باسپگەرلەردىڭ بالالار الەمىن بۇلايشا بىلعاۋىنا بولا ما؟
ءيا، ول دا كىشكەنتاي ادام. ونىڭ دا ءوز تالعامى، ءوز دۇنيەتانىمى بار. ءوزىڭ كورەتىن كينونى بالاعا كورسەتە المايسىڭ، سەبەبى كورمەيدى. بالاعا كينودان كورى مۋلتفيلم قىزىق. سول سەكىلدى ءوزىڭ وقيتىن كىتاپتى دا، بالاڭ قابىلدامايدى. بالاعا ءوزىنىڭ بالالار ادەبيەتى كەرەك! بالالار كىتابى كەرەك! شۇكىر، سوڭعى جىلدارى بالالارعا ارنالعان جاپ- جاقسى كىتاپتار شىعىپ جاتىر. كىتاپ دۇكەندەرىندە قىزىلدى- جاسىلدى بالالار كىتاپتارى سامساپ تۇر. سونىڭ ىشىندە وسىمەن ونىنشى رەت شىعارىلعان «كاۋسار بۇلاق» كىتابىنىڭ ءجونى بولەك. بۇل كىتاپتىڭ باسقالاردان ەرەكشەلىگى - جىل سايىن بالالارعا ارناپ جازىلعان، «دارابوز» بايقاۋىنان جۇلدە العان شىعارمالار جاريالانادى. ياعني، بالالار جازۋشىلارىنىڭ ەڭ وزىق، ەڭ جاڭا تۋىندىلارى جارىق كورەدى. الايدا، «كاۋسار بۇلاقتىڭ» وسى ونىنشى كىتابى كوڭىلگە كىربىڭ ءتۇسىردى.
«كاۋسار بۇلاقتىڭ» بۇرىنعى كىتاپتارىن «بايانجۇرەك» باسپاسى شىعارىپ كەلگەن. بۇل باسپانىڭ ديرەكتورى - اراسانباي ەستەنوۆ. ءوزى بالالار جازۋشىسى، باسپاگەر. سوندىقتان، بالالارعا ارنالعان كىتاپتىڭ قالاي شىعۋى كەرەگىن اراسانباي اعا بەس ساۋساعىنداي بىلەدى. ونىڭ ۇستىنە «بايانجۇرەك» - بالالار كىتاپتارىن عانا شىعاراتىن باسپا. سودان بولار، «كاۋسار بۇلاقتىڭ» بۇرىنعى كىتاپتارى كوركەمدىگىنە قوسا، ايناقاتەسىز شىعاتىن. تەحنيكالىق تۇگىلى، ءارىپ قاتەلىگىن دە تاپپايتىنسىڭ. ال بۇل جولعى «كاۋسار بۇلاقتى» «الماباسپاسى» دەگەن باسپا شىعارىپتى. «الماتى كىتاپ» دەگەندى ءبىلۋشى ەدىك، مىناۋ «الماباسپاسى» دەگەندى گۋگلدىڭ ءوزى تابا المادى. وسى «الماباسپاسىنىڭ» قاتەلىگى مە، الدە كىتاپقا جاۋاپتى ادامداردىڭ جاۋاپسىزدىعى ما، «كاۋسار بۇلاق» باستان- اياق قاتە شىققان.
اننوتاتسيا جازىلعان بەتتە جاۋاپتى رەداكتور رەتىندە سۇلتان قالي ۇلىنىڭ اتى جازىلىپتى. الايدا، سۇلتان اعانىڭ وزىنە حابارلاسقانىمىزدا ءوزىن سىرتىنان قوسىپ جىبەرگەنىن، بۇل كىتاپقا قاتىسى جوعىن ايتتى. سوندا قالاي؟ بىرەۋدى ءوز رۇقساتىنسىز سىرتىنان كىتاپقا جاۋاپتى رەداكتور رەتىندە تىركەپ جىبەرۋگە بولا ما؟
«كاۋسار بۇلاقتاعى» قانداي قاتەلىك دەيسىز عوي؟ ءا دەگەننەن- اق كىتاپقا جاريالانعان «جۇمباقتار مەن تاقپاقتاردىڭ» اۆتورى بەرىلمەگەن. ال مازمۇنىندا 4-بەتتە ءالي ىسقابايدىڭ «حايۋاناتتار قورىعى» دەپ كورسەتىلىپتى. ال 4-بەتتە «حايۋاناتتار قورىعى» ەمەس، «جۇمباقتار مەن تاقپاقتار» دەپ جازىلعان. ال ءالي ىسقابايدىڭ اتى- ءجونى مۇلدەم جوق.
