يسلام رەتسەپتىسى بويىنشا جادىنى قالاي ساقتاپ، جاقسارتۋعا بولادى؟
جاد - بۇل اللانىڭ راقىمى رەتىندە بەرىلگەن ادامنىڭ ەڭ باستى قابىلەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
الايدا، جاسى ۇلعايعان سايىن ادامنىڭ دەنساۋلىعى سياقتى ونىڭ جادى دا ناشارلاۋى مۇمكىن. ارينە قازىرگى زامانعى مەديتسينا ءتۇرلى تاسىلدەردى ۇسىنادى. ءبىراق يسلام وسىدان ون بەس عاسىر بۇرىن بۇل باعا جەتپەس ءيلاھي تارتۋدى ساقتاۋعا كومەكتەسەتىن نەگىزگى جولداردى كورسەتىپ قويعان.
وقى!
ءبىزدىڭ بارلىعىمىز بىلەمىز، اللانىڭ پايعامبارىمىزعا (س. ا. ۋ. ) ەڭ ءبىرىنشى بۇيرىعى مەن ءبىرىنشى اياتى: «وقى!» - بولدى. عيبادات ۋاقىتىنداعى وقۋ مەن جاتقا ايتۋ ادامنىڭ جادىن بەكىتىپ، ونىڭ ديناميكاسىنا بەلسەندى ىقپال ەتەدى. ونىڭ ۇستىنە قۇراندى داۋىستاپ وقۋ ادامنىڭ قان تامىرلارى مەن ميىنا جاعىمدى اسەر قالدىرادى.
وي جۇگىرت!
اللا تاعالا كوپتەگەن اياتتاردا ادامدى وي جۇگىرتىپ، تەرەڭنەن ويلانۋعا، ءوز اقىل-ويىن ىسكە قوسۋعا شاقىرادى. يسلام- بۇل نە ايتسا دا بارلىعىنا سوقىر سانامەن قارايتىن ەمەس، ويلاناتىن، پىكىرلەسەتىن ادامداردىڭ كەمەل ءدىنى. اللا ەلشىسى (س. ا. ۋ. ) بىلاي دەگەن: «تافاككۋردىڭ (تەرەڭ ويلانۋ، وي جۇگىرتۋ) ءبىر ساعاتى مىڭ جىل جاساعان ءناپىل عيباداتتان دا ارتىق». بارلىق جاعدايدا اللانىڭ راقىمىن ىزدەۋگە باعىتتالعان وي جۇگىرتۋلەر، ونىڭ ۇلىلىعىن ويلاۋ مەن ادامنىڭ السىزدىگىن سەزىنۋى، جالپى ويلانۋدىڭ بارلىعى دا عيباداتتىڭ ءبىر ءتۇرى بولىپ تابىلادى. مۇنىڭ بارشاسى ميدىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرا تۇسەدى. ادامنىڭ ميىن جاقسى قالىپتا ۇستاپ، ەستە ساقتاۋ پايداسىنا ءتيىمدى ىقپال ەتەدى.
تىيىم سالىنعانداردان كوزىڭدى ساقتا!
بۇل بۇيرىق تەك ادامدى رۋحاني تۇرعىدان عانا كەمەلدەنۋگە ەمەس، سونىمەن قاتار ونىڭ ەسكە ساقتاۋ قابىلەتىن ساقتاۋعا جاردەمدەسەدى. كورنەكتى يسلام عالىمى، ءمازحابتىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى - يمام شافيعي كوزدى حارامنان ساقتاۋ جايىندا: «تىيىم سالىنعان نارسەلەرگە كوز تاستاۋ- ۇمىتشاقتىققا سەبەپ بولادى»، - دەپ كورسەتكەن.
ونىڭ ۇستىنە تىيىم سالىنعانعا قاراۋ- ازعىندىققا جول اشادى. قازىرگى ۋاقىتتا قوعامدا بەلەڭ العان سپيد سياقتى كوپتەگەن جىنىستىق جولمەن بەرىلەتىن اۋرۋلار، سايىپ كەلگەندە، ادامنىڭ ميىنىڭ بۇزىلۋىنا ىقپال ەتىپ، تۇبىندە ازعىندىق پەن قورلىقققا ۇشىراتادى.
ارتىق تاماقتانبا!
ءبىز بىلەتىندەي، يسلام مەشكەيلىك پەن شامادان تىس ارتىق تاماقتانۋعا شەكتەۋ قويادى. ارتىق اس ءىشۋ مەن تولىقتىق ادامنىڭ قانىنداعى ليپيدتەردىڭ دەڭگەيى مەن اميلويدتىڭ جينالۋىنا ىقپال ەتەدى، ول اقىل- ويدىڭ كەمۋىنە سوقتىرىپ /دەمەنسيا/، ادامنىڭ سەمىزدىككە ۇشىراۋىمەن تىكەلەي بايلانىستى.
