كەمەلدىك كەمەڭگەرى

استانا. قازاقپارات. «ول - مۇساعا تۇسكەن جابىرەيىل» اللانىڭ ەلشىسى مۇحاممەدتەن (س. ع. س. ) بۇرىن وتكەن بارلىق پايعامبارلار مەن سىددىقتار، ءوز زامانداستارى ءھام كەيىنگى زاماننىڭ ەلەۋلى تۇلعالارى ونىڭ دوسى ءھام جاردەمشىسى بولۋدى ارمان ەتتى.

ەڭ العاش ۋاحي تۇسكەن كەزدە پايعامبارىمىز (س. ع. س. ) باسىنان وتكەن جايتتى حاديشا انامىزدىڭ (ر. ا. ) ناعاشىسى، ىنجىلدەن حابارى بار ۋاراقا بين ناۋفالعا اڭگىمەلەپ بەرەدى. سوندا ۋاراقا: «ول - مۇساعا تۇسكەن جابىرەيىل. اتتەڭ، جاس بولعانىمدا عوي... اتتەڭ، سەنى جۇرتىڭ ەلدەن شىعارىپ جىبەرگەن شاقتا ءتىرى بولسام عوي»، - دەدى. پايعامبار (س. ع. س. ) : «ولار مەنى شىعارىپ جىبەرەدى مە؟» - دەپ سۇرادى. «ءيا. سەن سياقتى پايعامبارلىقپەن كەلگەن ءاربىر ادام دۇشپاندىققا ۇشىرايدى. سول كۇنگە جەتسەم ساعان بار كۇشىممەن قولداۋ كورسەتەمىن»، - دەدى. الايدا، كوپ وتكەن سوڭ ۋاراقا باقيلىق بولدى[1].

پايعامباردىڭ پاتشاعا حاتى

ھيجرانىڭ 6-جىلى اللا ەلشىسى (س. ع. س. ) سول زاماننىڭ ەڭ الپاۋىت 8 پاتشالىعىنا حات جولداپ، يسلامعا ۇندەيدى. سولاردىڭ ءبىرى - رۋم يمپەراتورى گەراكل ەدى. پايعامبار حاتىن جەتكىزۋگە ساحابا داحيا بين حاليفا ءال- كالبي (ر. ا. ) تاڭدالدى. حاتتى العان يمپەراتور پايعامبار جايلى تولىعىراق بىلگىسى كەلدى. وسىدان سوڭ شام جەرىندە جۇرگەن ءبىر توپ قۇرايىشتىق ساۋداگەرلەر يمپەراتور قۇزىرىنا شاقىرتىلادى. ءتارجىماشى ارقىلى قۇرايىش ىشىندەگى پايعامبارعا تەگى ەڭ جاقىن ادام كىم ەكەنىن سۇرادى. ءابۋ سۋفيان توپتىڭ ىشىنەن شىعىپ، يمپەراتورمەن سۇحباتتاسادى.

- ارالارىڭدا ونىڭ شىققان تەگى قانداي؟

- ول ەڭ تەكتى اۋلەتتەن.

- ودان الدىن پايعامبارمىن دەگەن كىسى بولدى ما؟

- جوق.

- اتا- باباسىنىڭ اراسىندا پاتشا بار ما ەدى؟

- جوق.

- سوڭىنان ىلەسۋشىلەر بايلار ما، كەدەيلەر مە؟

- كەدەيلەر.

- ىلەسۋشىلەر كوبەيۋدە ما، الدە ازايىپ جاتىر ما؟

- ارتىپ جاتىر.

- يمان ەتكەن سوڭ دىننەن ءجابىر كورىپ قايتقاندار بولدى ما؟

- جوق.

- ول پايعامبارمىن دەمەي تۇرىپ، وعان جالعانشى دەپ ايىپ تاعىلدى ما؟

- جوق.

- ول قيانات ەتتى مە؟

- جوق.

