باعدات باتىق ۇلى: «بالابەك» جۋرنالىنىڭ بالعىن وقىرمانى كوبەيسە دەگەن ارمانىمىز بار
ەلىمىزدىڭ باسپا سوزىندەگى بالالار الەمىنە جاڭادان اياق باسقان جۋرنالدىڭ بۇگىنى مەن كەلەشەگىنە كوز جۇگىرتۋ ءۇشىن باعدات باتىق ۇلىنىڭ ءوزىن اڭگىمەگە تارتتىق.
- جاڭا بالالار جۋرنالى شىعا باستادى دەگەنگە ەلەڭ ەتە قالعانىمىز راس. «بالابەكتىڭ» ءتاي- ءتاي باسقان العاشقى قادامدارى قۇتتى بولسىن! باسىلىمنىڭ بالالارعا بازارلىعى قانداي؟ تارالىمى قانشا؟
- قازىر «بالابەك» جاڭا تۋعان سابيدەي. العاشقى سانى 1000 دانامەن جارىق كوردى. قۇدايعا شۇكىر دەيمىز، جۇرتشىلىق جۋرنالدى جىلى قابىلدادى. ارىپتەستەر وڭ باعاسىن بەرۋدە. وسىنىڭ ءوزى كوڭىلگە مەدەت. «ءسابيىمىز» اۋناپ- قۋناپ، ەڭبەكتەۋگە جارادى دەگەن ءسوز. ەندىگىسى ۋاقىت تورەشىنىڭ ەنشىسىندە. ەگەر كۇنى ەرتەڭ مىڭ سان اتا- انا: «مىنا جۋرنال قازاق بالاسىنا كەرەك ەكەن!» دەپ جاتسا، مىڭ سان بالعىن وقىرمان: «بالابەكتىڭ» كەلەر سانى ۇيىمىزگە قاشان كەلەر ەكەن» دەپ ەلەڭدەپ وتىرسا، ماقسات- مۇراتىمىزعا جەتكەنىمىز. سوندا عانا «بالابەكتى اياعىنان تىك تۇرعىزدىق» دەپ نىق سەنىممەن ايتاتىن بولامىز.
بازارلىعىنا كەلسەك، جۋرنالدا بالالاردىڭ بىلىمىنە ءبىلىم قوساتىن، تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتەتىن، ولاردىڭ وتانشىل، رۋحتى، زياتكەر بولىپ وسۋىنە ىقپال ەتەتىن تاعىلىمدى ايدارلار از ەمەس.
- بالالار ادەبيەتى بۇگىنگى تاڭدا كەنجەلەپ جاتقانى راس. «بالابەكتىڭ» جارىق كورۋىن وسى سالاداعى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋعا باعىتتالعان كەلەلى ءىستىڭ ءبىرى دەگەن پىكىردەمىز. باسىلىمنىڭ اۆتورلارى جايلى ايتا كەتسەڭىز؟
- «ادەبيەت ولسە دە، بالالار ادەبيەتى ولمەيدى» دەگەن قاناتتى ءسوز بار ەمەس پە؟ وسىعان كامىل سەنەمىن. ەسىمدەرى ەلگە ءماشھۇر اعا بۋىن وكىلدەرىن ايتپاعاننىڭ وزىندە، كەيىنگى تولقىننان ەسەي جەڭىس ۇلى، بەيبىت سارىباي، ءادينا ءجۇسىپ، نۇرلان قۇمار، قانات ءابىلقايىر، سەرىكبول حاسان سىندى قالامگەرلەر بالالارعا ارناپ جاپ- جاقسى شىعارمالار جازىپ ءجۇر. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بىزدە بالالار ادەبيەتى بار. ءبىراق ونىڭ باعىن جاندىراتىن باسپاگەر تابىلماي وتىر. قازىر ءوزى قىزىق. كوشەدە جۇرگەن پاقىردى «جۇلدىز» بول دەپ شاقىراتىن پروديۋسەر بار دا، تالانتتى جازۋشىنى ىزدەپ تاۋىپ، ەلگە تانىتاتىن باسپاگەر نەمەسە اگەنت جوق. بالالار ادەبيەتىنىڭ «ءبىر كەم دۇنيەسى» وسى.
«بالابەككە» كىم اۆتور بولا الادى دەگەنگە كەلسەك، كىم جاقسى تۋىندى ۇسىنا السا، سونىمەن جۇمىس ىستەۋگە ءازىرمىز. بۇل ورايدا بىزگە دە زور جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى. جۋرنالدى بارىنشا جاقسى شىعارۋىمىز كەرەك. ويتكەنى، ناعىز تالانت يەسى - تالعامپاز. «ادەبيەت - اردىڭ ءىسى» دەگەن قاعيدانى بەرىك ۇستانادى. قالاماقىسىن قانشا جاقسى تولەگەنىڭمەن، جامان جۋرنالعا شىعارماسىن ۇسىنا قويمايدى.
- وسىعان دەيىن جارىق كورگەن، شىعىپ جاتقان بالالارعا ارنالعان باسىلىمداردان «بالابەكتىڭ» نەندەي جاڭاشىلدىقتارى، وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار؟ «مىنا باعىتتا ءبىز تىڭنان تۇرەن سالدىق نەمەسە سالماق ويىمىز بار» دەپ ايتا الاسىز با؟
- مىناداي وزگەشەلىگى، مىناداي ارتىقشىلىعى بار دەپ ماقتانعىم كەلمەيدى. ەلىمىزدە «بالدىرعاننان» باستاپ، وقىرمانى قالىپتاسقان، باعىت- باعدارى ايقىندالعان ءبىرقاتار تانىمال بالالار باسىلىمدارى بار. ءبىزدىڭ ماقسات - سولاردىڭ قاتارىنان ورىن الۋ. «بالالار باسىلىمدارى» دەگەن باقشاعا تالشىبىق قادالدى. وقىرمانىمىز كوبەيىپ، جايقالىپ وسكەن ماۋەلى اعاشقا اينالساق دەگەن ارمانىمىز بار.
