اتا جۇرتقا اتباسىن بۇرعان ونەر جۇلدىزدارى

 استانا. قازاقپارات - قازاقستاندىق انشىلەردىڭ اراسىندا شەتەلدە تۋىپ- وسكەن قانداستارىمىز بارشىلىق. ولاردىڭ كەيبىرى شەتتە ءجۇرىپ، اتاقتى بولا باستاسا، كەيبىرى قازاقستان جەرىندە مويىندالدى.

 وتاندىق شوۋ- بيزنەستىڭ قاتاڭ شارتتارىنا ءتوزىپ، ءوز ورتاسىن قالىپتاستىرا العان، وتانداستارى تۇگىل الەمدى مويىنداتقان قانداستارىمىز كىمدەر؟

مايرا مۇحاممەد قىزى قىتايدىڭ قۇلجا قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. وپەرا ءانشىسى، پاريجدىك «گراند وپەرا» ساحناسىندا ونەر كورسەتكەن تۇڭعىش قازاق قىزى، كوپتەگەن حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ جۇلدەگەرى. مايرا مۇحاممەد قىزىنىڭ اتا- باباسى قىتايعا 30- جىلدارى كەڭەس بيلىگىنىڭ زورلىق- زومبىلىعىنا شىداماي كوشىپ كەتكەن. ءانشىنىڭ اكەسى دە، اناسى دا مۋزىكانتتار. اكەسى قىتايدا تانىمال كومپوزيتور، قازاقتىڭ حالىق اندەرىن جيناۋشى، ال اناسى ق ح ر حالىق ءانشىسى بولعان. مايرا كىشكەنتاي كەزىنەن مۋزىكاعا اۋەستەنىپ وسكەن، بەيجيڭ كونسەرۆاتورياسىن ءتامامداعان. قىتايدا ءجۇرىپ كوپتەگەن بايقاۋلاردىڭ جۇلدەگەرى اتانعان. سونىمەن قاتار قىتايدا التى جىل كونسەرۆاتوريادا ساباق بەرگەن. دەگەنمەن، ول ءاردايىم وتانىنا ورالۋدى قالاعان. وسىلايشا 90- جىلداردىڭ ورتاسىندا قازاقستانعا قونىس اۋدارادى. م ا و ب ت- تىڭ ءسوليسى بولىپ قىزمەتكە كىرىسەدى. كەيىن تۋعاندارىن دا قازاقستانعا كوشىرتىپ الادى. قازىرگى تاڭدا ەلباسىنىڭ شاقىرتۋىمەن استانا قالاسىنىڭ «استانا وپەرا» تەاترىندا ونەر كورسەتىپ ءجۇر. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى.

ەربولات جانە ەسبولات بەدەلحانوۆتار

ەربولات جانە ەسبولات بەدەلحاندار موڭعوليانىڭ بايان- ولگەي ايماعىندا دۇنيەگە كەلگەن. باستاپقىدا ولاردىڭ قاتارىندا باۋىرلارى جانبولات تا ونەر كورسەتكەن. اتا- اناسى گۇلجاميليا ءابىلحان قىزى مەن بەدەلحان ماشان دا مۋزىكانتتار. وتباسى 1991 -جىلى وتانىنا ورالعان. اعايىندىلار 2000 -جىلدارى استاناعا كوشىپ، مەملەكەتتىك فيلارمونيادا جۇمىس اتقارادى. «ناز» ، «جاس قانات» ءبي توپتارىندا ونەر كورسەتەدى. كەيىن باۋىرجان يبراگيموۆتىڭ شاقىرتۋىمەن «باۋىرجان شوۋ» تەاترىنىڭ ىشىندە قۇرىلعان ۆوكالدى- ءبي ءانسامبلىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى. كەيىن توپ «وردا» دەپ اتالىپ، تەاتردان تىس ونەر كورسەتە باستايدى.

