قازاقشادان مۇدىرمەيتىن كورەي قىزى
ءال- فارابي اتىنداعى قازۇۋ- دىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن يرينانىڭ جۋرناليستيكاداعى العاشقى قادامى دا «تاڭشولپاننان» باستالدى.
قازاق ءتىلىن مۇدىرمەي سويلەيتىن كورەي قىزى ۇنەمى سوزدىك قورىن بايىتىپ، ءبىلىم كوكجيەگىن كەڭەيتۋگە تىرىسىپ جۇرەدى. ارال توپىراعىندا وسكەن قىز ءوز حالقىنىڭ مادەنيەتىمەن بىرگە قازاقتىڭ دا مادەنيەتىن ەرەكشە قادىر تۇتادى. مەكتەپتە جۇرگەنىندە- اق، قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنەن وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق وليمپيادالاردا وق بويى وزىپ شىققان يرينانىڭ ايرىقشا قارسى الاتىن مەرەكەسىنىڭ ءبىرى - ناۋرىز.
- يرينا، ءسىزدىڭ ءتىلدى مۇدىرمەي سويلەۋىڭىزدىڭ ءبىر سىرى - قازاق اۋىلىندا وسكەندىگىڭىز بولار. دەگەنمەن ءتىلدىڭ قۇنارىنا قانىپ وسۋىڭىزگە سەبەپكەر بولعان جاندار بار ما؟
- قىزىلوردا وبلىسى ارال قالاسىندا تۋىپ- ءوستىم. ارينە، ءار ادامنىڭ تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا، تىلىنە، ءبىلىمى مەن تاربيەسىنە قورشاعان ورتاسىنىڭ اسەرى مول. ارالىمنىڭ التىن توپىراعىندا اۋناپ وسپەسەم، قازىر باسقاشا بولار ما ەدى، كىم ءبىلسىن؟ ! مەنىڭ قازاقشا ءبىلۋىم - اتا- انام-
نىڭ، جەرلەستەرىمنىڭ، جانىمدا جۇرگەن اياۋلى جانداردىڭ ارقاسى. سولار ماعان ءتىلدىڭ قۇنارىنا قانىپ وسۋىمە كومەكتەستى.
- جۇما سايىن جەتى شەلپەك پىسىرەتىنىڭىز تۋرالى ەستىگەن ەدىك. سول ءسوز راس پا؟
- بىزدە ارالدا ونى «جەتى كۇلشە» دەيدى. جۇما سايىن بولماسا دا، انامنىڭ ءجيى جەتى نان پىسىرەتىنى راس. بالا كەزىمدە سول جەتى كۇلشەنى تاراتقاندى جاقسى كورەتىنمىن. مەن دە كورشى- قولاڭعا، اۋلاداعى بالالارعا تاراتىپ كەلەم. بالالىق شاقتىڭ قيماس ەستەلىكتەرىنىڭ ءبىرى - وسى.
- بالالىق شاعىڭىزدا ناۋرىزدى ارنايى كۇتىپ، مەرەكەلەگەن كەزىڭىز بولدى ما؟
- ناۋرىز - بارلىعىمىزدىڭ اسىعا كۇتەتىن سۇيىكتى مەرەكەمىز عوي. ءبىزدىڭ كوشەدە ۇلكەن اق داستارقان جايىلاتىن. كورشىلەرىمىز وتە ۇيىمشىل بولدى. مەرەكەنى تويلاۋ ءۇشىن كوجە، وزگە دە ءدامدى تاعامدار ازىرلەنىپ، ورتاعا قويىلاتىن. بارلىعىمىزدىڭ باسىمىز سول اق داستارقاندا تۇيىسەتىن ەدى. ودان بولەك، جىل سايىن ارالدىڭ ورتالىق الاڭىندا كيىز ۇيلەر تىگىلىپ، مەرەكەلىك كونسەرت ۇيىمداستىرىلادى. حالىق جاپپاي سەرۋەنگە شىعادى. ناۋرىز ءارقاشان كوڭىلدى وتەتىن.
- ءسىزدىڭ وتباسىڭىز ناۋرىزدى قالاي كۇتەتىن ەدى؟
- ەلمەن بىرگە دايىندالامىز. ءبىزدىڭ ۇيدە دە جەتى ءدام قوسىلعان ناۋرىزكوجە پىسىرەدى. قوناققا بارامىز، قوناق كۇتەمىز. ناۋرىز كەلگەندە انام دايىندىعىن باستاپ كەتەدى.
- كوپشىلىكتىڭ قازاقشا سويلەگەندە قازاقتى سۇرىندىرەتىن بولمىسىڭىزعا قاراپ، كەيدە كورەيدىڭ ەمەس، قازاقتىڭ قىزى سەكىلدى دەگەن ويعا قالاتى- نى راس. اتا- اناڭىز دا ءتىلدى جاقسى مەڭگەرگەن بە؟
- اكەم دە، انام دا، تۋعان اعام دا - بارلىعىمىز قازاقشا سويلەيمىز.
- قازاقتىڭ قانداي ۇلتتىق تاعامدارىن ازىرلەي الاسىز؟
- جالپى، تاماق ازىرلەگەندى جاقسى كورەمىن. قازاقتىڭ باستى تاعامى - ەت. ەتتى، باۋىرساقتى جاقسى ازىرلەي الامىن. بالا كەزىمدە ىشەك- قارىن تازالايتىنمىن. اناممەن بىرگە قازى اينالدىرعانىم دا بار.
- تەلەجۇرگىزۋشىلىك سۇيگەن كاسىبىڭىز بە؟
- ارينە! جۋرناليستيكا، تەلەجۇگىزۋشىلىك - ءسۇيىپ، سانالى تۇردە تاڭداعان كاسىبىم.
اڭگىمەلەسكەن
گۇلزينا بەكتاس
«ايقىن»