ماڭگىلىك ەلدەگى قاۋىپسىز ءومىر امالى
ت ج م ك توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيامەن ازاماتتىق قورعانىستىڭ رەسپۋبليكالىق شتابىنىڭ اپپاراتى بازاسىندا دۇنيەگە كەلدى. وسىلايشا، توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتتىڭ قۇرىلعان كۇنى، كەيىننەن ءبىزدىڭ جۇيەمىزدىڭ كاسىبي مەرەكەسى - قۇتقارۋشى كۇنى بولىپ بەكىتىلدى.
ارينە، ازاماتتىق قورعاۋ جۇيەسى 20 جىلدا ەداۋىر وزگەرىستەرگە ۇشىرادى. ورتالىق اتقارۋشى ورگانداردىڭ قۇرىلىمىن جەتىلدىرۋ شەڭبەرىندە ت ج م ك توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى، ودان سوڭ اگەنتتىك، توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى، سوڭىندا ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى بولىپ قايتا قۇرىلدى. ال و باستا، ياعني ت ج سالاسىندا مامانداندىرىلعان ورتالىق اتقارۋشى ورگاندى قۇرۋ كەزەڭىندە ت ج م ك- دا ءبىر عانا رەسپۋبليكالىق جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى جانە بىرنەشە ازاماتتىق قورعانىستىڭ اسكەري بولىمدەرى بولدى، بۇل ەلىمىزدىڭ ءار جەرلەرىندە ت ج تۋىنداعاندا اۆاريالىق- قۇتقارۋ شارالارىن ۋاقتىلى جۇرگىزۋگە قيىندىق تۋعىزدى.
دجۋماشيەۆال بۇگىندە ت ج كوميتەتى اۋماقتىق جانە ۆەدومستۆولىق باعىنىستاعى بولىمشەلەرىن، كۇشتەرى مەن قۇرالدارىن قوسا العاندا 32 مىڭنان استام جوعارى بىلىكتى ماماندار جۇمىس ىستەيتىن قازىرگى زامانعى قۋاتتى سالاعا اينالدى. ت ج كوميتەتىنىڭ قۇرامىنا 418 ءورت ءسوندىرۋ بولىمشەسى بار 16 ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى، 16 جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى، 5 وڭىرلىك ايروموبيلدى جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى، رەسپۋبليكالىق جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى، داعدارىس جاعدايلارىندا باسقارۋ ورتالىعى، اپاتتار مەديتسيناسى ورتالىعى جانە 40 كۇرە جولدىق مەديتسينالىق- قۇتقارۋ پۋنكتى، كوكشەتاۋ تەحنيكالىق ينستيتۋتى، «قاز سەلدەن قورعاۋ»، قۇتقارۋ اۆياتسياسى بار «قازاۆياقۇتقارۋ»، «ءورت ءسوندىرۋشى» جانە «اپاتتار مەديتسيناسىنىڭ تەمىرجول گوسپيتالدارى» اكسيونەرلىك قوعامدارى كىرەدى. ولار ت ج كوميتەتى كۇشتەرىنىڭ نەگىزىن قالايدى، بۇل تۇراقتى سۇرانىستا جانە تاۋلىك بويى ازىرلىكتە بولاتىن كۇشتەر مەن قۇرالدار. قازىر ت ج كوميتەتىندە 3800 ءورت، اۆاريالىق- قۇتقارۋ جانە ارنايى تەحنيكا بار.
20 جىلدا 321412 ادام قۇتقارىلدى، 181050 ادام ەۆاكۋاتسيالاندى، 30349 ادامعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلدى، 1025783 رەت اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارى جۇزەگە اسىرىلدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ «نۇرلى جول - بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىندا بىزگە قاۋىپسىز ءومىردى قامتاماسىز ەتۋ مىندەتى ناقتى قويىلدى.