سونداي- اق، يسلامدا ادامنىڭ جادىن بۇزاتىن الكوگول مەن ەسىرتكى قۇرالدارىن قولدانۋعا قاتاڭ تىيىم سالادى.
اۋدارعان: م. باقداۋلەت قىزى
وسى ماقالاعا قاتىستى پىكىر
ءلايلا
اسا قامقور، ەرەكشە مەيىرىمدى اللانىڭ اتىمەن باستايمىن! تاماشا ماقالا ەكەن! وتكەندە عالامتوردان ءبىر بەينەبايان كورىپ، اعىل-تەگىل جىلاپ ەم. اعىلشىن ەلىندە ءبىر بويجەتكەن مەدبيكەنىڭ وقۋىنىن ءتامامداپ، جۇمىس ىزدەي باستايدى. سودان وعان ءبىر ناۋقاس قارتقا قارايتىن كۇتۋشىلىككە ءوتىنىم تۇسەدى. قارت كىسى السگەيمەر اۋرۋىنا، ياعني ۇمىتشاقتىق ناۋقاسىنا ۇشىراعان ەكەن. جاسى كەلگەن، ابدەن قارتايعان، توسەك تارتىپ جاتاتىن ادام بوپ شىعادى. بالا-شاعاسىن دا، ماڭايىنداعى ادامداردى تانىمايدى. ءبىراق، الگى قىزعا بۇل كىسىنىڭ مۇسىلمان ەكەنىن، كەز كەلگەن تاماقتى جەي بەرمەيتىنىن، تەك ادال تاماق بەرۋى ءتيىس ەكەنىن ايتادى بالا-شاعاسى. سودان بويجەتكەن جۇمىسقا كىرىسەدى.
بايقاسا، الگى كىسى تاۋلىكتىڭ ءبىر ساتتەرىندە ورنىنان تۇرەگەلىپ، ءبىر-بىرىنە ۇقساس جاتتىعۋلار جاساي باستايدى. كۇبىرلەپ، باسقا تىلدە بىردەڭەلەردى ايتاتىن بولىپ شىعادى. الگى قىز «بۇل نە بولدى ەكەن؟» دەپ نازار اۋدارادى. سول جاتتىعۋلار، سول ءبىر قيمىل-ارەكەت كۇنىنە 5 رەت قايتالاناتىن بولىپ شىعادى. سودان قىزىعۋشىلىعى ارتقان بويجەتكەن الگى كىسىنىڭ نە ايتىپ، نە جاساپ جاتقانىن زەرتتەيدى.
سويتسە، ءبىر دارىگەر الگى كىسىنىڭ ءسوزىن اراب تىلىندە ايتىپ جاتقان دۇعالار ەكەنىن، ورىنداعان جاتتىعۋى ناماز ەكەنىن تۇسىندىرەدى. سودان بويجەتكەننىڭ قۇمارى بۇرىنعىدان دا ارتا تۇسەدى. كوپ ىزدەنىپ، كوپ وقىپ، مۇسىلمان جاماعاتىمەن تانىسىپ، مەشىتكە بارادى. يمامدارعا باسىنداعى وقيعانى ايتىپ بەرەدى. «ماشا اللاھ، ول كىسىنىڭ جۇرەگىنە قۇران ورنىققان ەكەن» دەگەن سوزدەردى ەستىپ، كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە الگى قىز دا ءتىلىن كاليماعا كەلتىرىپ، يسلامدى قابىلدايدى. دۇنيەنىڭ ءبارىن، ءتىپتى بالا- شاعاسىن ۇمىتقان ادام اللاسىن ۇمىتپاپتى. بۇل دەگەن كەرەمەت ەمەس پە؟ ءسويتىپ ءجۇرىپ الگى دۇنيەنىڭ ءبارىن ۇمىتقانمەن، جاراتۋشىسىمەن بايلانىسىن ۇمىتپاعان ادام دۇنيە سالادى. الگى بويجەتكەن دە ءبىر كەزدە ءوزى رەنجىسىپ، تاراپ كەتكەن جالعىز اعاسىن تاۋىپ، ءبىرجولا دىنگە بەت بۇرادى. كوپ كەشىكپەي اعاسى دا يسلامدى قابىلدايدى. ءوزى دە وسى جاقىن ءبىر جىلدارى دۇنيەدەن وزسا كەرەك. بۇل بولعان وقيعا. مەن مۇنى اسەرلەپ ايتا الماي وتىرمىن. بەينەباياننىڭ اسەرلىلىگى سونشا، كوز جاسىم كول بولعان-دى. اللا بىزگە دە قۇران ورنىققان جۇرەكتەردى، جادىنى ءناسىپ ەتكەي!
islam.kz
