ماحاببات، قىزىق مول جىلدار: اقىلدى قىزعا - انا كوپ، اياۋلى جانعا - پانا كوپ
... بەسەدكاعا تاياۋ تۇرعان كىرپىشتەن قالانعان كىشكەنە مۇرجالى قازاندىق باسىندا كەشكى تاماعىن ءتۇسىرىپ جاتىر ەكەن. - مايراش، تورگى ۇيگە شام جاقتىڭ با! - دەدى ول قىزدارىنىڭ داۋىسىن ەستىپ. ءبىز ۇيدە اڭگىمەمەن وتىرىپ بايقاماپپىز. كۇن الدەقاشان باتىپ، كوشەگە قاراڭعىلىق ۇيىرىلە باستاپتى. - قازىر، اپا. - مايرا بىزگە قاراي بۇرىلدى. - ءبالاي، سىزگە بۇزاۋ ۇستاتىپ، مەڭتايعا ءبىر سيىر ساۋدىرىپ كورەيىن دەپ ەدىم، بولماعانىن قاراشى.. . مايرا تاعى دا ءوز- وزىنەن ساقىلداي كۇلىپ، ىشكە قاراي جونەلدى. ءبىز دە قايتا كىردىك. مايرا وندىق شامدى جاعىپ، بيىك ۇستەلدىڭ ۇستىنە قويدى. - مايرا، مىنا ورىندىقتى دوڭگەلەك ۇستەلگە جاقىنداتىپ، شامدى ۇستىنە قويايىق. سوندا جارىعىراق بولادى، - دەدى مەڭتاي ءبىر قولىمەن شامدى، ءبىر قولىمەن ورىندىقتى الىپ جاتىپ. - جارايدى، جارايدى، - دەپ مايرا ەندى ىدىس- اياقتاردى سىلدىراتا باستادى. - ءيا، جىگىتىم اۋزىن تابا الماي قالا ما دەپ جانىڭ شىعىپ بارادى عوي تەگى.. . مايرانىڭ ەزۋى كۇلكىدەن جيىلمادى. ءبىر ءسوز ايتىپ - ءبىر، ەكى ءسوز ايتىپ - ەكى كۇلەدى. كۇلە ءجۇرىپ تاماق ىشەتىن تارەلكالاردى ۇستەل جانىنا جايعاستىرا باستادى. شام جاقىنداعاننان كەيىن دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ ءۇستى بۇرىنعىدان بەتەر جارىقتالا ءتۇستى.. . «مەڭتايدىڭ مۇنىسى قانداي وڭدى بولدى؟ » دەپ ويلادىم مەن ىشىمنەن. تەك ۇستەل باسى عانا ەمەس، مەڭتايدىڭ ءار ءسوزى، ءار قيمىلىنان جانىما جارىق تاراپ، جۇرەگىمە نۇر كىرىپ جاتقان سياقتى بوپ كورىندى ماعان. - الدە، ءسىز.. . ەرەكە، - دەدى مايرا ماعان قاراپ. ول بۇرىنعىشا «اعاي» دەيىن دەدى دە، ولاي اتاماي «ەرەكە» دەدى. - ءيا، الا كولەڭكەدە اۋزىڭىزدى تابا المايتىن با ەدىڭىز؟ - مايرا، مەن ءوز اۋزىمدى قاراڭعىدا دا تابا الامىن، - دەدىم جىميىپ. وزىمشە تاۋىپ ايتتىم دەپ ويلاپ، ىشتەي راقاتتانىپ قالدىم. مايرا بۇعان ساقىلداپ كۇلدى. ءبىر تولقىن كۇلكىسى تولاستاي بەرگەندە ەكىنشىسى باستالدى. سودان كەيىن جالاڭاش بىلەگىمەن كوزىنىڭ جاسىن ءسۇرتىپ، كۇلكىسىن تىيدى. - ءاي، قايدان بىلەيىن، قاراڭعىدا تاباتىن كىسى جارىقتا اداسپاسا كەرەك ەدى.
