ماسكتىڭ ارمانى - مارسقا بومبا تاستاۋ
امەريكالىق يننوۆاتور ءوزىنىڭ بۇل يدەياسىن كەشكى شوۋ- باعدارلامادا كوپشىلىك الدىنا جايىپ سالىپتى. باعدارلاما جۇرگىزۋشىسى وعان جاۋاپ رەتىندە ميللياردەرگە «سۋپەرقاسكۇنەم» دەپ ازىلدەگەنىمەن، ماسك مۇنىڭ جاي قالجىڭ ەمەسىن، وسى يدەيانى ىسكە اسىرۋ ارقىلى ادامزات قوعامىنا پايداسىن تيگىزبەك ويى بارىن نىق سەنىممەن ايتتى.
ميللياردەردىڭ سوزىنشە، مارس جەردەگىلەردىڭ ءومىر سۇرۋىنە جارامدى بولۋ ءۇشىن الدىمەن، ونىڭ كليماتىن وزگەرتۋ كەرەك، ال ول ءۇشىن پارنيكالىق ەففەكت قۇرۋ اسا قاجەت.
وعان ەكى تاسىلمەن جەتۋگە بولادى. ءبىرىنشىسى - سىلبىر: پلانەتانىڭ جوعارعى بەتىنە پارنيكالىق گاز جايۋ، سول ارقىلى جىلىلىق شاقىرۋ. ءبىراق بۇعان جىلداپ ۋاقىت كەتەدى دەيدى بيزنەسمەن. ەكىنشى ءتاسىل وعان قاراعاندا جىلدام: مارس پوليسىنە تەرمويادرولىق بومبا تاستاۋ. سوندا قىزىل پلانەتانىڭ اتموسفەراسى تەز جىلىنىپ، ونىڭ كليماتى جەردەگىگە ۇقسايتىن بولادى.
ماسكتىڭ ايتۋىنشا، مارسقا ۇشىپ باراتىن راكەتانى ءوزى باسقاراتىن SpaceX كومپانياسى جاساپ شىعاراتىن بولادى. كورابل ەندى ەكى جىلدان كەيىن جولاۋشىلاردى تاسۋعا دايىن بولادى دەپ سەندىردى بيزنەسمەن.
ميللياردەردىڭ مەنشىگىندەگى كومپانيا راكەتا مەن عارىشتىق كورابلدەر جاساۋمەن اتى شىققان. بۇعان دەيىن حالىقارالىق عارىشتىق ستانساعا جۇك اپارىپ جانە جەرگە كەرى الىپ قايتىپ جۇرگەن بىرەگەي عارىشتىق اپپارات جاساپ شىعارعان. سونداي- اق ناسا- مەن كوپتەگەن جوبا بويىنشا كەلىسىمشارت جاساسقان. دىبىستان جىلدام قوزعالاتىن ۆاكۋۋمدى پويىز قۇراستىرۋ دا وسى كومپانيانىڭ ەنشىسىندە. ا ق ش- تا ۆاكۋۋمدى پويىزدىڭ سىناما جەلىسىنىڭ قۇرىلىسى باستالعانىن ەسكەرسەك، قۇبىر ىشىمەن دىبىستان جىلدام جۇيتكيتىن پويىزدى دا كورەر كۇن الىس ەمەس.
فوربس جۋرنالىنىڭ مالىمەتىنشە، ەلون ماسك ميللياردەرلەردىڭ جاھاندىق رەيتينگىسىن جاۋلاپ العانداردىڭ ءبىرى. 21 - عاسىردىڭ 75 ىقپالدى تۇلعالارىنىڭ تىزىمىنە ىلىككەن. 2011 - جىلى ول عارىشتى كوممەرتسيالاندىرۋ سالاسىندا جەتكەن جەتىستىكتەرى ءۇشىن امەريكالىق فانتاست- جازۋشى روبەرت حاينلاين اتىنداعى سىيلىققا يە بولعان. ەلون ماسك مارستى باعىندىرۋ يدەياسىن ءبىراز جىلدان بەرى تۇراقتى تۇردە كوتەرىپ كەلەدى. مارس پەن جەر تۇرعىندارىن بايلانىستىراتىن سپۋتنيكتىك بايلانىس جۇيەسىن ورناتۋدى دا جوسپارلاۋدا.