- سەندەر ونىمەن سوعىستىڭدار ما؟

- ءيا.

- كىم جەڭىپ جاتىر؟

- ارامىزداعى سوعىس اۋمالى- توكپەلى وتۋدە. بىردە ءبىز، بىردە ولار جەڭۋدە.

- ول سەندەردى نەگە شاقىرۋدا؟

- ول: ء«بىر اللاعا قۇلشىلىق ەتىڭدەر. وعان ەشنارسەنى سەرىك ەتپەڭدەر. اتا- بابالارىڭنان قالعان نارسەنى تاستاڭدار»، - دەيدى. سونىمەن بىرگە، ناماز وقۋعا، شىنشىلدىققا، پاكتىك پەن تۋىسقاندىق قارىم- قاتىناستى نىعايتۋعا شاقىرۋدا[2]»، - دەدى ءابۋ سۋفيان.

حاتتا[3]: «اسا قامقور ەرەكشە مەيىرىمدى اللا اتىمەن باستايمىن. اللانىڭ قۇلى جانە ەلشىسى مۇحاممەدتەن رۋم ۇلىعى گەراكلگە. تۋرا جولعا ىلەسكەنگە اماندىق بولسىن. يسلامدى قابىل ەت، قۇتىلاسىڭ. يمان ەت، اللا تاعالا ساعان ساۋابىڭدى ەكى ەسە بەرەدى. ال، تەرىس اينالساڭ، حالقىڭنىڭ كۇناسى سەنىڭ موينىڭدا. «(ەي، مۇحاممەد!) ايت: «ەي، كىتاپ بەرىلگەندەر! بىزگە دە، سەندەرگە دە بىردەي ءبىر سوزگە كەلەيىك. اللادان باسقاعا قۇلشىلىق ەتپەيىك. وعان ەشنارسەنى سەرىك قوسپايىق. سونداي- اق، ءبىرىمىزدى ءبىرىمىز اللادان وزگە يەلەر ەتىپ المايىق»، - دەپ. ەگەر ولار بەت بۇرسا: ء«بىزدىڭ مۇسىلمان ەكەنىمىزگە كۋا بولىڭدار»، - دەپ ايتىڭدار[4]»، - دەپ جازىلعان ەدى.

مەيىرىمدىلىك پايعامبارى

بۇل ەكى شاعىن وقيعا تەڭىزدەن تامشى عانا. قۇران كارىمدە پايعامبارىمىزدى (س. ع. س. ):

«سەن، شىن مانىندە، ۇلى مىنەزگە يەسىڭ[5]»، - دەپ سيپاتتاعان. ايشا انامىزدان (ر. ا. ) اللا ەلشىسىنىڭ (س. ع. س. ) مىنەز- قۇلقى جايلى سۇراعاندا: «اقيقاتىندا، اللا ەلشىسىنىڭ (س. ع. س. ) مىنەزى - قۇران بولاتىن»، - دەگەن ەكەن.

ساحابا ءاناس (ر. ا. ): «مەن اللا ەلشىسىنە ون جىل قىزمەت ەتتىم. ول كىسى ەشبىر كەيىس بىلدىرمەيتىن. مەنىڭ ىستەگەن ىسىمە: «نەگە ولاي ەتتىڭ» -  دەپ، ال ۇمىتىپ قەتكەن شارۋاما: «نەگە ىستەمەدىڭ؟» -  دەپ ءبىر رەت تە ءمىن ايتپادى»، -  دەپ ەسكە الادى.