مايرانىڭ ءۇستى- ۇستىنە تولقىنداتا نەگە ۇزاق كۇلگەنىن مەن ەندى عانا اڭعاردىم. ول مەنىڭ باتىلسىزدىعىمدى، بوستىعىمدى اجۋالاپ تۇر ەكەن. ول مايرانىڭ: «باتىل بولساڭ مەڭتايعا باياعىدا قولىڭ جەتەتىن ەدى» دەگەنى ەكەن. مەن ونى بىردەن مويىندادىم دا: - ءيا، ونىڭ دا راس، مايرا، - دەدىم. مايرا تاعى دا كۇلدى. - ءاي، ەرەكە- اي، قانداي ادال، اقكوڭىلسىز. شىندىقتىڭ شەتى شىقسا، شىنجىر تورعا شىرمالعانداي بوپ قالاتىنىڭىز تاعى بار- اۋ ءسىزدىڭ. ءبىزدىڭ مىنا قىزدىڭ كوكەيىن تەسىپ جۇرگەن دە وسى ادالدىعىڭىز عوي، شىركىن! مەڭتاي ۇندەگەن جوق. تەك قاسىندا تۇرەگەپ تۇرعان مايرانىڭ ءبىر يىعىنان قۇشاقتاپ، ونىڭ ماڭدايىنان قاق جارعان قوس بۇرىمدى ۇزىن شاشىن قايتا- قايتا سيپالاي بەردى. - ەكەۋىڭە ءبىر تارەلكا قويايىن با؟ - دەدى مايرا يىعىن قۇشاقتاپ تۇرعان مەڭتايعا موينىن بۇرىپ. مەڭتاي كوزىن جىپىقتاتىپ، باسىن يزەدى. - ءبىر قاسىق بەرەيىن بە؟ - مەڭتاي تاعى دا باس شۇلعىدى. - ايتتىم عوي مىناۋ بۇگىن ءتىل- جاعىنان ءبىرجولا ايىرىلىپ قالعان دەپ.. . مايرا تاعى دا سىقىلىقتاپ كەپ كۇلدى. قىز جۇرگەن جەر قىزىقسىز، كۇلكىسىز بولمايدى عوي. دەگەنمەن مايرا بۇگىن بىرنەشە قىزدىڭ كۇلكىسىن ءبىر ءوزى مىندەتىنە العان سياقتى بولدى. ونىڭ ۇستىنە مايرانىڭ بۇل جاعدايى كۇلگەنىنەن كۇلىمسىرەۋى كوپ مەڭتاي مەن ەشقاشان قارقىلداپ قاتتى كۇلمەيتىن مەنىڭ قاسىمدا ەرەكشە ءبىلىنىپ تۇردى. الايدا مايرانىڭ كۇلكىسى ادال دوسقا دەگەن اقجۇرەكتەن اقتارىلىپ جاتقان اسىل قازىنا ەكەنىن ءبىلىپ، ءبىز دە ونى ىشتەي قوسىلا قۇپتاۋدا ەدىك. - بالالار، ۇستەلدى جاسادىڭدار ما؟ - دەپ داۋىستادى وسى كەزدە ءبىر نارسە كوتەرىپ سىرتتان كىرىپ كەلە جاتقان مايرانىڭ شەشەسى. - دايىن، اپا، - دەپ مايرا مەن مەڭتاي قوسىلا جاۋاپ قاتتى. مايرانىڭ اپاسى بۋى بۇرقىراعان ءبىر تەگەنە ىستىق استى ۇستەل قاسىنا اكەپ قويدى. ءوزى سونىڭ جانىنا جايعاستى دا، قىزىنىڭ قولىنان ءبىر- بىرلەپ تارەلكا الىپ، بارىمىزگە ءبولىپ قۇيا باستادى. ابزال انانىڭ قولىمەن اق سۇتكە جاسالعان كەسپە كوجە مەڭتاي ەكەۋمىز اقتىلەۋمەن تابىسقان العاشقى كۇنى اۋزىمىزعا العان اسىل اسىمىز بولدى. - ىشىڭدەر، قاراقتارىم. نانمەن قوسىپ ىشىڭدەر، - دەپ شەشەمىز بايەك بولىپ جاتىر.