ەلىمىزدەگى ازاماتتىق قورعاۋدىڭ ماڭىزدى قۇراما بولىگى - بۇل ءورت قاۋىپسىزدىگى. مەملەكەتتىك ورتكە قارسى قىزمەت توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتىنىڭ قۇرامىنا 1997 - جىلى ەنگىزىلدى. قازىرگى تاڭدا ونىڭ بولىمشەلەرى ەلىمىزدىڭ ءار اۋدان ورتالىعىندا، قالا ۇلگىسىندەگى كەنتتە جانە ءىرى ەلدى مەكەندەردە ءتيىستى مىندەتتەر اتقارۋدا.
ۋاقىت وتە كەلە ورتكە قارسى قىزمەت اياسى كەڭەيدى. حالىقارالىق تاجىريبەگە سايكەس ولاردىڭ قىزمەتى ءورت سوندىرۋگە عانا ەمەس، سونداي- اق اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە باعىتتالدى. سوعان ساي قازىرگى تاڭدا ەلدى مەكەندەردە ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتتەرىنىڭ 418 ءورت ءسوندىرۋ بولىمشەسى جۇمىس ىستەيدى، ولاردىڭ ىشىندە 6 مامانداندىرىلعان جاساق، 49 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمى، 283 ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمى جانە 80 ءورت ءسوندىرۋ بەكەتى، ولاردىڭ جاراقتانۋىندا 2661 بىرلىك تەحنيكا بار.
رەسپۋبليكانىڭ ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتتەرىنىڭ بولىمشەلەرى جىل سايىن ءورت پەن وتقا 45 مىڭ رەت، اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارىنا 5 مىڭ رەت شىعادى، 1,5 مىڭنان استام ادامدى قۇتقارادى جانە 23 مىڭ ادامدى ەۆاكۋاتسيالايدى. ءورت سوندىرۋشىلەر تاۋلىك ىشىندە ورتا ەسەپپەن دابىل بويىنشا 140 تان اسا نىساندارعا شىعادى. تاۋلىك سايىن 2600 ءورت ءسوندىرۋشى- قۇتقارۋشى قىزمەت وتكەرۋدىڭ تاۋلىك بويى رەجىمىندە بولادى.
ءورت قاۋىپتىلىگىنىڭ الدىن الۋ، ەلدى مەكەندەردى وتتان قورعاۋ ءۇشىن وڭىرلەردە قاتارىنان ءتورت جانە التى شىعۋ ورنىنا ارنالعان قازىرگى زامانعى ءورت ءسوندىرۋ دەپولارىنىڭ بىرەگەي كەشەندەرى سالىنۋدا.
سوڭعى 10 جىلدا ەلىمىزدە 12 ءورت ءسوندىرۋ دەپوسى پايدالانۋعا بەرىلدى، اعىمداعى جىلى تاعى ءتورت ءورت ءسوندىرۋ دەپوسىنىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ جوسپارلانعان. سول سياقتى شالعاي ەلدى مەكەندەردە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ت ج كوميتەتىنىڭ قاتىسۋىمەن ءورت ءسوندىرۋ بەكەتتەرىن قۇرۋدا، ولار ەرىكتى ءورت سوندىرۋشىلەرمەن جاساقتالعان جانە ءورت ءسوندىرۋ، نەمەسە ءورت سوندىرۋگە بەيىمدەلگەن تەحنيكامەن جاراقتالعان.
سوڭعى ون جىل ىشىندە ءارتۇرلى ماقساتتاعى 969 بىرلىك، ونىڭ ىشىندە 453 بىرلىك وتاندىق ءوندىرىستىڭ ءورت ءسوندىرۋ تەحنيكاسى ساتىپ الىندى. بۇل سيستەرنالارى بار قازىرگى زامانعى امبەباپ ماشينالار، كوپ ساتىلى ءورت ءسوندىرۋ اۆتوموبيلدەرى، ءتۇتىن جويۋ، گاز- سۋمەن ءسوندىرۋ جانە گاز- تۇتىننەن قورعاۋ قىزمەتىنىڭ ارنايى تەحنيكاسى. سونىمەن قاتار، جوعارى ءورت ءسوندىرۋ قابىلەتى بار كوپ ماقساتتى ءورت ءسوندىرۋ اۆتوموبيلدەرى، جوعارى ءوتىمدى جانە وندىرىستىك ءورت- سورعىش ستانسالارى قاتارعا قوسىلدى. سونداي- اق، سۋى بار تسيستەرنالارمەن جابدىقتالعان قۇراما اۆتوساتىلار، تۇتاس جانە شاشىراڭقى سۋ اعىسىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن امبەباپ ءورت ءسوندىرۋ ۇڭعىلارىمەن قوسا، ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتى سىعىلعان اۋاسى بار قازىرگى زامانعى اپپاراتتارعا اۋىستىرىلدى.