- جۋرنالدىڭ بالاباقشادا، مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەدە بەرەر كومەگى قانشالىقتى؟ اسقان بايىپتىلىق پەن بايقامپازدىقتى تالاپ ەتەتىن بالالار پسيحولوگياسىن زەرتتەپ- زەردەلەۋگە ونىڭ قوسار ۇلەسى قانداي بولماق؟
- «بالابەك» - 6-11 جاستاعى بالعىندارعا ارنالعان باسىلىم. سوندىقتان مۇندا ويناي ءجۇرىپ ويلاندىراتىن ماتەريالدارعا باسىمدىق بەرىلەدى. ويىن- تاقپاق، جۇمباقتار، شاعىن اڭىمەلەر، قىزىقتى ەسەپتەر كوپتەپ جاريالانادى. وسىنىڭ ءبارى، تۇپتەپ كەلگەندە، مۇعالىمگە دە كومەكشى قۇرال بولادى دەگەن ويدامىز.
- مۇمكىن، بالالار باسىلىمدارىنىڭ تارالۋىنا ۇستازدار تاراپىنان قامقورلىق تا قاجەت شىعار؟
- كەرەك دەپ ويلامىن. بالالار باسىلىمىنىڭ باسشىسى رەتىندە عانا ەمەس، بالا ءوسىرىپ وتىرعان ادام رەتىندە وسى پىكىردەمىن. بالا كەزىمىزدە «ۇلاندى»، «بالدىرعاندى» وقىمايتىن بالا جوقتىڭ قاسى ەدى. ۇستازدارىمىز «مىناعان جازىل، مىنانى وقى» دەپ كەڭەس بەرەتىن. قازىر جاعداي مۇلدەم باسقاشا. بالالار باسىلىمدارىنىڭ بار- جوعىنان بەيحابار، بىلسە دە ولار جايلى شاكىرتتەرىنە، اتا- انالارعا ايتۋدى قاجەت سانامايتىن مۇعالىمدەر بارشىلىق. «بالالار باسىلىمىنا جازدىرۋ اقشا جيناۋدىڭ ءبىر ءتۇرى» دەگەن تۇسىنىك قالىپتاستى. مەنىڭشە، بۇل دۇرىس ەمەس. مۇعالىم بالاعا تاربيەشى دە، تالىمگەر دە بولۋى كەرەك. ەگەر «مەكتەپتە ساباعىڭدى وقى، ال ۇيىڭە بارعان سوڭ كىتاپ وقيسىڭ با، گازەت- جۋرنال وقيسىڭ با، روك تىڭدايسىڭ با، ءوزىڭ ءبىل» دەپ قاراپ وتىرسا، ونىڭ نەسى تالىمگەر بولماق؟ !
- باسەكەلەستىك جوق جەردە ىلگەرىلەۋ دە بولمايتىنى بەلگىلى. قازىرگى تاڭدا ازىرگە ساۋساقپەن سانارلىق بولسا دا، بالالارعا ارنالعان سايتتار بار. راس، ولاردىڭ ىشىندە «بالاپان» تەلەارناسىنىڭ سايتىنان باسقاسىنىڭ تۇراقتى جۇمىس ىستەپ تۇرعانى شامالى. دەسەك تە، «بالابەكتىڭ» ەلەكتروندى نۇسقاسى شىعا ما جانە ول باسقا بالالار باسىلىمدارىمەن (ەلەكتروندى دا، باسپا باسىلىم تۇرىندەگى دە) قانشالىقتى باسەكەلەس بولا الادى؟
- تاياۋدا «بالابەكتىڭ» ءوز سايتى اشىلادى. ءبىز ونى رەسەيلىك، شەتەلدىك بالالار سايتتارىنىڭ ۇلگىسىمەن زاماناۋي ەتىپ جاساساق دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز. ءبىراق شىنىمدى ايتايىن، ءوز باسىم باستاۋىش سىنىپتا وقيتىن بالانىڭ عالامتورعا ۇڭىلگەنىن قالامايمىن. سەبەبى، مونيتوردىڭ بالانىڭ كوز جانارىنا زيانى تيەتىنىن جاقسى بىلەمىن.
- الداعى ۋاقىتتا جۋرنال بالبوبەكتەردى قانداي شىعارمالارمەن باۋراپ الۋدى كوزدەپ وتىر؟
- جۋرنالدا قىزىقتى ايدارلار بارشىلىق. مىسالى، «استانا - وتانىمىزدىڭ جۇرەگى» - پاتريوتتىق تاقىرىپ. «مەنىڭ ەلىم» - ايماقتار شەجىرەسى. «قورىقشى اتايدىڭ اڭگىمەسى» - تۋعان جەردىڭ تابيعاتى جايلى. «بالابەكتىڭ» ساياحاتى» - جەر- جاھاندى ارالاتادى. «وسى راس پا؟ »، «ءتورت تۇلىك»، «سەن بىلەسىڭ بە؟ »، «جەرىمىزدەگى جەتى كەرەمەت» سەكىلدى توپتامالار بالانىڭ قيالىن شالقىتادى، وي- ءورىسىن دامىتادى. جۋرنالىمىزدى اي ساناپ، جاڭارتىپ، تۇرلەندىرىپ، بالا تالعامىنا ساي دۇنيەلەرمەن تولىقتىرىپ وتىراتىن بولامىز.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت.
سۇحباتتاسقان: گۇلنار جومارتوۆا