سودان سوڭ ماعان قاراي بۇرىلدى. - قاراعىم، سەن ازاماتسىڭ عوي، تاۋىسىپ ءىش. كەلگەنىڭ جاقسى بولدى، اينالايىن. سەنىڭ توبەڭ كورىنگەننەن بەرى مىنا ەكى بالامنىڭ اجارى كىرىپ، ادام بولىپ قالدى. - ءيا، اجارى عانا ەمەس، مىنا قىزىڭىزدىڭ كەۋدەسىنە جانى كىرىپ، جاقسى بولىپ قالدى، اپا، - دەپ مايرا وزىنەن جوعارىراقتا، ماعان تاقاۋ وتىرعان مەڭتايدى نۇسقادى. شەشەسى باسىن كوتەرىپ قىزىنا قارادى. مەڭتاي «تىنىش وتىر» دەگەن يشارا جاساپ، مايرانى اقىرىن جەڭىنەن تارتقىلادى. ءبىراق وعان مايرا توقتامادى. - مەڭتاي مەن مىنا وتىرعان بالاڭىز ەكەۋى ءبىر- بىرىنە قىز جىبەك پەن تولەگەندەي عاشىق بولاتىن. ارالارىنا ءبىر تۇماجان دەگەن بەكەجان ءتۇسىپ، مىنا بالاڭ وقۋىن تاستاپ، بىلتىر باسقا قالاعا كەتىپ قالعان. دۇنيەدە بەكەجاندار وڭۋشى ما ەدى، ول مەڭتايدىڭ وقۋ ءبىتىرۋىن توسپاي، باسقا بىرەۋگە ۇيلەنىپ قويىپتى. ءسويتىپ مىنا اڭقاۋ قىزىڭدى الداپ كەتىپتى. ءيا، كەتكەنى جاقسى بولدى سول سۇمپايىنىڭ! - بۇل تۇستا مايرانىڭ جازىق ماڭدايى شىتىنىپ، كەۋدەسىن ىزا كەرنەگەندەي داۋىسى دىرىلدەپ شىقتى. - مىنا بالاڭ ونى بىلمەي انا جاقتا جۇرە بەرگەن. ال قىزىڭ ۇيالىپ، ونى ايتپاعان. سونىمەن انداعى ەربول بالاڭ جازعى وقۋعا كەلە جاتىپ، جولدا ءبىر جەردە جاڭاعى سۇمپايىمەن - بەكەجانمەن كەزدەسەدى. سودان بار جايدى بىلەدى. بىلگەن سوڭ مەڭتايدى ىزدەپ كەشە وسىندا كەلەدى. ءيا، اپا، مىنا قىزىڭ، - ول قولىمەن مەڭتايدى بۇيىرىنەن ءتۇرتتى، بۇگىن بۇرىنعى مەڭتاي ەمەس. تولەگەنىنە قوسىلعان قىز جىبەك بوپ وتىر قازىر. ال، قۇتتىقتا، اپا، بالالارىڭدى. - الدا، قاراقتارىم- اي! الدا، اينالايىندار- اي! باقىتتى بولىڭدار ەندەشە! بوساعالارىڭ بەرىك، ءۇبىرلى- ءشۇبىرلى بولىڭدار، قالقالارىم، - دەپ مايرانىڭ شەشەسى قاپەلىمدە اۋزىنا تۇسكەن تىلەگىن ايتىپ، اق باتاسىن بەردى. - كەلىڭدەرشى، قاراقتارىم، ەكەۋىڭنىڭ دە بەتتەرىڭنەن سۇيەيىن، - دەپ ورنىنان تۇردى.