1997 - جىل، مامىر ايى. «استانا- كونتراكت» ج ش س تەرمينالىنىڭ اۋماعىندا بەنزينگە تولى تەمىرجول سيستەرنالارى تىركەلگەن تەپلوۆوزدىڭ اعىتىلۋى سالدارىنان الاپات اپات بولدى. وسى وقيعادا ءورت ايماعىنداعى ادامداردى ءتۇرلى دارەجەدەگى كۇيىكتەر شالدى، ءۇش وتىن قۇيۋ جۇرگىزۋشىسى قازا بولدى، ال بەس ادام، ونىڭ ىشىندە ۇشەۋى ورتكە قارسى قىزمەت جۇمىسشىسى كۇيىك جاراقاتتارىن الدى. ءورت ءسوندىرۋ كەزىندە ەرلىك كورسەتكەنى ءۇشىن بولىمشە كومانديرى ك. سارسەنوۆ جانە اعا ينجەنەر ر. ساعيتوۆ «ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالدى. بۇل الماتىنىڭ ءورت سوندىرۋشىلەرى العان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ العاشقى ماراپاتتارى ەدى. بۇل ءبىر عانا مىسال.
ت ج سالاسىندا مامانداندىرىلعان ورتالىق اتقارۋشى ورگانىن قۇرۋ كەزىندە توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتىندە اسا قيىن ىزدەستىرۋ- قۇتقارۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن 1996 -جىلى الماتى قالاسىندا ورنالاسقان 66 ادامى بار رەسپۋبليكالىق جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى قۇرىلدى. ال 2000 -جىلى رەسپۋبليكا اۋماعىندا ورتالىق، شىعىس، باتىس، سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك وڭىرلىك ايروموبيلدى جەدەل- قۇتقارۋ جاساقتارىن قۇرۋ تۋرالى ۇكىمەت شەشىمى شىقتى. وسى جىلدارى رەسپۋبليكانىڭ اۆاريالىق- قۇتقارۋ كۇشتەرىن نىعايتۋعا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار بەلگىلى ءبىر ۇلەسىن قوستى، ولار 1994-2004 -جىلدار ارالىعىندا 8 جەدەل- قۇتقارۋ جاساعىن قۇردى. 2005 -جىلى وسى جاساقتار توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ قۇرامىنا ەندى. جالپى العاندا جەكە قۇرامى 432 ادامنان تۇراتىن 14 جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى بولدى.
قولدانىستاعى جەدەل- قۇتقارۋ جاساقتارى مەن سۋدا قۇتقارۋ قىزمەتتەرىن بىرىكتىرۋ جولىمەن ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە 2015 -جىلى 16 ءبىرىڭعاي قۇتقارۋ بولىمشەسى قۇرىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا بىرىكتىرىلگەن بولىمشەلەردىڭ جالپى سانى 1343 ادامدى قۇرايدى، بۇل ءارتۇرلى اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارىن كەڭىنەن قامتىپ، قۇتقارۋ بولىمشەلەرىنىڭ ورنالاسۋ اۋماعىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەردى. جاساقتار قىزمەتىنىڭ نەگىزگى ماقساتى اۆاريالىق- قۇتقارۋ جانە كەزەك كۇتتىرمەيتىن، ونىڭ ىشىندە اسا قيىن جانە جوعارى ءقاۋىپتى جۇمىستاردى ورىنداۋ، سونداي- اق رەسپۋبليكانىڭ سۋ ايدىندارىندا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بولىپ تابىلادى. جەدەل- قۇتقارۋ جاساقتارى 945 بىرلىك ارنايى اۆتوموبيلمەن، ءجۇزۋ قۇرالىمەن جانە قاردا جۇرەتىن كولىكتەرمەن جاراقتاندىرىلعان.