كىتاپتا باسقانى قويعاندا، اۆتورلاردىڭ اتىنىڭ ءوزى قاتە. اينۇر تولەۋدىڭ تەگىن دا قاتە جازىپتى. 112-بەتتەگى كومەك ىبىراي ۋلى دەگەن اۆتوردىڭ تەگىن، «ۇلى» دەپ جوندەسە بولماس پا ەدى؟ جۇپارگۇل ماۋكەنوۆنا اسىلوۆانى قازاقشالاپ «ماۋكەن قىزى» دەپ رەداكسيالاۋعا بولار ەدى عوي. بالالار - شىكامشىل وقىرمان، ولار ەرتەڭ وسى قاتەلىكتەردى سول كۇيىندە قابىلداپ السا نە بولادى؟
وسى كىسىنىڭ «قۇدىرەتتى جەر- انا!» ولەڭىندەگى «جەر- انانى» ۇلكەن ارىپپەن جازۋ كەرەگىن، ۇلكەن تۇگىل بالا دا بىلەدى. «جاس وتان» جاستارىنىڭ ءانى» دەگەن ولەڭدى وقىپ كورەيىكشى:
جاسا، جاسا، وتكىر قازاق
كۇللى الەمگە ءماشھۇر قازاق.
ەۆرو- نىڭ كورمەسىن دە،
تامساندىرىپ وتكىز، قازاق!
مۇنداعى «وتكىر قازاق» دەگەندى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ «ەۆرو- نىڭ كورمەسى» دەگەننەن نە ۇقتىق؟ بالكىم، ەكسپو كورمەسى بولار، رەداكتورلار مەن كوررەكتورلار كوز جۇگىرتسە قايتەر ەدى؟
ەڭ سوراقى تاقىرىپ مىناۋ - «سيقىرلى كىتاپ شاعىر نەمەسە تاريحقا قيانات». اۆتورى - قايىربەك سەمەيعازى ۇلى. اقىننىڭ «شاعىر» دەگەن فاميلياسى تاقىرىپتىڭ ىشىنە «كىرىپ كەتكەن»، ءسويتىپ «سيقىرلى كىتاپ شاعىر» بولا قالىپتى. مۇنداي كورسوقىرلىقتى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ مۇنداي دا جاۋاپسىز بولار ما؟ نەگىزىندە، كىتاپتاعى كەيبىر سوزدەردىڭ تۇسىنىكتەمەسى، سول بەتتىڭ تومەنگى جاعىنا كىشكەنتاي شريفتپەن بەرىلۋشى ەدى. قايىربەك شاعىردىڭ ولەڭدەرىندەگى تۇسىنىكتەمەلەردى جيىپ- تەرىپ سوڭىنا ءتىزىپ قويىپتى. ال نە دەيسىڭ؟
تاعى ءبىر سوراقى قاتەلىك - 181-بەتتە. ادىلبەك ىبىرايىم ۇلى الپىسبايدىڭ «ساياق» اڭگىمەسى بەرىلگەن. ال نەگىزىندە، «ساياقتىڭ» اۆتورى - جاس جازۋشى مەيىرجان جىلقىباي ۇلى بولاتىن. الايدا، ادىلبەك ىبىرايىم ۇلى «ساياقتى» وزىنە «ەنشىلەپ» الىپتى. ال نەگىزىندە ادىلبەك ىبىرايىم ۇلىنىڭ اڭگىمەسى 202-بەتتەگى «ماڭگىلىك فورمۋلاسى» ەكەن. سول جاقتاعى اۆتوردى وسىندا اكەلىپ، «ساياققا» تىركەپ قويعانىن قالاي قاتەلىك دەمەيسىڭ؟ بۇل جاي قاتەلىك ەمەس، سوراقى قاتەلىك.
238-بەتتەگى «جۇرەكتەگى جىلىمىق» حيكاياتىنىڭ اۆتورىن «وماروۆا. ل» دەپ بەرىپتى. ل- نىڭ اتى بار ما؟ بۇل قۇجات ەمەس، كىتاپ، سونىڭ ىشىندە بالالارعا ارنالعان كىتاپ. ال بالانىڭ كىتابىن بۇلاي شىعارۋعا بولا ما ەكەن؟
«بالا - ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز» دەپ سايراعاندا قۇدايدايمىز. بولاشاعىمىزعا بالتا شاۋىپ وتىرعان ءوزىمىز ەمەس پە؟ بالامىزعا دەنى دۇرىس كىتاپ شىعارىپ بەرە الماساق، ەرتەڭ بەتىمىزگە باسپاي ما؟ مۇرات موڭكە ۇلىنىڭ «مەن قاۋىپ ەتكەننەن ايتامىن» دەگەنى سەكىلدى مەن دە مۇنى «بالالاردىڭ كىتابىن بۇلدىرمەيىكشى» دەگەن ىشكى رەنىشپەن ايتىپ وتىرمىن. بالالاردىڭ تۇنىق الەمىن بۇلاي بىلعاماڭدارشى، «باسپاگەرلەر»!
سەرىكبول حاسان
«ايقىن»