ءبىز دە قوسا كوتەرىلدىك. ەكى بەتى قىپ- قىزىل بوپ كەتكەن مەڭتاي تومەن قاراپ، ءىلبىپ باسىپ، مايرانىڭ اناسىنا قاراي اياڭدادى. انا ونى ايقارا قۇشاقتاپ، باۋىرىنا باسىپ، قايتا- قايتا شاشىنان يىسكەدى. سودان سوڭ ماڭدايىنان ءسۇيدى دە: - قوساعىڭمەن قوسا اعار، بوتام! - دەدى. - ايتقانىڭىز كەلسىن، اپا، - دەگەن ءۇش ءسوزدى داۋسى دىرىلدەپ ارەڭ ايتتى دا، مەڭتاي مايرانىڭ اناسىن تەز قايتا قۇشاقتاپ، سولقىلداپ جىلاپ قويا بەردى. وعان قوسىلىپ، انا دا كوزىنە جاس الدى. مەڭتاي جىلاعانعا مەن قوسا قينالىپ، ەرنىمدى تىستەلەي باستادىم. ىشىمىزدەگى ءمىز باقپاعان مايرا عانا بولدى. - ي- ءيا، نەسىنە جىلايسىڭ؟ قۋانعانىڭا كورىنسىن! - دەدى ول قۇربىسىن سىرتىنان قۇشاقتاپ، اناسىنىڭ باۋىرىنان اجىراتىپ جاتىپ. سودان سوڭ ماعان قاراپ، كوزىن ءبىر قىسىپ قويدى. - قۋانعان دا، قورىققان دا ءبىر دەگەن عوي، قايتسىن جىلاماي، - دەدى مايرانىڭ شەشەسى باسىنداعى ورامالىنىڭ ۇشىمەن ءوز كوزىنىڭ جاسىن ءسۇرتىپ جاتىپ. - بالكىم، اناسى ەسىنە تۇسكەن بولار. ول بايعۇس ءتىرى بولسا، ءوز قولىنان ۇزاتار ەدى عوي بۇگىن. - وسى سوزدەردى ايتىپ بولعان سوڭ انا قۇشاعىن جايىپ ماعان بۇرىلدى. - كەل، بالام. انالىق قۇشاعىن كەڭ جايىپ تۇرعان بۇل مەيىربان كىسى مەنىڭ دە ءوز شەشەمە ۇقساپ كەتتى. مەنى دە الدىمەن توسىنە باسىپ، سونسوڭ ەكى قولىن ەكى يىعىما سالىپ، تەبىرەنە ءسوز سويلەدى. - سەن دە - جالعىز ەكەنسىڭ، بالام. - «جالقىلىعىم جادىڭدا ەكەن- اۋ» دەپ ويلادىم ىشىمنەن. - جالعىزدىڭ جان جولداسى - ارى مەن جارى بولادى. ەندەشە، قالقام، جارىڭدى جانىڭمەن تەڭ ۇستا، جانىڭدى ارىڭمەن تەڭ ۇستا. سەن سەنىمدى سەرىك بولساڭ، مەڭتايىم مەيىرىمدى جار بولا الادى ساعان. جەردەن شىققان جەتىم قىز الدىم دەمە، شىراعىم. اقىلدى قىزعا - انا كوپ، اياۋلى جانعا - پانا كوپ. مەن جالعىز مايرانىڭ عانا ەمەس، مەڭتايدىڭ دا اناسىمىن، قاراعىم.. . - ءيا، ءبىزدىڭ اپام بوزداتتى ءبىرجولا، - دەدى مايرا مەڭتايدىڭ كوز جاسىن قۇرعاتىپ جاتىپ. ءازىز انا ءوز ءسوزىن ودان ءارى جالعاستىرا بەردى. - ەندەشە سەن قۇرساعىمنان شىقپاسا دا، قۇشاعىمنان شىققان بالامدى العالى تۇرسىڭ مىنە. ەركەكتىڭ باقىتى دا، تاقىتى دا - جاقسى جار بولادى، شىراعىم. ساعان ايتار اقىل، بەرەر كەڭەسىم، قاراعىم: ءوزىڭدى تاپقان اناڭدى سىيلاساڭ - اناۋ ادال جارىڭدى سىيلا. سەنىڭ دە اناڭ ءبىر كەزدە وسىنداي جاس كەلىن بوپ ءتۇسىپ، جانۇشىرىپ ءجۇرىپ سەنى دۇنيەگە كەلتىرگەن. انا بولعاننان كەيىن دانا بولعان. ادامنىڭ ەكىنشى قىمباتى- ارىڭدى قادىرلەسەڭ - جارىڭدى قادىرلە، قاراعىم. مىنا بۇلدىرشىندەي مەڭتايىمدى جارىم دەپ قانا ەمەس، جانىم دەپ قابىلدا، قالقام. - وسى ارادا انا ءبىر توقتاپ، تىنىس الدى دا، ءسوزىن اياقتادى. - بۇنى جەتىسۋدىڭ ءبىر بەيتانىس كەمپىرىنىڭ ءسوزى ەمەس، ءوزىڭنىڭ تۋعان شەشەڭنىڭ وسيەتى دەپ ۇق، بالام! وسىلاي دەپ انا مەنىڭ دە ماڭدايىمنان ءسۇيدى.