بۇگىنگى كۇنى بارلىق جەدەل- قۇتقارۋ جاساقتارىندا جەدەل- تەحنيكالىق جانە اۆاريالىق- قۇتقارۋ اۆتوموبيلدەرى، جىلدام جۇرەتىن ءجۇزۋ قۇرالدارى، سۇڭگۋىر جابدىعى مەن ءتۇرلى جاراقتى اۆتوموبيلدەر بار. كاسىبي قىزمەتى ءۇشىن بارلىق جاعدايلار جاسالعان، بارلىق قازىرگى زامانعى تەحنيكالىق جانە سانيتاريالىق تالاپتارعا جاۋاپ بەرەتىن بەس سۋدا قۇتقارۋ ستانساسى سالىندى. سۋدا قۇتقارۋ جۇيەسى جىل سايىن اكۆاتوريادا اپاتقا ۇشىراعان 1000 نان استام ادامدى قۇتقارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
1999 -جىلى رەسپۋبليكالىق جەدەل- قۇتقارۋ جاساعى تۇرىك رەسپۋبليكاسىندا ورىن العان ءىرى جەر سىلكىنىسىنىڭ سالدارىن جويۋعا قاتىستى. 2006 جانە 2007 -جىلدارى جاساق قۇتقارۋشىلارى قىزىلوردا جانە قاراعاندى وبلىستارى اۋماعىنداعى زىمىران اپاتتارىنىڭ سالدارىن جويۋعا قاتىسىپ، ت ج ايماعىنان حالىقتى ەۆاكۋاتسيالاۋ بويىنشا ءىس- شارالاردى ۋاقتىلى جۇرگىزدى. 2009 -جىلى ارىس قالاسىندا «قازارسەنال» ج ش س- ىندە وق- دارىلەردىڭ دەتوناتسياسى بولىپ، جارىلعىش زاتتار جاندى، جاساقتار ارىس قالاسى تۇرعىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلدادى.
توتەنشە جاعدايلار كوميتەتىندە توتەنشە جاعدايلار كەزىندە شۇعىل مەديتسينالىق دەن قويۋ جۇيەسى بار. مۇنى اۋماقتىق بولىمشەلەر مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەرىنەن، اپاتتار مەديتسيناسى جانە تەمىرجول گوسپيتالدارى ورتالىعىنان تۇراتىن اپاتتار مەديتسيناسى قىزمەتى اتقارادى. اپاتتار مەديتسيناسى ورتالىعىنىڭ ازىرلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن 2007 -جىلى اپاتتار مەديتسيناسى ورتالىعى توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىنا بەرىلدى.
بۇگىنگى تاڭدا اپاتتار مەديتسيناسى ورتالىعى - توتەنشە جاعدايلاردا زارداپ شەككەن حالىققا مەديتسينالىق جانە پسيحولوگيالىق كومەك ۇيىمداستىرۋدى جانە كورسەتۋدى جۇزەگە اسىراتىن كاسىبي مەديتسينالىق- اۆاريالىق قۇتقارۋ قىزمەتى. جيىرما جىل بويى جۇمىس ناتيجەسى ونىڭ جەتىستىكتەرى تۋرالى اۋىز تولتىرىپ ايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. باستىسى اپاتتار مەديتسيناسى قىزمەتىنىڭ قاجەتتىگى بولىپ وتىر. اپاتتار مەديتسيناسى ورتالىعى رەسپۋبليكانىڭ بارلىق اكىمشىلىك- اۋماقتىق ورتالىعىندا قۇرىلعان جانە تابىستى قىزمەت ەتۋدە.
مەملەكەت باسشىسى ن. نازاربايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ت ج كوميتەتى كولىكتەگى مەديتسينانى دامىتۋعا باعىتتالعان 2011-2015 -جىلدارعا ارنالعان «سالاماتتى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋدا. تەك سونىڭ شەڭبەرىندە 40 كۇرە جولدىق مەديتسينالىق- قۇتقارۋ پۋنكتى قۇرىلىپ جانە تابىستى جۇمىس ىستەۋدە. ولاردىڭ كەزەكشى بريگادالارى رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار اۆتوجولداردا ت ج كەزىندە زارداپ شەككەندەرگە شۇعىل مەديتسينالىق كومەك كورسەتەدى. كۇرە جولدىق پۋنكتتەردى قۇرعان ساتتەن باستاپ 3,5 مىڭنان استام شىعۋ جۇزەگە اسىرىلدى، 10 مىڭنان استام زارداپ شەككەن ادامدارعا كومەك كورسەتىلدى.
