حالىقارالىق «قازاقپارات» اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى «ۇلى جىبەك جولىنىڭ جاڭا تاريحى» مەديافورۋمىنىڭ اشىلۋىندا ءسوز سويلەدى - فوتو

بەيجىڭ. قازاقپارات - «قازاقپارات» حالىقارالىق اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى داۋرەن دياروۆ قوناق رەتىندە «ۇلى جىبەك جولىنىڭ جاڭا تاريحى» مەديافورۋمىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ءبىرىنشى بولىپ ءسوز سويلەدى.

ول شاراعا قاتىسۋشىلارعا (23 ەلدىڭ شامامەن 50 مەدياقۇرىلىمىنىڭ وكىلدەرى) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 70- سەسسياسىنداعى جالپى پىكىرسايىستا ب ۇ ۇ شتاب-پاتەرىن ازياعا كوشىرۋ باستاماسىن كوتەرگەنىن ەسكە سالدى.

سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ تومەندەگىدەي سوزدەرىن كەلتىردى. ХХІ   عاسىردا دامۋ ورتالىعى الەمنىڭ ەڭ ۇلكەن كونتينەنتى - عالامشار تۇرعىندارىنىڭ ۇشتەن ەكىسى مەكەندەيتىن، ءىرى رەسۋرستار شوعىرلانعان ازياعا قاراي ويىسادى. ازيانىڭ دامىپ كەلە جاتقان ەكونوميكالارىنىڭ قۋاتتى سەرپىنى جاھاندىق ۇدەرىستەردىڭ جاڭا سيپاتىن تانىتىپ وتىر.

وسى ۇدەرىستى ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەتتەردىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناسىنا جاڭا سەرپىن بەرۋ ءۇشىن بۇل تاريحي مۇمكىندىكتى پايدالانۋدىڭ ماڭىزى زور.

«كوپتەگەن ساراپشىلاردىڭ باعالاۋىنشا، ن. نازاربايەۆتىڭ بۇل باستاماسى ۇزاقمەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا جۇزەگە اسىرىلا الادى. بۇعان مىسال رەتىندە قازاقستاندىق كوشباسشىنىڭ 1992-جىلى ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسىندا كوتەرگەن ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم شارالارى كەڭەسىن قۇرۋ باستاماسى ىسكە اسىرىلعانىن ايتۋعا بولادى. بۇگىندە قازىرگى كەزەڭدە قىتاي ءتوراعالىق ەتەتىن ا و س ش ك قۇرلىق ەلدەرى ىنتىماقتاستىعىنىڭ جەمىسىنە اينالدى»، - دەدى د. دياروۆ.

قازاقپارات باس ديرەكتورى قىتاي ازيا مەملەكەتتەرى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بۇكىل الەمنىڭ وركەندەۋىنىڭ نەگىزگى قوزعالتقىشتارىنىڭ ءبىرى بولا الاتىن باستامانى كوتەردى دەگەن ويىمەن ءبولىستى.

«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» جوباسىن ايتىپ وتىرمىن. ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ قازاقستان مەن يندونەزيادا «جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن» جانە «IXX عاسىرداعى تەڭىز جىبەك جولىن» بىرلەسىپ قۇرۋ باستاماسىن كوتەرگەنى بەلگىلى. بۇگىندە بۇل جوبا قۇرلىقتىڭ كوپتەگەن ەلدەرىن بىرىكتىرىپ وتىر. ۇلى جىبەك جولىن بىرلەسىپ جاڭعىرتۋعا نيەت ەتكەندەرىن ونىڭ بويىنداعى ەلدەردە ءتيىستى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ قابىلدانۋىنان كورۋگە بولادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.

قازاقستاندا، - دەپ جالعاستىردى د. دياروۆ، - بۇل «نۇرلى جول» باعدارلاماسى، وندا كولىك-لوگيستيكالىق جانە يندۋستريالدىق-ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ قاراستىرىلعان. ءبىزدىڭ نەگىزگى مىندەتىمىز قازاقستاندى ازياداعى ءىرى ىسكەرلىك، كولىك-لوگيستيكالىق جانە قارجى حابتارىنىڭ بىرىنە اينالدىرۋ.

«ن. نازاربايەۆ پەن ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ قول جەتكىزگەن كەلىسىمدەرگە سايكەس، ءبىز «نۇرلى جول» قازاقستاننىڭ جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتى مەن «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قىتايلىق باستاماسىنىڭ ءىس جۇزىندە ۇشتاسۋى كەزەڭىنە كوشتىك، - دەپ اتاپ ءوتتى د. دياروۆ.

قازاقپارات باسشىسى قىتايلىق ديپلوماتيادا «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» بولىپ تابىلاتىن 2015- جىل ءساتتى ءوتىپ جاتقانىن ايتتى. «ءبىز ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ قوعامدىق قاتىناستاردىڭ بارلىق سالالارىندا ءىس جۇزىندە جاقىنداسۋىن كورىپ وتىرمىز»، - دەدى ول.

د. دياروۆ 21- قىركۇيەكتە قىتايلىق تاراپ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» بويىنداعى ەلدەردىڭ ب ا ق ىنتىماقتاستىعى فورۋمىن وتكىزگەنىن ەسكە سالدى.

وندا قىتاي كومپارتياسىنىڭ ورتالىق باسىلىمى - «حالىق گازەتى» مەن «قازاقپارات» ح ا ا اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلىپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» جوباسى مەن «نۇرلى جول» باعدارلاماسىن اقپاراتتىق سۇيەمەلدەۋ كەلىسىمىنە قول جەتكىزىلدى. قازاقپارات «حالىق گازەتىنىڭ» ارىپتەسى رەتىندە قازاقستان اتىنان عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ورتالىق ازيا ايماعى اتىنان باردى.

بىرنەشە كۇن بۇرىن، «نۇر وتان» پارتياسى مەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ دەلەگاتسياسى قىتايدا بولدى. ولار قىتاي باسشىلىعىمەن ناتيجەلى كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى.

«جىل سوڭىنا دەيىن تاعى دا كوپتەگەن ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سيپاتتاعى شارالار وتكىزىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل كەزدەسۋلەر «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى» بىرلەسىپ قۇرۋ جوباسىن جۇزەگە اسىرۋعا، ۇلى جىبەك جولىنىڭ جاڭعىرۋىنا جانە جالپىعا ورتاق وركەندەۋگە سەپتەسەتىنى ءسوزسىز»، - دەدى د. دياروۆ.

«ۇلى جىبەك جولىنىڭ جاڭا تاريحى» مەديافورۋمىنا اۋعانستان، بەلارۋس، كامبودجا، كيپر، گرۋزيا، ۆەنگريا، ءۇندىستان، يندونەزيا، جاپونيا، قىرعىزستان، لاوس، مالايزيا، موڭعوليا، ميانما، پاكىستان، كورەيا رەسپۋبليكاسى، رۋمىنيا، رەسەي، شري-لانكا، سۋدان، تونگا كورولدىگى، ۆەتنامنىڭ ب ا ق وكىلدەرى، قىتاي كومپارتياسى و ك حالىقارالىق ءبولىمىنىڭ، ق ح ر دامۋ ىستەرى جانە رەفورمالار بويىنشا مەملەكەتتىك كوميتەتىنىڭ باسشى قىزمەتكەرلەرى، قىتاي عىلىمي زەرتتەۋ ورتالىقتارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن بيزنەسمەندەر قاتىستى.

شارا «جىبەك جولىنداعى «ازيالىق ساياسي پارتيالار» ارنايى كونفەرەنسياسى اياسىندا ءوتىپ جاتىر. وعان 31 ەلدىڭ 64 ساياسي بىرلەستىك وكىلدەرى قاتىسۋدا. كونفەرەنسيانىڭ جوعارى لاۋازىمدى قوناقتارى - كيپر پرەزيدەنتى، كامبودجا پرەمەر-ءمينيسترى، مالديۆ ۆيتسە-پرەزيدەنتى، لاوس، گرۋزيا، موڭعوليا جانە بانگلادەشتىڭ پارلامەنت سپيكەرلەرى جانە ت. ب.

كونفەرەنسيانىڭ نەگىزگى تاقىرىبى - «جىبەك جولىنا جاڭا كوزقاراس. جالپىعا ورتاق دامۋ ءۇشىن ارەكەت». ونىڭ اياسىندا ءۇش پىكىرتالاس وتكىزىلەدى: «ساياسي ليدەرلىك: ساياسي پارتيالار ءۇشىن جاڭا كونسەنسۋس»، «ادامدار اراسىنداعى بايلانىس: وركەنيەتتەر اراسىنداعى جاڭا ديالوگ» جانە «ەكونوميكالىق ينتەگراتسيا: دامۋدىڭ جالپى سەرپىنى».