انانىڭ سوزدەرى مەنىڭ دە ساي - سۇيەگىمدى سىرقىراتتى، مەڭتاي كوزىنەن تاعى دا ءۇنسىز جاس سورعالادى. بۇل تۇستا مايرا دا بوسادى. مۇنىسىن بىلدىرمەۋ ءۇشىن ول مەڭتايدى ۋاتا ءجۇرىپ، ونىڭ بەتىن ءۇنسىز ايمالاي بەردى. جۇرەگىم ەلجىرەي تۇرىپ مەن وسىناۋ شۇيكەدەي كەمپىردىڭ شەشەندىگىنە، دانالىعىنا تاڭ قالدىم. مەنىڭ فلوبەر، بالزاك، تۋرگەنيەۆ، گوركي كىتاپتارىن ايلار بويى اقتارىپ، التىن تاپقانداي قۋانا قويىن داپتەرىمە كوشىرىپ الاتىن اسىل سوزدەرىمدى بۇل كىسى ءبىر عانا ساتتە تۇيدەك- تۇيدەگىمەن توكتى دە سالدى. وسى ۇيدەگى كەشەدەن بەرى ەڭ ەلەمەگەن ادامىم دا وسى كىسى ەدى. كەشە كەلگەندە «سالەمەتسىز بە، اپا» دەپ سالەم بەرىپ، كەتەردە «ساۋ بولىڭىز، اپا» دەپ قوشتاسقاننان باسقا جىلى ۇشىراپ، ءبىر اۋىز سويلەسكەمىن جوق. مەنىڭ ەسىل- دەرتىم ەكى قىزدا، مەڭتايدا بولدى. سولار نە ايت دەسە، سونى ايتىپ، وسى بولمەدە پاتەفونداي سايرادىم دا وتىردىم. ولار كۇلگەن سايىن مەن اڭگىمەمدى سوزا بەردىم. ولاردى كۇلدىرە تۇسكىم، قۋانتا تۇسكىم كەلدى. سوندا ءماسىسىنىڭ ۇشىمەن باسىپ، ەسىكتى سىقىرلاتپاي اشىپ، كىرىپ- شىعىپ جۇرگەن وسى كىسى كولەڭكە ىسپەتتى عانا بوپ كورىنىپ ەدى ماعان. كىتاپ قادىرلەگىش، وتكەن دانىشپانداردى سىيلاعىش مەن ەكى كۇن بويى قاسىمداعى ءتىرى دانانى ەلەمەپپىن - اۋ. «انا بولعان - دانا بولادى» دەگەن ءسوزى قانداي جاقسى ەدى اپامنىڭ. جو- جوق، جالعىز بۇل ەمەس، جاڭاعى ايتقان بار ءسوزى مارجان عوي ءتىزىلىپ تۇرعان. كەش مەنىڭ بىلمەستىگىمدى، دانىشپان انا. مەن ىشپەي ماسپىن عوي بۇل كۇندەرى. ماس كىسى نە ءبىلۋشى ەدى، نە اڭعارۋشى ەدى. سونى ەسكەر، ابزال انا. ارينە، مەن مۇنى اۋىزشا ايتقانىم جوق. ويمەن ايتتىم. ويتكەنى مەن ۇندەمەي وتىرىپ، ىشتەي سويلەۋگە عانا شەشەنمىن عوي. ال اۋىزشا ايتقان بار ءسوزىم مىناۋ عانا بولدى. - الديار انا، ايتقانىڭىزدى ورىندايمىن! - دەپ باس ءيىپ، انت ەتكەندەي وڭ تىزەمدى بۇكتىم. بۇل مەنىڭ اناعا دەگەن ريزالىعىم