ۋحۋد شايقاسىندا ارداقتى پايعامبارىمىزدىڭ (س. ع. س. ) الدىڭعى ءتىسى سىنىپ، ءجۇزى قانعا بويالدى. ەكى دۇنيە سۇلتانىنىڭ بۇل ءحالى جانىنا قاتتى باتقان ساحابالار: «مۇشريكتەرگە قارسى دۇعا جاساساڭىزشى»، - دەپ كۇيىنەدى. سوندا ءاز پايعامبار (س. ع. س. ):

«مەن قارعىس ايتۋشى بوپ جىبەرىلمەدىم. مەن جاقسىلىققا شاقىرۋشى جانە مەيىرىمدىلىك ەتىپ جىبەرىلگەنمىن. يا، اللام! مەنىڭ ەلىمدى تۋرا جولعا سال، راسىندا ولار نە ىستەپ جاتقانىن وزدەرى بىلمەيدى[6]»، - دەپ ءوزىن جارالاعاندار ءۇشىن قايىرلى دۇعا جاسادى.

بۇل كورىنىستەگى اسا كەشىرىمشىل كوركەم مىنەز جانە سابىر ءھام جۇمساقتىقتىڭ جوعارى دارەجەسىنە قاراڭىز. وزىنە قارسى قارۋ كەزەنىپ، ءتىسىن سىندىرىپ دەنەسىن جاراقاتتاعان مۇشريكتەردىڭ جاۋىزدىعىنا ءۇنسىز جاۋاپ بەرسە دە بولار ەدى. كەرىسىنشە، ولارعا جانى اشىپ، مەيىرىمدىلىك تانىتىپ جاقسىلىق تىلەپ دۇعا ەتەدى. بۇعان قوسا جاۋلاسىپ جۇرگەن مەككەلىكتەرگە «مەنىڭ ەلىم» دەپ مەيىرلەنىپ، «راسىندا بىلمەيدى» دەپ ولارعا كەشىرىممەن قارادى. سوققىعا جىعىلىپ تۇرىپ، جۇمساقتىق تانىتۋ - وتە اۋىر. ءتىپتى مۇمكىن ەمەس.

ءاز پايعامبار (س. ع. س. ) جەكە وزىنە جاسالعان جاماندىققا ەشبىر قارسى دۇعا جاسامايتىن. ال، دىنگە تيتتەي دە ءبىر دۇشپاندىق كورسە، سوعان قارسى جان- تانىمەن كۇرەسەتىن. بۇل جايلى ايشا انامىز (ر. ا. ) : «اللا ەلشىسىنىڭ وزىنە جاسالعان زۇلىمدىقتىڭ اللا تاعالا تىيىم سالعان ىستەردىڭ بىرىنەن بولماسا، جاردەم سۇراعانىن ەش كورگەن ەمەسپىن. ول تەك اللا جولىندا كۇرەستە عانا قول كوتەرۋدى قۇپ سانايتىن. سونداي- اق، ەشبىر قىزمەتشىسىنە جانە ايەلىنە قول كوتەرگەن جان ەمەس[7]» ، - دەپ باياندايدى.

 كىرشىكسىز كىشىپەيىلدىلىك

ادامزاتتىڭ سۇلتانى ءارى پايعامبارلار ساردارى راسۋلىمىز (س. ع. س. ) وتە كىشىپەيىل دە جۇمساق جان ەدى. بۇعان ءبىراق مىسال جەتكىلىكتى. اللا تاعالا وعان پاتشا پايعامبار نەمەسە قۇل پايعامبار بولۋدىڭ ءبىرىن تاڭداۋعا بەرگەندە، ول سوڭعىسىن تاڭداعان ەدى. سوندا يسرافيل (ع. س. ) پەرىشتە پايعامبارعا: «ءسىزدىڭ كىشىپەيىلدىگىڭىز ءۇشىن اللا تاعالا ءسىزدى قيامەت كۇنى ادام بالاسىنىڭ تورەسى، (ماحشار كۇنى) جەر جارىلىپ ەڭ اۋەل شىعاتىن ادام جانە ەڭ اۋەلگى شاپاعاتشى ەتتى»، - دەگەن ەكەن.

