عىلىم دوكتورى بەرە الماعان تاربيەنى اۋىلدان كەلگەن اجە جارتى ساعاتتا- اق ۇيرەتىپ كەتتى

استانا. قازاقپارات - اۋىلدان اجەم كەلگەن. جەتپىستى جەلكەلەگەن كىسى. سول كىسىنى الىپ جەزدەمىزدىڭ ۇيىنە قوناققا بارعانبىز.

ەت دايىن بولىپ قالعاندا اپايىمىز: «ال مىنا جاققا قولدارىڭىزدى شايا قويىڭىزدار» دەدى. قولىمىز تاپ- تازا، اس الدىندا قول شايۋ ءسىڭىپ قالعان سۇننەت قوي، ءبارىمىز جاپا- تارماعاي ورنىمىزدان تۇردىق. الدىمىز ەسىكتەن ەندى شىعا بەرگەندە اجەمىز ساڭق ەتە قالدى: «ءاي، وتىرىڭدار تۇگە! بۇ قازاق قالالاسقاننان قوناقتىڭ قولىنا سۋ قۇيۋدى دا ۇمىتىپ قالعان با؟ شاقىر انا ەراسىلدى تاي جەگەن بورىدەي دومالاڭداتپاي» . ەراسىل دەگەن جيەنىمىز عوي. 10 جاستا. «سۋ قۇيسىن، بىرەۋدىڭ راحمەتىن الماسا، العىسىن الۋعا داندەمەسە قايتىپ ادام بولادى دەپ وتىرسىڭدار؟ » دەيدى اجەمىز. ءيا، ۇزىن- سونار تارقاتپايدى، قىسقا عانا قايىرادى. ويلانىپ قالدىق. ەرنى- باسىن بۇرتيتىپ ەراسىلعا سۋ دا قۇيعىزدىق جارتى ساعات شۋلاپ ءجۇرىپ. اجەم ايتقانداي ءوزى دە دومالانىپ العان ەكەن. تىعىرشىقتاي دەنەسىنە تىرسيتىپ مايكە كيىپ العانىن دا ۇناتپاي وتىر- اۋ ۇلكەن كىسى.

ءبارىمىز «وي كوپ جاسا» ، «راحمەت!» ، «اللا رازى بولسىن!» ، «وقۋدا وزات بول!» دەگەن اق تىلەكتى جاۋدىرتىپ جاتىرمىز. ۇيرەتۋىمىز بويىنشا يىعىنا سالىپ كەلگەن ورامالىن العاشقى ادامعا ۇسىنا سالىپ اينالا قۇيىپ شىقتى.

وسى بۇرىنعى قازاق بالا تاربيەسىنە قانشالىقتى باس قاتىردى ەكەن دەگەن وي كەلۋشى ەدى كەيدە. ارنايى «مىنانى بىلاي تاربيەلەۋ كەرەك» ەكەن دەپ كىتاپ اقتارىپ، پسيحولوگ ىزدەپ، سارساڭعا تۇسپەي- اق، نەبىر ونەگەلى ۇل- قىزداردى ءوسىردى عوي، شىركىن! ويلاپ باقساق، ول كەزدەگى تۇرمىستىڭ ءوزى دە تاربيە بولعان ەكەن عوي.

قوناق كەلگەندە ءوز بولمەسىنە كىرىپ، ەسىگىن تارس جاۋىپ، «بۇلار قاشان كەتەر ەكەن» دەپ كومپيۋتەر شۇقىلاپ وتىراتىن بالالاردى كورىپ ءجۇرمىز عوي. ولاردىڭ پسيحولوگياسىن اناۋ قوناققا سۋ قۇيىپ، زىر جۇگىرىپ جۇرگەن بۇرىنعى بالالارمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. كەلگەن قوناقتاردىڭ اڭگىمەلەرىن تىڭداپ، ءانىن ەستىپ، كۇيىنە ەلىتىپ... ەلىكتەپ، قۇرمەتتەپ، قىزمەت قىلىپ، ءوزى دە العىس الىپ...

اجەمنىڭ «بىرەۋدەن العىس الۋعا ىنتىق بولماي، قالاي ادام بولادى دەپ وتىرسىڭدار؟ » دەگەن سوزىندە وتە ۇلى ۇعىمدار جاتىر. بالا قىزمەت قىلسا، ۇلكەندەر ارينە، العىسىن ايتادى، بالا مارقايادى. كوپشىل بولىپ ەسەيەدى، بىرەۋگە قىزمەت ەتكىسى كەلىپ تۇرادى. «بەرەگەن قولىم - الاعان» . بۇل دا بىرەۋدىڭ سەنىمى مەن كومەگىنەن تىس قالمايدى. بىرەۋگە راحمەت ايتقىزا الماي، راحمەت ايتسا ونىڭ قادىرىن سەزىنبەي... قالاي ءومىر بولماق؟ ول ءومىر، ول پسيحولوگيا تۇيىققا تىرەلەدى. اياعى اتا- انامەن قاقتىعىس، «مەنى ەشكىم تۇسىنبەيدى» دەپ جالعىزدىقتىڭ ارالىنا قامالىپ، توماعا- تۇيىق تىرلىك كەشۋ، ءتىپتى سوڭى وكىنىشكە ۇلاسىپ جاتقان جاعدايلار از ەمەس...

باياعىدا سىرتتان كەلە جاتقان قوناققا «اسسالاۋماعالەيكۋم» دەپ وڭ قولىمەن كوكىرەگىن باسا الدىنان شىعاتىن بالالار ەدى. سالەمىن العان كىسىنىڭ «بارەكەلدىسىن» ەستىپ تۇرىپ ەسىك اشاتىن دا بالالار ەدى. ودان كەيىن سۋ قۇيىپ، قۇلاق جەپ، كەڭەس تىڭداپ...

 اس قايىراردا ەراسىلىمىز قايتا كەلىپتى. قىزمەتى ۇناپ قالعان سەكىلدى. تاعى دا العىس جاۋدىردىق. مارقايىپ قالدى. عىلىم دوكتورى اتانعان اكەسى ىستەتە الماعان ونەگەلى ءىستى جاۋىرىنى قۋشيعان «جامان كەمپىر» جارتى ساعاتتا- اق ىستەتىپ، تاربيەلەپ كەتتى ەي. «شالعى شالىپ، ۇلكەننەن العىس العان» قازاقتىڭ دانىشپاندىققا تولى ونەگەلى ءومىرى- اي دەشى، ءا! ساعىناسىڭ...

ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى

namys.kz