ەدى. بۇل جانە مەڭتايعا ريزالىعىمنان ايتىلعان ءسوز بولاتىن. وسى از ءسوزدىڭ ءوزىن ارەڭ ايتتىم. ويتكەنى مەن ءوزىمنىڭ تەبىنگىدەي ۇلكەن ەرىندەرىمە يە بولا الماي قالدىم. ول، جىلاعان جاس بالانىڭ ەرنىندەي بوپ، كەمسەڭدەپ كەتتى. مايرا جۇگىرىپ كەپ مەنى قولتىعىمنان كوتەردى. - ءيا، نە بوپ كەتتى ءوزى. جۇرت قۋانادى ەكەن دەسە، - دەپ ول ءوز- وزىنەن كۇبىرلەپ ءجۇر. - قۋانىش دەگەن وسى عوي، كۇنىم، - دەدى انا ەندى كامزولىنىڭ قالتاسىنان ورامالىن الىپ، كوزىن ءسۇرتىپ جاتىپ. - قۋانىش تەك كۇلكىمەن عانا كەلمەيدى. ول تەك بالا باسىنان كەشىرەتىن ءتاتتى قۋانىش قانا. ازاپپەن كەلەتىن اشى قۋانىش تا بولادى. ناعىز قۋانىش ءھاماندا جاندى قيناپ، جۇرەكتى سىزداتىپ، جىلاتا كەلەدى عوي، قاراعىم. ەڭ قايىرلى قۋانىش تا سول بولادى.
- ءيا، اپام بۇگىن فيلوسوف بولىپ كەتىپتى، - دەپ مايرا ءبىزدى ورنىمىزعا جايعاستىرا باستادى. - وتىرىڭىزشى، ەرەكە. وتىرساڭشى، مەڭتاي. - «بىلايسوپ- مىلايسوبىڭنىڭ» نە ەكەنىن بىلمەيمىن، قالقام، - دەدى انا قىزى ورنىنا وتىرعان سوڭ. - سوعىس كەزىندە سوقاعا جەككەن سيىردى «سوپ!» دەيتىنبىز. مەنىڭ بىلەتىنىم وسى عانا. ەندىگى بىلەتىنىم - ەرتەڭ ەل- جۇرتتى جيناپ، توي جاسا، بالام. - ءيا، جاسايمىز، - دەپ مايرا كۇلىمدەپ كەتتى. - ەرتەڭ انا اق بۇزاۋىنا ايىرباستاپ كولحوزدان ءبىر سەمىز قوي ال. جيىرما جىلدان بەرى وسى كولحوزدىڭ ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭىپ كەلەمىز عوي. سوعىسقا كەتكەنشە اكەڭ دە تابان اۋدارماي جۇمىس ىستەگەن. بەرەر ءبىر مالىن. - بەرەدى، اپا، بەرەدى، - دەپ مايرا الاقانىن شاپالاقتاپ. - بەرسە، سولاي ەت، بوتام، - دەپ انا ورنىنان كوتەرىلدى. ول تەگەنەنى، مايرا مەن مەڭتاي ىدىس- اياقتى جيناپ الىپ، اۋىز ۇيگە اكەتتى. تورگى بولمەدە وڭاشا قالعان مەن ءوز- وزىمنەن وتىرىپ تاعى دا تەبىرەندىم. ەرى سوعىستا ولگەن، جالعىز قىزىن مەدەۋ ەتىپ، كۇندەلىكتى ەڭبەگىمەن كۇن كورىپ وتىرعان جەسىر ايەلدىڭ مىناداي مىرزالىعىنا جانە تاڭ قالدىم. التى الاسى، بەس بەرەسىسى جوق بىرەۋگە توي جاساپ، جالعىز بۇزاۋىن سويىپ بەرمەك. نەتكەن دارقاندىق دەسەڭشى بۇل! بۇگىن بىرەۋگە توي جاساپ، ەرتەڭ وزدەرى اش وتىرۋعا بەيىل عوي بۇل ەل. جوق، مەڭتاي ەكەۋمىز بۇزاۋدى سويدىرتپاسپىز. ال الدا- جالدا ايتقانىمىزعا كونبەسە، ەكى ەسە عىپ وتەرمىز بۇل جاقسىلىقتى. جالعىز مايرانىڭ عانا ەمەس، ۇشەۋمىزدىڭ بىردەي ورتاق انامىز ەتىپ الارمىز بۇل كىسىنى! مەن وسىنى ويلاپ وتىرعاندا تورگى ۇيگە مايرا كىردى. - ءبىز مەڭتاي ەكەۋمىز دە كۇندە بەسەدكاعا جاتۋشى ەدىك، - دەدى ول ورىندىقتاعى شامدى الىپ، بيىك ۇستەلدىڭ ۇستىنە اپارا جاتىپ. - ءۇي ىستىق. سىزگە توسەكتى قايدا سالايىق؟ - ءۇيدىڭ توبەسىنە جاتۋعا بولا ما؟ - دەدىم مەن. مەنىڭ بۇگىنگى كوڭىل كۇيىم نە ءۇيدىڭ توبەسىنە، نە تاۋدىڭ توبەسىنە جاتۋدى كەرەك قىلعانداي ەدى. - بولادى. وندا مەن سىزگە توسەكتى توبەگە سالايىن، - دەپ مايرا ءتور جاقتا جيناۋلى تۇرعان جۇكتى بۇزا باستادى. ورنىمنان ۇشىپ تۇرىپ، مەن دە وعان كومەكتەسۋگە كىرىستىم. مەن تەكەمەتتى، مايرا كورپە- جاستىقتى كوتەرىپ ەكەۋمىز سىرتقا قاراي بەتتەدىك. مەڭتاي اۋىز بولمەدەگى بيىك اعاش توسەكتى بۇزىپ جاتىر ەكەن. - مەڭتاي، - دەدى مايرا شىعىپ بارا جاتىپ، - سەن انداعى، اپامنىڭ توسەگىن سالىپ بولعاننان كەيىن ءوزىمىزدىڭ توسەك- ورىندى بەسەدكاعا اپارا بەر. - جارايدى، مايرا. بۇل ەكى ءسوز ماعان عاجاپ مۋزىكا، اسقاق اندەي بوپ ءبىلىندى. سول ءان مەن مۋزىكا جانىما قانات ءبىتىرىپ، جايراڭداپ دالاعا شىقسام، اي سۇتتەي جارىق، اۋا قىمىزداي ءتاتتى ەكەن. كەۋدەمدى كەرە دەم الىپ، قابىرعاعا سۇيەۋلى تۇرعان ساتى اعاشتىڭ ورتا بەلىنە دەيىن كوتەرىلدىم دە، تەكەمەتتى جوعارى شىعاردىم. ودان سوڭ جەردە تۇرعان مايرانىڭ قولىنداعى كورپە- جاستىقتى الىپ، توسەكتى ءوزىم سالىپ الامىن دەپ، ونى قويا بەردىم. ماعان الاڭداماي، ولاردىڭ تەزىرەك بەسەدكاعا جايعاسۋىن تىلەدىم.
جالعاسى بار...