يبن ماسعۇد (ر. ا. ) مىناداي وقيعانى ەسكە الادى: «پايعامبارىمىز (س. ع. س. ) مۇسىلماندارعا ساداقا ۇلەستىرىپ جاتقان. ءبىر ۋاقىتتا بىرەۋ: ء«ادىل بول! مىناۋ ارەكەتىڭ اللا ريزاشىلىعىن قالاعاننىڭ تىرلىگى ەمەس»، -  دەپ دۇرسە قويا بەردى. سوندا پايعامبارىمىز (س. ع. س. ): وعان: «مەن ءادىل بولماعاندا كىم ءادىل بولماق؟ ! ادىلدىك ەتپەسەم، قور بولعانىم عوي»، -  دەگەن جاۋاپتان ارتىق ءسوز ايتپادى. الگى ناداننىڭ ءسوزىن ەستىگەن ساحابالار ولتىرمەك بولىپ تاپ بەرگەندە، پايعامبارىمىز بارلىعىن تيىپ تاستادى[8]».

اراب جۇرتىندا دالا حالقى - اسا دورەكىلىگىمەن تانىمال ەل. ولار ۇلكەن- كىشى دەمەي قويىپ قالاتىن ادەتتەرىمەن بەلگىلى ەدى. ءاناس بين ماليك (ر. ا. ) اڭگىمەلەيدى: «مەن پايعامبارمەن (س. ع. س. ) بىرگە ەدىم. ول كىسىنىڭ ۇستىندە قاتتى ماتادان تىگىلگەن شاپان بار ەدى. ءبىر دالا ارابى كەلىپ، ول كىسىنىڭ (س. ع. س. ) جاعاسىنان ۇستاپ، وزىنە قاراي جۇلقي تارتتى. قيمىلىنىڭ دورەكىلىگى سونشا، قالىڭ شەكپەننىڭ جاعاسى پايعامباردىڭ مۇباراك موينىنا باتتى. سوسىن ول: «ەي، مۇحاممەد! سەندەگى بايتۋل مالدان (قازىنادان) مىنا ەكى تۇيەمە تولتىرىپ ارتىپ بەر. ول سەنىڭ نەمەسە اكەڭنىڭ مالى ەمەس قوي» ، - دەپ تالابىن ايتتى. مۇنداي دورەكىلىككە پايعامبارىمىز (س. ع. س. ): «قازىنا - اللانىڭ قازىناسى، ال مەن - ونىڭ قۇلىمىن» ، - دەپ جاۋاپ بەردى. سوسىن: «ەي، ارابي ماعان ىستەگەنىڭدى ساعان دا ىستەيىن بە؟ » - دەپ، شاريعات بويىنشا ءجابىر كورگەن كىسىنىڭ ءدال سونداي جولمەن ءوز اقىسىن الۋى كەرەكتىگىن ءبىلدىردى. اسىپ- ساسقان ارابي: «جوق»، - دەپ جالتارىپ شىقتى. سوندا پايعامبارىمىزدىڭ (س. ع. س. ): «نەگە؟ » - دەگەنىنە ارابي: «سەن جاماندىققا جاماندىقپەن جاۋاپ بەرەتىن ادام ەمەسسىڭ»، - دەدى. پايعامبار (س. ع. س. ) ونىڭ جاۋابىنا كۇلىپ، ءبىر تۇيەسىنە ارپا، ەكىنشىسىنە قۇرما ارتىپ بەرۋدى تاپسىردى[9]».

مىنە، ناعىز سۇننەتپەن جۇرەمىن دەۋشى مۇسىلمان بالاسى وسى حاديستەرگە امال ەتسىن. دورەكىلىككە - جۇمساقتىقپەن، اشۋعا - ۇستامدىلىقپەن جاۋاپ قاتۋ قاجەت.