سونداي- اق، 2010 -جىلدان باستاپ كولىك مەديتسيناسىن دامىتۋ شەڭبەرىندە حالىققا «سالاماتتى قازاقستان»، «دەنساۋلىق» جانە «جاردەم» ءۇش كونسۋلتاتيۆتىك- دياگنوستيكالىق پويىز قىزمەت كورسەتۋدە. مەديتسينالىق پويىزدار بارلىق قاجەتتى دياگنوستيكالىق اپپاراتۋرامەن جابدىقتالعان، ت ج كوميتەتىنىڭ «اپاتتار مەديتسيناسىنىڭ تەمىرجول گوسپيتالدارى» ا ق جوعارى بىلىكتى مەديتسينا ماماندارى جۇمىس ىستەيدى.
2010 -جىلدان باستاپ ءۇش كونسۋلتاتيۆتىك- دياگنوستيكالىق پويىز مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ كۇشىمەن رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وبلىستارىنداعى 916 تەمىرجول بەكەتىنىڭ 263 مىڭ تۇرعىنى تەكسەرىلدى. 1 ميلليون دياگنوستيكالىق پروتسەدۋرا، 2,7 مىڭ شاعىن امبۋلاتوريالىق وپەراتسيا، 19 تەلەمەديتسينالىق كونسۋلتاتسيا جۇرگىزىلدى.
سوڭعى 10 جىلدا ت ج كوميتەتىنىڭ «قاز سەلدەن قورعاۋ» ا ق كاسىپورنى سىرداريا وزەنىندەگى كوكساراي سۋ رەتتەگىشىن، تالعار سەلدەن قورعاۋ بوگەتىنىڭ، تومەنگى كولساي كولىندەگى سۋ جينايتىن قۇرىلىستى جوبالادى جانە سالدى، قارعالى وزەنىندەگى بوگەت پەن الماتى وبلىسىنىڭ موحناتكا تاۋىندا كوشكىنگە قارسى قالقانداردىڭ قۇرىلىسىن اياقتادى. كوكساراي سۋ رەتتەگىشىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك وڭىرلەرىندەگى 2010-2015 -جىلعى سۋ تاسقىنى كەزەڭى كەدەرگىسىز ءوتتى.
2010 -جىلى الماتى وبلىسى قىزىلاعاش سۋ قويماسىندا بوگەتتىڭ بۇزىلۋىن جويۋ كەزىندە، 2010، 2011 جانە 2012 -جىلدارى شىعىس قازاقستان، باتىس قازاقستان جانە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارىندا سۋ تاسقىنىنىڭ كۇردەلەنۋى كەزىندە قۇتقارۋشىلار تاۋلىك بويى اۆاريالىق- قۇتقارۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. 2014 -جىلى ناۋرىز ايىندا قاراعاندى وبلىسى بۇقار جىراۋ اۋدانىنىڭ كوكپەكتى سۋ قويماسىندا ەرىگەن قار سۋلارىنىڭ كۇرت قۇيىلۋىنان سۋ قويماسى بوگەنى بۇزىلىپ، كوكپەكتى اۋىلىنداعى ۇيلەردى باسىپ قالدى. تولقىن كەلگەن ساتتە سۋ جايىلعان اۋىلدان قۇتقارۋشىلار 125 ادامدى قۇتقاردى، الدىن الا 210 تۇرعىن ەۆاكۋاتسيالاندى.
وسىلايشا، بۇگىندە توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى بارلىق تاپسىرمالاردى ورىنداپ، ءتيىستى تالاپ دەڭگەيىنەن تابىلىپ كەلەدى.
جاسۇلان جۇماشەۆ، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى توتەنشە جاعدايلار كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى.
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى
