تاريحشىلاردى تىعىرىققا تىرەگەن ماياتاس - فوتو
ەكسپەديتسيا قۇرامىنداعى تاريحشىلار قوستاناي وبلىسىندا ورنالاسقان قورىمداعى تاستار مەن ولارعا قاشالعان جازۋلار جانە تاڭبالار جايلى ءوز بولجامدارىن جاسادى، دەپ حابارلايدى BNews.kz ءتىلشىسى.
«ماياتاس - تاريحى تەرەڭ جەر. بىرىنشىدەن، بۇل جەردە كەن ورىندارى كوپ. مۇندا التىن، ۆولفرام، اسبەست بار. سونداي-اق، وسى ولكەدە كونە تاريحى بار جەرلەر دە جەتكىلىكتى.
مىناۋ ماياتاس دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى ماياداي ءۇيىلىپ تۇرعان تاس دەگەن ءسوز. ءبىز كورگەن تاستىڭ بەدەرلەرى - قازاقستاننىڭ ەش جەرىندە كەزدەسپەيتىن بەدەر. مۇنى تابيعات جاسادى دەسەك، قيالعا سىيمايدى. سول سەبەپتى تاۋدىڭ ۇستىندە وسىنداي تاستاردىڭ ەكىنشى بەتى بار دەپ ويلايمىز.
مەن تاۋدىڭ توبەسىندە قورعان بولۋى مۇمكىن دەگەن ويدامىن. مىنا كورگەن جازۋلار اراب تىلىنە دە، بۇگىنگى كۇنگى جازۋعا دا كەلمەيدى، بۇل باسقا ءبىر كەزەڭگە تيەسىلى. ول قانداي جازۋ جانە قاي عاسىرعا تيەسىلى؟ سونداي-اق، وسى قورىمنىڭ ىشىنەن ءبىز ءارتۇرلى تاڭباسى بار 10-15 تاستى، رۋ، تايپالاردىڭ بەلگىسىن كوردىك.
ياعني، بۇل عالىمدار كەلىپ، زەرتتەپ، نازارعا ىلىگەتىن جەر دەپ ويلايمىن. سوسىن، وسى توڭىرەكتە بالبالتاستار كوپ دەيدى. قاراتورعاي وزەنىنىڭ بويىندا مالشىلار، شوپاندار نەشە ءتۇرلى جازۋى بار تاستار كوپ ەكەنىن ايتادى»، - دەيدى ارقالىق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ سالاسىنىڭ مامانى، ولكەتانۋشى ءشوپتىباي بايدىلدين.
ا. بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى قوستاناي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى فيلوسوفيا كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى جاقىپ قالقامان دا ماياتاسقا قاتىستى ءوز ويىمەن ءبولىستى.
«ادامزات نەگىزىندە وزەننىڭ جاعاسىندا، قىردا ءومىر سۇرۋگە بەيىمدەلگەن. مىنا جەردە وزەن، اناۋ ساعا، مىناۋ قىر، ال ەندى قىردىڭ ۇستىندە ءۇي نە قورعان بولاتىن بولسا، سول جاڭاعى جازۋلار، ويۋلار، بەدەرلەر سياقتى ءبىز تانىمايتىن زاتتار سودان بولۋى ىقتيمال.
جازۋلاردىڭ بارلىعى سول جوعارىدا تۇرعاندا جازىلۋى مۇمكىن. كەيىننەن تومەن اكەلىنگەن شىعار. جازۋلارعا قاراعاندا، بۇل يسلام ءدىنى قابىلدانعان ۋاقىتقا دەيىنگى ورنەكتەر مەن جازۋلار»، - دەپ پىكىرىن ءبىلدىردى ولكەتانۋشى.
ال ولكەتانۋشى سەرىك ەلەۋسىزدىڭ ايتۋىنشا، قورىم 6-7- عاسىرعا تيەسىلى.
«قورىمدا بەينەلەنگەندەردى بەلگىلەر، كوزتاڭبالار دەيدى. بۇل كەرەي مەن ارعىن رۋلارىنىڭ تاڭبالارى. ءۇ دەگەن تۇركەش قاعانىنىڭ تاڭباسى بولۋى مۇمكىن. مەنىڭ ويىمشا، بۇل جەردە 6-10- عاسىرعا دەيىن ادامدار تۇرعان، ال 10-11- عاسىرلاردا ادامدار ۇزىلگەن»، - دەپ ويىمەن ءبولىستى ولكەتانۋشى.
چەليابى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قوستانايداعى فيليالىنىڭ پروفەسسورى ايبەك شالعىمبايەۆتىڭ پىكىرىنشە، بۇل جەردە قولا ءداۋىرى انىق بايقالادى.
«ەگەر بۇل تاستار شىنىمەن دە سول ۋاقىتتان قالعان بولسا، ولار قاسيەتتى سانالۋى مۇمكىن. مۇندا يسلامدىق ستيل جوق، بۇل يسلامعا دەيىنگى ستيل. ال بۇل بەلگىلەر كونە ەسكەرتكىشتەرگە كەيىننەن سالىنۋى دا مۇمكىن. وسى تامعالار، ياعني، رۋ، تايپا بەلگىلەرى قالاي بەينەلەنگەن؟ ماماندار مەن اپپاراتۋرا كەرەك، مۇنىڭ بارلىعىن زەرتتەۋ قاجەت»، - دەيدى پروفەسسور.
قىمبات ەلتاي قىزى،
فوتو ازامات اليەۆ