«قۇل پايعامبارلىقتى» قۇپ كورگەن

پايعامبارىمىز مۇستافا (س. ع. س. ) مىسكىننىڭ جاعدايىن سۇراپ ۇيىنە باراتىن، كەدەيمەن بىرگە وتىراتىن، قۇلدىڭ شاقىرعانىنا «ءلابباي» دەپ ءۇن قاتاتىن، ءماجىلىس قۇرعاندا ساحابالارىمەن ارالاسىپ وتىراتىن. ارنايى ورىنعا وتىرۋ نەمەسە تورگە شىعۋ دەگەندى بىلمەيتىن. ول ۇنەمى: «مەن قۇل قالاي جەسە، سولاي تاماقتانامىن، قۇل قالاي وتىرسا، سولاي وتىرامىن»، - دەپ ايتۋشى ەدى.

ايشا، حاسان جانە ءابۋ ساعيد (اللا تاعالا بارشاسىنان رازى بولسىن) پايعامبارىمىزدى سيپاتتاعاندا: «ول ءۇي شارۋاسىنا جاردەم بەرەتىن، كويلەگىن ءوزى تازالايتىن، قويدى ساۋىپ، كيىمىن جامايتىن، اياق كيىمىن ءوز قولىمەن جوندەيتىن، ءوز شارۋاسىن ءوزى ىستەيتىن، تۇيەسىن بايلايتىن، قىزمەتكەرىمەن بىرگە تاماقتاناتىن، بىرگە قامىر يلەيتىن، بازاردان كەرەك زاتىن ءوزى ارقالاپ اكەلەتىن ەدى»، - دەيدى. ال، قازىرگە تاڭداعى ماڭدايى ساجدەگە ءتيىپ جۇرگەن مۇسىلمان باۋىرلارىمىز وسى سۇننەتتەردىڭ قايسى ءبىرىن ورىنداپ ءجۇر. بۇل - وتە تاربيەلىك ءمانى زور حاديس.

دەگەنمەن، كىشىپەيىلدىلىگى جانە جۇمساقتىعىنا قوسا، كىسى قايمىعاتىن سۇسى دا بار ەدى. «پايعامبار قۇزىرىنا ءبىر كىسى شارۋامەن كىرەدى. ول پايعامباردىڭ ايبىنىنان قوبالجىپ، اۋزىنان ءسوز شىقپاي قالادى، سوندا اللا ەلشىسى (س. ع. س. ):

«قورىقپا، مەن پاتشا ەمەسپىن. مەن كەپتىرىلگەن ەت جەيتىن قۇرايىش ايەلىنىڭ بالاسىمىن[10]»، - دەگەن ەكەن.

اسىلىندە، پايعامبارىمىز (س. ع. س. ) ەكى دۇنيەنىڭ سۇلتانى، اللا تاعالانىڭ سۇيىكتى قۇلى ءھام دوسى ەدى. ءبىراق، تىم قاراپايىم كىسى بولدى.

«مەنى يۋنۋس بين ماتتادان ارتىق ساناماڭدار»

ءوزىن اسىرەلەپ ماقتايتىن ادامدارعا: «مەنى يۋنۋس بين ماتتادان ارتىق ساناماڭدار، پايعامبارلاردى ءبىر- بىرىنەن ارتىق ەتپەڭدەر، مەنى مۇسادان ارتىق دەپ كورمەڭدەر. راسىندا، يبراھيمنەن قاراعاندا، ءشۇباعا ءبىز لايىقپىز»، - دەپ جاۋاپ بەرگەن. بۇل سوزدەرىنىڭ ماعىناسى يۋنۋس (ع. س. ) - ادام بالاسى ەشقاشان زىكىر ەتپەگەن ورىندا، ياعني الىپ بالىقتىڭ ىشىندە اللا تاعالاعا ماداق ايتىپ، ۇلكەن ابىرويعا يە بولعان پايعامبار. بۇل - جوعارى مارتەبە. الايدا، ساحابالار پايعامبارىمىزدىڭ (س. ع. س. ) ميعراجدا، جەتى قات كوكتىڭ ۇستىندە تۇرىپ جاراتۋشىنى زىكىر ەتكەنىن ايتىپ ماقتان تۇتاتىن. ال، يبراھيم (ع. س. ) قۇدىرەتى كۇشتى اللا تاعالاعا ءمىناجات ەتىپ، ولگەن دەنەنى قالاي تىرىلتەتىندىگىن سۇرايدى. اللا پايعامبارىنا: «يمان ەتپەيسىڭ بە؟ » - دەپ سۇرايدى. سوندا يبراھيم (ع. س. ): «كەرىسىنشە، مەن يمان ەتەمىن، الايدا جۇرەگىمدەگى سەنىمىمدى ورنىقتىرۋ ءۇشىن»، - دەپ جاۋاپ بەرگەن. سول وقيعانى نەگىزگە الىپ، پايعامبارىمىز (س. ع. س. ) «راسىندا، يبراھيمنەن قاراعاندا، ءشۇباعا ءبىز لايىقپىز»، - دەيدى.

پايعامبارىمىز (س. ع. س. ) : «ەي، ادامزاتتىڭ ەڭ جاقسىسى»، - دەگەن كىسىگە جاۋاپ رەتىندە: «ول - يبراھيم عوي»، - دەگەن ەكەن.

ول (س. ع. س. ) وتە ءادىل، اماناتقا ادال جانە ايتقان ءسوزى راس بولاتىن. اشۋ ۇستىندە دە، قۋانىشتى ساتتەردە دە، بايسالدى جانە ازىلدەسىپ وتىرعاندا دا ەش جالعان سويلەمەگەن. «اماناتشىل (سەنىمدى) مۇحاممەد» دەپ اتاعان مۇشريكتەردىڭ وزدەرى مۇحاممەدتى (س. ع. س. ) جاۋ ساناسا دا قۇندى زاتتارىن وعان ساقتاۋعا تاپسىراتىن بولعان. احناس بين شاريق ءبادىر شايقاسى كۇنى ءابۋ ءجاھيلدى كەزدەستىرىپ قالادى. ول: «ەي، ءابۋل حاكام! (ءابۋ ءجاھيلدىڭ لاقاپ اتى) ءبىزدىڭ ءسوزىمىزدى ەستيتىن مەنەن جانە سەنەن باسقا ءتىرى جان جوق. مۇحاممەد جايلى ايتشى. ول شىنشىل ما، جالعانشى ما؟» -  دەپ سۇرايدى. ءابۋ جاھيل: «ۋاللاھي، مۇحاممەد شىن مانىندە شىنشىل، مۇحاممەد ەشقاشان وتىرىك ايتپاعان»، -  دەپ اعىنان جارىلادى.

شىڭدالۋدىڭ شىڭى

ايشا انامىز (ر. ا. ): «اللا ەلشىسى قاتارىنان ءۇش كۇن تويىپ نان جەمەگەن. وسىلايشا دۇنيەدەن وزدى[11]»، -  دەيدى ءبىر سوزىندە. سونداي- اق: «ءبىز مۇحاممەدتىڭ (س. ع. س. ) وتباسى اي بويى قازان اسپاي، تەك قۇرما جەپ سۋ ءىشىپ وتىرا بەرەتىنبىز»، -  دەيدى. مۇسىلماندار اناسى ايشا (ر. ا. ): «پايعامبار ەشقاشان قارنى تويىپ اس ىشپەگەن. مۇنىسىن كىسى بالاسىنا ايتىپ شاعىمدانبايتىن. ول كىسىگە بايلىقتان كەدەيلىك ارتىق ەدى. تۇندەردى اشقۇرساق قالپىندا قۇران وقۋمەن وتكىزىپ، تاڭەرتەڭ نيەت ەتىپ اۋزىن بەكىتەتىن. ەگەر قالاسا، راببىسىنان دۇنيەنىڭ قازىناسىن، ونىڭ جەمىستەرى مەن مولشىلىعىن سۇرار ەدى. مەن ونىڭ جاعدايىن كورىپ، مەيىرىمنەن كوزىمە جاس الاتىنمىن، الاقانىمدى ىشىنە قويىپ: «جانىم سىزگە قۇربان بولسىن، سىزگە اس بولاتىن ءبىر نارسە تاپسام بولار ەدى»، -  دەيتىنمىن. ول كىسى: «ەي، ايشا! مەنىڭ بۇل دۇنيەدە نە شارۋام بار. ەلشىلەردەن بولعان ۇلكەن سابىر يەلەرى پايعامبار باۋىرلارىم بۇدان دا اۋىر سىناققا توزىمدىلىك تانىتقان. سول كۇيلەرىنەن تانباعان. سول قالىپتا راببىلارىنىڭ قۇزىرىنا كەتكەن. اللا تاعالا ولاردى قادىرلەپ، ساۋاپتارىن مول ەتتى...»، -  دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن.

ءبىر ريۋاياتتا جابىرەيل (ع. س. ) ول كىسىگە (س. ع. س. ) بىلاي دەپ حابار جەتكىزەدى: «اللا تاعالا سىزگە سالەم جولداپ: «مىناۋ تاۋدىڭ التىن بولىپ، ۇنەمى سەنىمەن بىرگە بولعانىن قالايسىڭ با؟»، -  دەپ سۇراۋدا» . پايعامبارىمىز ءسال كىدىرىپ: «ەي، جابىرەيىل! مىناۋ دۇنيە ءۇيى جوقتىڭ -  ءۇيى، مال- مۇلىك جوقتىڭ -  مۇلكى، ونى تەك اقىلى جوق ادام عانا جينايدى» ، -  دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن. سوندا جابىرەيىل (ع. س. ): «ۋا، مۇحاممەد! اللا تاعالا سەنى بەرىك سوزبەن قولداسىن»، -  دەگەن ەكەن.

ارينە، بۇل ۇنەمى اش جۇرۋگە جانە تاپشىلىقتا ءومىر سۇرۋگە ناسيحاتتاۋ ەمەس. الايدا، وسى حاديستەردەن عيبرات الۋ - بارشامىزعا مىندەت.

اللا ەلشىسى (س. ع. س. ) تاعى ءبىر سوزىندە: «شىن مانىندە، مەن سەندەر كورمەيتىن دۇنيەنى كورەمىن، ەستىمەيتىن نارسەنى ەستيمىن. اسپان ءيىلىپ تۇر، ونىڭ يىلەتىن ءجونى بار. وندا ءار سۇيەم ورىندا اللا ءۇشىن ساجدە ەتكەن پەرىشتەلەر بار. ۋاللاھي، ەگەر سەندەر مەن بىلەتىن نارسەنى بىلسەڭدەر، البەتتە، از كۇلىپ، كوپ جىلايتىن ەدىڭدەر. توسەكتە ايەلدەرىڭمەن جاتا بەرمەي، شىڭدارعا شىعىپ، اللاعا ەڭىرەپ جىلاپ، جالبارىنعان بولار ەدىڭدەر[12]»، - دەگەن ەكەن.

ايشا انامىز (ر. ا. ) پايعامبارىمىزدىڭ (س. ع. س. ) قۇلشىلىعى جالى مىناداي حاديس ريۋايات ەتەدى: «ول اياقتارى ءىسىپ كەتكەنشە ناماز وقيتىن. سوندا: «وسىنشاما ءوزىڭىزدى قيناماساڭىز بولار ەدى. اللا تاعالا ءسىزدىڭ اۋەلگى جانە كەيىنگى بارلىق قاتە- كەمشىلىكتەرىڭىزدى كەشىردى ەمەس پە؟» - دەگەنىمدە، ول كىسى (س. ع. س. )

«مەن شۇكىرشىلىك ەتۋشى قۇل بولسام جاراسپاي ما؟» - دەپ كۇلىمسىرەي جاۋاپ قاتقان».

الەم سۇيگەن ءاز پايعامبار

ادامزات بالاسىنا راقىم پايعامبارى رەتىندە جىبەرىلگەن مۇحامەد مۇستافانىڭ (س. ع. س. ) عيبراتتى عۇمىرى مەن ساۋاپقا كەنەلتەر سۇننەتتەرىنەن سۋسىنداپ، ومىرلىك باعدارىمىز ەتىپ الساق، اللا تاعالانىڭ سۇيگەن قۇلدارى قاتارىنان تابىلىپ قالۋىمىز عاجاپ ەمەس. ويتكەنى، سۇيىكتى پايعامبارىمىزدىڭ مىنەز- قۇلقى - قۇران ەكەنىن ەستەن شىعارماۋ قاجەت. ال، قۇران - قۇدىرەتتى اللا تاعالا ءسوزى. ومىردەن وتكەنىنە 15 عاسىردان استام ۋاقىت وتسە دە، ءومىرىنىڭ ءار كەزەڭى، ءار ءساتى بۇگىنگى ۇرپاققا بۇلجىماستان جەتىپ جاتقان كەمەڭگەر تۇلعانىڭ كوركەم مىنەزى مەن كەمەل اقىلى - ادامزات بالاسى ءۇشىن اقىرەتكە دەيىنگى رۋحاني ازىق. بەلگىلى بريتان جازۋشىسى، دراماتۋرگ بەرنارد شوۋ ءوز سوزىندە بىلاي دەيدى: «ەگەر قازىرگى الەمدى باسقارۋ قۇقى مۇحاممەد سەكىلدى ءبىر ادامعا بەرىلەتىن بولسا، ول بارلىق ماسەلەلەردى مايدان قىل سۋىرعانداي وپ- وڭاي شەشەر ەدى جانە بۇل شەشىمدەر سوندايلىق تىنىشتىق پەن باقىت اكەلەر ەدى. مەن ەرتەڭگى ەۋروپانىڭ مۇحاممەد ءدىنىن قابىلدايتىنىن بولجايمىن، ءتىپتى ەۋروپا ونى ءقازىردىڭ وزىندە قابىلداي باستادى».

پايعامبارىمىزدىڭ پاراسات- پايىمى مەن كەمەڭگەرلىگىنە تامسانىپ، تاڭدايىن قاققان بۇنداي پىكىرلەردى مىڭداپ مىسالعا كەلتىرۋگە بولادى. الايدا، باستىسى - مۇحاممەد (س. ع. س. ) پايعامبارىمىزعا باعا بەرۋ ەمەس، ەكى دۇنيە سۇلتانىنىڭ ونەگەگە تولى عۇمىرىنان عيبرات الىپ، ول سالعان سارا جولدان جاڭىلماي، جاراتۋشى حاققا سۇيىكتى قۇل بولۋعا تالپىنۋ!

[1] راحيق ماحتۋم، 76-بەت

[2] راحيق ماحتۋم، 308-بەت

[3] بۇحاري

[4] ءالي يمران سۇرەسى، 64-ايات

[5] قالام سۇرەسى، 4-ايات

[6] مۋسليم، بيرر ۋا ءسيلا

[7] مۋسليم، فادايل، 79/2328

[8] بۋحاري، فارد حۋمس، 3150؛ مۋسليم، زەكەت، 140/1062

[9] ءابۋ داۋد، اداب، 4775

[10] يبن ماجاھ

[11] مۋسليم

[12] تەرميزي، زۋھد، 2312

اۆتورى: سەرىكباي قاجى وراز، استاناداعى ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ باس يمامى

  

muslim.kz