سوعىم نەمەسە اۋىلىمىزدى جوعالتىپ المايىقشى اعايىن

استانا. قازاقپارات - وتكەن جەكسەنبى ءمادي ەسىمدى دوسىمىز سوعىم سويامىن، سەندەر دە بىرگە جۇرىڭدەر، قۋىرداق جەيمىز دەگەن سوڭ بىرنەشە جىگىت بولىپ استانا ماڭىنداعى ءبىر اۋىلعا تارتىپ كەتتىك.

ءۇي يەسى اسا جارقىن جۇزبەن قارسى الدى. ەسىك الدىندا قارا دومالاق بالالار "شاۋىپ كەل، بارىپ كەلدى" ورىنداپ، ارى بەرى زىر جۇگىرىپ ءجۇر. ءبىز بارعانشا سوعىمدى سويىپ بىتۋگە جاقىنداپ قالىپتى. ەكى جىگىت قابىرعالارىن ساتىرلاتىپ سوگىپ جاتىر ەكەن. "سوعىم شۇيگىن بولسىن" - دەپ قال- جاعداي سۇراسقاننان كەيىن ءۇي يەسى ىرگەلەس تۇرعان قوراعا ەرتىپ اپارىپ، بىرنەشە قىزىل قۇجاتتى بايگە اتتارىن كورسەتىپ، ءارقايسىسىن جەكە تانىستىردى. قورانىڭ "جۇپار ءيىسى" بارىمىزگە جاعىپ بارا جاتىر.

سىرتتا تازا اۋادا از- كەم تۇرعاننان كەيىن ۇيگە كىردىك. تاپ- تازا، ارتىق بىقي- شىقيى جوق، قاراپايىم شاعىن ءۇي. ءۇي ءىشى كىرگەن كىسىگە ەرەكشە كوڭىل سىيلادى. قالاداعى الەم- جالەم دۇنيەلەرمەن بەزەنگەن سارايدان گورى مىنا قاراپايىم اۋىل شاڭىراعى جانىمىزعا جاعىپ بارادى. بالكىم جان سارايىمىزداعى اۋىلعا دەگەن سارى ساعىنىشىمىزدى باستى. جەردەگى شاعىن عانا الاسا دوڭگەلەك ستولگە اينالا جايعاسىپ ەدىك، عاجاپ، ون ادام ەمىن- ەركىن سىيىپ كەتتىك. "قالاداعى ءتورت بۇرىشتى ۇستەلگە سىيماس ەدىك، مىناۋ ءبىر بەرەكەلى ۇستەل ەكەن" - دەپ جاتىرمىز. داستارحانعا قولدىڭ سارى مايى مەن ءۇيدىڭ ىستىق نانى قويىلىپتى.

قالادا دا بار دۇكەننىڭ زاتتارىنا كوز قيىعىن دا سالعانىمىز جوق. قۋىرداق كەلگەنشە نانعا ماي جاعىپ، قىمىز ىشتىك. بۋى بۇرقىراپ قۋىرداق كەلدى. داستارحان باسىندا ادەمى ءازىل اڭگىمەلەر ايتىلدى.

تاماقتان سوڭ ەرتتەلىپ تۇرعان اتقا ءمىنىپ، ۇيدەگى قارا دومالاق بالامەن بىرگە اۋىل سىرتىنا سەرۋەندەۋگە شىعىپ كەتتىم. جازىق دالا. ايعايلاپ تۇرىپ شابا جونەلگىڭ كەلەدى. استىمداعى ات تا ىشكى قالاۋىمدى بىلگەندەي ما، جوق الدە ءوزى دە قورادان شىققان سوڭ، ەركىن جازىلىپ شاپقىسى كەلدى ما، جەلىپ بارىپ، باس بەرمەي شابا جونەلدى. جانىمداعى ون جاسار قارا دومالاقتىڭ استىندا كوك ايعىر. ەرتوقىمسىز جايداق ءمىنىپ العان. ول دا جارىسايىق دەگەندەي تەبىنىپ قالدى. جۇيتكىپ كەلەمىز. ەكەۋى دە بايگە اتى. بىرىنەن ءبىرى قالىسار ەمەس. اتتاردىڭ جىلدامدىعى ۇدەگەن سايىن ۇدەپ بارادى. كەنەت الدىمىزدان جىلتىراعان كوك تايعاق ۇلكەن جول شىقتى. "تاعاسىز ات جىعىلاتىن بولدى" - دەدىم ىشىمنەن.

