سۇيەر قاۋىم اجەپتاۋىر دۇرلىكتى. «گولوۆكين وليمپياداعا بارا ما»، «قانات يسلام قاتىسا الا ما»، دەپ داۋرىققاندار از بولعان جوق.

وسى جەردە ءبىر مىسال كەلتىرگەن ءجون بولار. ماسەلەن، ۆەلوسپورتشىلار ءۇشىن وليمپيادا ويىندارىندا چەمپيون بولعاننان گورى، «تۋر دە فرانس» كوپكۇندىگىندە جەڭىمپاز اتانۋدىڭ مارتەبەسى - مەيلىنشە جوعارى. سونداي-اق فۋتبولدان وليمپيادا ويىندارىندا دوپ تەپكەننەن گورى، الەم چەمپيوناتىنا قاتىسۋدىڭ ءوزى - اسقاق ارمان...

ال بۇل ەكەۋىمەن سالىستىرعاندا، كاسىپقوي بوكسشىلار ءۇشىن وليمپيادا ويىندارىنان گورى قايسىبىر تۇجىرىم بويىنشا الەم چەمپيونى اتانۋ - الدەقايدا ماڭىزدىراق. ال بارلىق تۇجىرىمدار بويىنشى ۇزدىك شىعىپ، بىرنەشە بەلبەۋدى جەڭىپ الۋ - اۋىزبەن ايتىپ جەتكىزگىسىز داڭق، ابىروي، مارتەبە.

ءتىپتى سۋدا ءجۇزۋ سپورتىنىڭ تەڭدەسسىز ساڭلاعى مايكل فەلپستىڭ ءۇش وليمپيادا ويىندارىندا جەڭىپ العان 18 التىنى دا مۇنداي اتاق-داڭقتىڭ جانىندا «ءجىپ ەسە الماي» قالاتىنداي...

بۇلاي دەيتىنىمىز، دۇنيە جۇزىندە، ءتىپتى ءبىزدىڭ قازاقستاندا مايكل فەلپستىڭ سۋرەتىن كورسەتسەڭىز، شىرامىتاتىندار مەن تانىمايتىندار بار. ال مايك تايسون سەكىلدى كاسىپقوي بوكس جۇلدىزدارىن بىلمەيتىندەر - نەكەن-ساياق.

كاسىپقوي بوكس كەشتەرىنىڭ بيلەتتەرى - تىم قىمبات

ارينە، كاسىپقوي بوكس رينگىندەگى جەكپە-جەكتەر -  وتە قىزىقتى ءارى تارتىمدى. سپورت جانكۇيەرلەرىنىڭ دەلەبەسىن قوزدىرىپ، باۋراپ الادى. بۇل - جاي عانا بوكس كەشى ەمەس، باعدارلاماسى الدىن-الا ويلاستىرىلعان اسەرلى شوۋ.

ال مۇنداي قىزىقتى شوۋلاردىڭ رۋحاني ءلاززاتى دا قىمبات تۇرادى. سوندىقتان كاسىپقوي بوكس كەشتەرىنە ەكىنىڭ ءبىرى بارا المايدى. وندا بالا-شاعا - جوقتىڭ قاسى. باسىم كوپشىلىگى ۇلدە مەن بۇلدەگە ورانىپ، ساندەلىپ بارادى. قۇددى تەاترعا بارعانداي، سىقيىپ كيىنىپ الادى.

كاسىپقوي بوكس كەشتەرىنىڭ قازاقستاندا ءجيى، ءتىپتى مۇلدە وتپەيتىندىگى وسىدان دا شىعار. ويتكەنى، ءبىزدىڭ كورەرمەندەرىمىز بەن جانكۇيەرلەرىمىزدىڭ ۇركە قاراپ، كاسىپقوي بوكس كەشتەرى ءلاززاتىنىڭ قىمبات ەكەندىگىن تۇسىنبەۋلەرى مۇمكىن عوي. سوندىقتان قازاقستاندا كاسىپقوي بوكس كەشىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ «زالدى تولتىرا الامىز با، جوق پا» دەپ جۇرەكسىنۋلەرى دە كادىك.

ايتسە دە، كاسىپقوي بوكس كەشتەرىنىڭ قازاقتىڭ سايىن دالاسىنا دا كەلەتىنىنە بەك سەنىمدىمىن. ويتكەنى جاۋىنگەرلىك ونەر قازاقتىڭ قانىندا بار. بوكس - سۇيىكتى سپورتىمىزدىڭ ءبىرى. بوكسشى جىگىتتەرىمىز - ۇلتتىق باتىرلارىمىز ىسپەتتى ماقتان تۇتار قىراندارىمىز. بوكس دەسە، ءتۇن ۇيقىمىزدى ءتورت بولەتىن حالىقپىز. ەندەشە، ءوزىمىزدىڭ ءور جىگىتەرىمىزدىڭ شارشى الاڭداعى شايقاستارىن ءوز جەرىمىزدە وتكىزەتىن كۇندەر دە الىس ەمەس...

كاسىپقوي بوكس الەمىنە تانىلعان قازاقستاننىڭ كۇرزى جۇدىرىقتى جىگىتتەرىن اتاپ وتەر بولساق، ولاردى ەكى توپقا بولۋگە بولادى:

بىلعارى قولعاپتارىن شەگەگە ىلگەندەر:

ۆاسيلي جيروۆ، مارات مازىمبايەۆ، الەكساندر ميروشنيچەنكو، سەرىكجان ەشماعامبەتوۆ، ۆيتالي دەميانەنكو، ۆاديم پريسياجنيۋك، باقىتجان امانبايەۆ، قانات سيقىمبايەۆ...

قازىرگى تاڭدا ونەر كورسەتىپ جۇرگەندەر:

گەننادي گولوۆكين، بەيبىت شۇمەنوۆ، قانات يسلام، بەكمان سويلىبايەۆ، جانات جاقيانوۆ، رومان جايلاۋوۆ، يسا اقبەربايەۆ، جانقوش تۇراروۆ، بەرىكباي نۇرىمبەتوۆ...

اۆتور: نۇرعازى ساسايەۆ

massaget.kz