قازاقتار بولاشاق ءسابيدىڭ جىنىسىن قالاي بىلگەن؟
ويتكەنى، قۇرساق توي بولعان ۇيدە جاقىندا ءسابي دۇنيەگە كەلەدى دەگەن ءسوز. بۇل تويدى نەگىزىنەن ەنەلەر كەلىنىنىڭ اياعى اۋىرلاعان سوڭ جاقىن ابىسىن- اجىن، تۋىس- تۋعانىنىڭ باسىن قوسىپ وتكىزەتىن بولعان.
قۇرساق شاشۋعا جينالعان قوناقتار ءتۇرلى ءتاتتى- ءدامدىنى وزدەرى ءپىسىرىپ اكەلەدى. جۇكتى ايەل جەرىك بولۋى مۇمكىن، سوندىقتان اكەلىنگەن اس- اۋقاتتىڭ ىشىندە كەلىننىڭ جەرىگىن باساتىن تاعام تابىلماي قويمايدى. كەلىن نەگە جەرىك بولسا، سوعان قاراپ بولاشاق ءسابيدىڭ ۇل، نە قىز ەكەنىن دە بولجاعان. ماسەلەن، كەلىنشەك ەتكە جەرىك بولسا، ۇل، تاتتىگە قۇمار بولسا - قىز تۋادى دەپ ەسەپتەگەن. سونداي-اق، انا مەن بالانىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن دەگەن تاعامداردى مۇلدە جەگىزبەگەن. وعان تۇيە ەتى، قويان ەتى، قاسقىردىڭ باۋىرى سىندى ت. ب. تاعامدار جاتادى.
مەيماندار وزدەرىمەن بىرگە تەك اس-سۋ ەمەس، جىلى-جىلى لەبىزدەرىن دە الا كەلەدى. ولار كەلىنشەكتىڭ تەزىرەك قول- اياعىن باۋىرىنا جيناۋى ءۇشىن جاقسى تىلەكتەرىن جاۋدىراتىن بولعان. ايەلدەر وزدەرىنىڭ قولجاۋلىقتارىن جاقسى نيەتپەن بوساعاعا ىرىمداپ ءىلىپ تە كەتەدى ەكەن. ونىسى قول- اياعىمىز جەڭىل بولسىن، ۇيدەگى باقىت بىزبەن بىرگە ەرىپ كەتپەسىن دەگەنى. كوپتىڭ تىلەگىندە كۇش بار دەپ بىلگەن قازاق وسىلايشا بالا مەن انانىڭ اماندىعى ءۇشىن بارلىق تۋىس- باۋىردىڭ تىلەگى ءبىر جەردەن شىعۋىن قوش كورگەن.
ءتىل- كوز دەگەنگە ۇلكەن ءمان بەرگەن قازاق حالقى ساقتانىپ، كوپ نارسەنى اتىمەن اتاماعان عوي. سول سەكىلدى، جۇكتى ايەلدى دە جۇرتتىڭ كوز سۇعىنان ساقتانىپ «ىشىندە كوجەسى بار»، «كۇماندى»، «اياعى اۋىر» دەپ تۇسپالداپ ايتادى. مۇنىسى جاس كەلىن قىسىلىپ، ۇيالماسىن، ءتىل- كوزدىڭ سۇعى وتپەسىن دەگەن نيەتتەن تۋعان.
قۇرساق توي تۋرالى:
«قۇتتى بولسىن دەدى دە،
قۇرساق شاشۋ جەدى دە،
قايتادان حالقى تاراعان» دەپ «الپامىس» جىرىندا دا ايتىلىپ وتەدى. اكادەميك ا. سەيدىمبەكتىڭ ەڭبەكتەرىندە بۇل ءداستۇر سول زاماندا، جيدەلىبايسىن جەرىندە قالىپتاسقانى تۋرالى دەرەك كەلتىرىلگەن. بۇل پىكىردىڭ قانشالىقتى نەگىزى بار ەكەنىن ەشكىم تاپ باسىپ ايتپايدى. دەگەنمەن، قۇرساق شاشۋ تويى تۋرالى تۇسىنىك ەڭ العاش «الپامىس» جىرىندا كەزدەسكەندىكتەن وسىنداي قورىتىندىعا كەلگەن بولۋى مۇمكىن.
munara.kz