مۇنداي كەزدە سونشا ەكپىنمەن شاۋىپ كەلە جاتقان اتتىڭ باسىن تارتقان دۇرىس پا، جوق الدە جىبەرگەن ءجون بە، ويلانىپ ۇلگەرگەم جوق. ات ءسۇرىنىپ بارادى. جەر جاقىن. اياعىمدى ۇزەڭگىدەن شىعارىپ ۇلگەردىم دە، اتتىڭ قيسايعان جاعىنان اۋناپ ءتۇستىم. اتتىڭ استىندا قالىپ قالماعانىما شۇكىر ەتتىم. ال انا قارا دومالاق اتتىڭ باسىن تارتىپ، سىرعاناپ بارىپ ءوتىپ كەتتى. ماعان قاراپ اعا اتتىڭ باسىن تارتۋ كەرەك ەدى دەپ ەسكەرتۋ جاسادى.

كەشكە تاياۋ قالاعا قايتۋعا جينالدىق. ءۇي يەسى ۇيلەرىڭە الا كەتىڭدەر دەپ ءبىر- ءبىر تورسىق قىمىز بەردى. ءمادي سويدىرىپ العان سوعىمىن تورتكە ءبولىپتى. قالاداعى باۋىرلارىما تاراتىپ بەرەم دەيدى. ناعىز قازاقى مىنەز. مۇنداي مىنەزگە يە حالىقتى ەشقانداي داعدارىس تا، جوقشىلىق تا قىسپاق ەمەس.

ماشينادا كەتىپ بارا جاتىپ، ويعا شومدىم. اۋىلىم كوز الدىمنان ءوتىپ جاتىر. ءبىز اۋىلدى كورىپ وستىك. اتقا مىندىك. ءشوپ شاپتىق. بۇلدىرگەن تەردىك. قوي باقتىق. قورانىڭ استىن تازالادىق. مال تولدەتتىك. توپىراق باسىپ، جەر يىسكەدىك. اسىق وينادىق. كوك شالعىندا اسىر سالىپ، اۋنادىق. بۇلاقتىڭ ءمولدىر سۋىن جۇتتىق. حيميكات قوسىلماعان ءسۇت پەن ايران ءىشىپ، كىلەگەي جالادىق. ىستىق تابا نان جەدىك. قۇرت سوردىق. قىمىز سىمىردىك. ءتوردىڭ ءسانى بولىپ وتىرعان اقساقالدار مەن اجەلەرىمىزدى كوردىك. اعايىنداي ارالاساتىن كورشىلەردى بىلدىك. سوعىم باسى دەپ ءبىر- ءبىرىن قىس بويى ارالاعان اۋىل ومىرىنە كۋə بولدىق. تاعىسىن تاعى...

ال ءبىزدىڭ بالالارىمىز شە؟ ولار نە كوردى؟ انەۋ جىلى ەس بىلە باستاعان كىشى قىزىمدى اۋىلعا اپارىپ، كەلە جاتقانىمدا «ءماا مەن شىن سيىر كوردىم» دەمەسى بار ما؟ جۇرەگىم زىرك ەتە قالدى. شىن سيىرى نەسى، قۇداي- اۋ؟! بەينەبىر زووپاركتەن مايمىل كورگەندەي...

بۇگىندە كوپ اۋىلدىڭ ءسانى كەتكەنى دە راس. دۇكەننەن بولكە نان مەن سارى ماي ساتىپ جەپ وتىرعان وتباسىلار دا بار. اۋىل دەگەن اتى بولماسا، قالا ومىرىنەن ەش ايىرماشىلىعى جوق. ال جاڭاعى ءۇي ناعىز اۋىل ءۇيى. سۇيسىنەسىڭ. ەشكىمگە مۇقتاج دا، قارىز دا ەمەس. مالىن ساتسا پۇل، سويسا ەت، ساۋسا ءسۇت پەن قىمىز. قازاقتىڭ "دوپ ويناعان توزادى، اسىق ويناعان ازادى، بارىنەن دە قوي باعىپ، كوتەن جەگەن وزادى" - دەگەنى قانداي راس ءسوز. بۇگىندە قازاق جاستارى اۋىلدان جۇمىس ىزدەپ قالاعا جوسىلىپ جاتىر. تاپقاندارى جالداعان باسپاناسى مەن جول كۇرەسىنەن ارتىلمايدى. نە ءۇشىن؟ قالادا نە بار؟!

ءبىزدىڭ تامىرىمىز اۋىلدا. اتا كاسىبىمىز مال باعۋ. ۇلان عايىر مىناۋ جەر وسىعان ىڭعايلى. اۋىلدا قازاقى مىنەز بار. اۋىلدا بار قۇندىلىعىمىز قالدى. ەندەشە اۋىلىمىزدى جوعالتىپ المايىقشى اعايىن!

اۆتور: بەلگىلى ءدىنتانۋشى قايرات جولدىباي ۇلى.