شۇعىلا ساپارعالي قىزى

ءبي ونەرىنىڭ شەبەرى، ءتۇرلى حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ جۇلدەگەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى شۇعىلا ساپارعالي قىزى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى ىلە- قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ورتالىعى قۇلجا قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. كىشكەنتايىنان ءان- بيگە اۋەس بولىپ، بەسىنشى سىنىپتا پەكين قالاسىنىڭ حورەوگرافيالىق مەكتەبىنە قابىلدانادى. 1991 - ج. پەكيندە قىتاي قارۋلى ساقشى ءبولىمى ءان- ءبي انسامبلىنە جۇمىسقا تۇرىپ، سول تۇستا كورەيا، يتاليا مەملەكەتتەرى مەن گونكونگ اۋداندارىندا ونەر كورسەتەدى . قازاقستانعا العاش رەت 1996 - ج. ناۋرىز مەرەكەسىندە ءوز ونەرىن تۋعان ەلى الدىندا ورتاعا سالادى. سول جولى ءانشى ن. ءنۇسىپجانوۆ باسقاراتىن «جازيرا» انسامبلىمەن بىرگە ورتالىق كونسەرت زالىندا شاعىن شىعارماشىلىق كەشىن وتكىزەدى. ارى قاراي «تاماشا» ويىن- ساۋىق وتاۋىندا، جامبىل اتامىزدىڭ 150  جىلدىق مەرەيتويىندا ونەرىن كورسەتەدى. وسىلايشا كوزگە ءتۇسىپ، ەلىمىزگە تانىلىپ ۇلگەرگەن ءبيشى قىزىمىز 2000 - ج. قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ «ونەرلى قانداستارىمىز قازاقستانعا دا كەرەك!» - دەگەنىنەن كەيىن ەلشىلىك تاراپىنان بىرنەشە شاقىرتۋ الىپ، ءوز ونەرىمەن تاريحي وتانىن سۋسىنداتۋ ماقساتىندا ەلگە ورالىپ، كۇلاش بايسەيىتوۆا اتىنداعى ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ بالەتمەيستەرى، «ۇلان» پرەزيدەنتتىك وركەسترىنىڭ ءبيشىسى اتانادى. شۇعىلا ساپارعالي قىزى 30 دان اسا قازاق ءبيىن قايتا جانداندىرعان ءبيشى.

ءادىل سلامحان

ءانشى ءادىل سلامحان قىتايدا تۋىلىپ وسكەن. ونەر جولىن دا سول ەلدە ءجۇرىپ، تويلاردا ونەر كورسەتىپ باستايدى. الايدا ءانشى قىتايدا مۇناي سالاسىنىڭ مامانىنا وقىعان. ءتىپتى 9  جىل بويى سول سالادا ەڭبەك ەتكەن. دەگەنمەن، 90- جىلدارى قازاقستانعا ورالعان سوڭ شىعارماشىلىقتى قايتا قولعا الادى. ءانشى بۇگىندە جۇبايى دانا ماحانبايەۆامەن دۋەت بولىپ ونەر كورسەتىپ ءجۇر.

شابا ادەنقۇل قىزى

ءداستۇرلى اندەردى ورىنداۋشى، سازگەر شابا ادەنقۇل قىزى دا قىتايدا تۋىلىپ- وسكەن. قىتايدا ول ەسترادا ءانشىسى رەتىندە تانىلعان. دەگەنمەن، 2002 -جىلى قازاقستانعا ورالعان سوڭ قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتورياعا ءتۇسىپ، «ءداستۇرلى اندەر ورىنداۋشىسى» ماماندىعى بويىنشا قايرات بايبوسىنوۆتان ءتالىم الادى. شابا، سونىمەن قاتار، 30 دان استام ءاننىڭ اۆتورى. ونىڭ «و، تۋعان جەر» ، «سەن جوعالدىڭ» اندەرى حالىق اراسىندا كەڭ تانىمال. جاقىندا ول جولداسىمەن بىرگە دۋەت قۇرماقشى ەكەنىن مالىمدەدى.

قاجىمۇرات شەشەنقۇل

ءانشى قاجىمۇرات شەشەنقۇلدىڭ ەسىمى حالىققا اسا تانىلا قويعان جوق. دەگەنمەن، ءانشى قىتاي قازاقتارى اراسىندا ۇلكەن سۇرانىسقا يە انشىلەردىڭ ءبىرى. قازاقستانعا ەڭ العاش رەت «ەركەلەپ كۇلە بەردىڭ، سول مەنىڭ تىلەگەنىم» دەپ جىرلاعان انىمەن تانىلا باستادى. ول التاي ءوڭىرى قابا اۋدانىندا قاراشىلىك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. شىنجاڭنىڭ پەداگوگيكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مۋزىكاتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ تۇلەگى. قازاقستانعا 2009-جىلى «ءان مەن ءانشى» كونسەرتىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ شاقىرتۋىمەن كەلگەن. ول «قارا جورعا» ءانىن ورىندايتىن ءتورت جىگىتتەن قۇرالعان توپتىڭ ءبىر مۇشەسى. وتانىنا ورالعان ءانشى قازىردە رەپەرتۋارىن قازاق اندەرىمەن تولىقتىرىپ ءجۇر. ونىڭ «ماقپالجان» ءانى كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىعۋدا.

 ۇشقىن جامالبەك

ۇشقىن جامالبەك قىتاي ەلىنىڭ قۇلجا قالاسىندا تۋىلعان. الماتى ونەر اكادەمياسىن بىتىرگەن. «الاش ۇلى» ەتنو- توبىنىڭ مۇشەسى. توپ اندەرىنىڭ باسىم بولىگى وسى ۇشقىن جامالبەكتىڭ تۋىندىلارى. قازىرگى تاڭدا وچوۋ لاقاپ اتىمەن تانىلىپ جۇرگەن ولجاس ابايدىڭ مۋزىكالىق پروديۋسەرى.

جانات ءادىلحان قىزى

«قازاقستان داۋىسى-2015» تەليەۆيزيالىق ءان بايقاۋىنىڭ فيناليسى جانات ءادىلحان قىزى قىتاي ەلىنىڭ ازاماتى. وسى بايقاۋعا قاتىسىپ، كوپشىلىكتىڭ كوزايىمىنا اينالدى. ول ءبىر كەزدەرى بەيجىڭدە وتكەن ءان بايقاۋىندا «ءان پاتشايىمى» جۇلدەسىن جەڭىپ العان. قازاقستانعا بايقاۋعا قاتىسۋ ءۇشىن عانا كەلگەن ءانشى وتانىنا تۇبەگەيلى ورالىپ، اتا- اناسىن كوشىرىپ الۋدى ارماندايدى.

قاينار قاتپاي

قاينار قاتپاي ونەرگە قادامىن قاينار ءبازىلجان اتىمەن باستاعان. الايدا، قازىر ءوزىن قاينار قاتپاي دەپ تانىستىرىپ ءجۇر. ول قىتايدىڭ ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ شىلوزەك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ ونەرگە العاش قادامى ءدال سول قىتايدا باستالعان. قىتايدا ءجۇرىپ، تۇڭعىش «بۇلدىرگەن تىستەپ تۋعان قىز» اتتى البومىن جارىققا شىعارادى. ءانشى جىگىتتەرمەن قوسىلىپ «گاككۋ» توبىن قۇرادى. توبىمەن بىرگە قازاقستانعا ورالادى. قاينار قازاقستانعا ورالعان سوڭ ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىنا تۇسەدى. كەيىن «گاككۋ» توبى تاراپ، ءوزى جەكە ءانشى رەتىندە قالىپتاسادى. جاقىندا قاينار قاتپاي «استانا ارۋى» انىنە بەينەبايان ءتۇسىردى.

jezbuyda.kz