وسىلايشا ءبىر كەزدە ايدا اتوم بومباسىن جارماق بولعاندار ەندى مارسقا اۋىز سالا باستادى.
امەريكالىق اسكەريلەر وتكەن عاسىردىڭ 50- جىلدارىنىڭ سوڭىندا ايدا يادرولىق بومبا جارۋ جوباسىنا شىنداپ كىرىسكەنى ا ق ش ۇكىمەتىنىڭ قۇپيا قۇجاتتارىنا قول جەتكىزگەن جۋرناليستەر ارقىلى بەلگىلى بولعان. وسى ارقىلى ا ق ش باستى باسەكەلەسى بولعان ك س ر و- نى تەحنيكالىق كۇشىمەن قورقىتپاققا بەكىنگەن ەكەن. ءبىراق ادامزات ومىرىنە قاۋىپتى بولعاندىقتان ول يدەيادان باس تارتىپتى.
ك س ر و دا ولاردان قالىسپاپتى. 1958 - جىلى اكادەميك س. كوروليەۆ پەن م. كەلدىش ك و ك پ و ك- ءنىڭ ساياسي بيۋروسىنا ايدى زەرتتەۋ جونىندەگى باعدارلاماسىن الىپ كەلگەندە، ونداعى ءبىر جوبا ايدا اتوم بومباسىن جارىپ، ونان نە شىعاتىنىن بايقاپ كورۋگە ارنالىپتى. كوروليەۆ ءتىپتى بيۋروعا بومبالى ستانسانىڭ ماكەتىن دە دايارلاپ اكەلىپتى. ءبىراق ەشكىم زاريادتىڭ ايعا امان- ەسەن اپارىلاتىنىنا ءجۇز پايىز كەپىلدىك بەرە الماعان. ەگەر راكەتا- تاسىعىشتىڭ ءبىرىنشى نەمەسە ەكىنشى باسقىشى ىستەن شىقسا، بومبا ك س ر و- نىڭ قاق توبەسىنە قۇلايتىن ەدى. ەگەر ءتىپتى ءۇشىنشى باسقىشىندا بىردەڭە بولا قالسا، اپات وزگە ەلدىڭ اۋماعىن- دا ورىن الار ەدى. سوندىقتان ساياسي بيۋرو ونداي قادامعا بارۋدان قورىققان ەكەن.
دەگەنمەن 1961 - جىلى ك س ر و الەم تاريحىنداعى ەڭ قۋاتتى بومبانىڭ جارىلىسىن جاساعان: 58 مەگاتوندىق سۋتەك بومباسى («سار- بومبا» ) جاڭا زەلانديا ارالىنداعى پوليگوندا جارىلدى. سول كەزدە نيكيتا حرۋشيەۆ العاشىندا 100 مەگاتوندىق بومبانى جارۋ كوزدەلگەنىن، ءبىراق كەيىن ماسكەۋدەگى بارلىق تەرەزەلەر سىنىپ كەتپەس ءۇشىن قۋات كولەمى ازايتىلعانىن ايتىپ، قالجىڭداعان بولاتىن. ويتكەن قالجىڭى قۇرىسىن، سەبەبى جەر بەتىندە وركەنيەتتى، تىرشىلىكتى قۇرتىپ جىبەرۋ ءۇشىن سول 100 مەگاتوننا تەرمويادرولىق بومبالار جارىلسا جەتكىلىكتى.
كەزىندە اكادەميك ساحاروۆتىڭ دا امەريكالىق عالىمدارمەن باسقوسۋ كەزىندە جات پلانەتالىقتارمەن بايلانىس ورناتۋ ءۇشىن كۇن جۇيەسىنىڭ شەگىندە تەرمويادرولىق بومبا جارۋ قاجەتىن ايتقانى بار ەكەن. ءبىراق ول يدەيا كۇيىندە قالعان. ال مىنا ماسكتىڭ مارستاعى ارمانى تەك يدەيا ەمەس، بەلسەندى ارەكەتكە كوشكەن. ءتۇبى ايتەۋىر قايىرلى بولسىن دەيىك...
تورەعالي
«ايقىن»
