اتاقتى يساتاي باتىردىڭ ەسكەرتكىشى اشىلدى - فوتو
ونىڭ اشىلۋ راسىمىنە اقتوبەلىكتەرمەن بىرگە باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ دەلەگاتسياسى دا قاتىستى. اقىن، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعى جانە «قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اقۇشتاپ باقتىگەرەيەۆانىڭ اتاپ وتكەنىندەي، ۇلى دالا تورىندە اتويلاپ وتكەن، ەل نامىسىن قورعاۋدا جانىن دا، قانىن دا اياماعان باتىرلار از ەمەس. سونىڭ ءبىرى - يساتاي. قيىل قىرعىنىندا قازا تاپقان ەسىل ەردىڭ جەرلەنگەن ورنى جونىندە ەكىۇداي پىكىرلەر ايتىلىپ كەلدى. جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ كورسەتۋىنە سۇيەنگەن عالىمداردىڭ ءبىر توبى باتىر ۇلى وسپانمەن بىرگە قوبدا اۋدانى اۋماعىنداعى شەيىتسايدان ماڭگىلىك مەكەنىن تاپقان دەسە، ەكىنشىلەرى شولاقمولدادا ەكەندىگىنە دالەلدەر كەلتىرەدى. قالاي بولعاندا دا، يساتاي باتىردىڭ وسى ماڭدا جاتقانى انىق. سوندىقتان شەيىتسايدا باتىر كەسەنەسىنىڭ كوتەرىلۋىن زاڭدىلىق دەپ قابىلداۋ كەرەك. ەندى، مىنە، اۋەلدەن ەلى ارالاس، مالى قورالاس قوس وبلىستىڭ شەكاراسىندا باتىر ەسكەرتكىشى اشىلىپ وتىر. قازاق حالقىنىڭ قاسيەتسىز جەرى جوق، سونىڭ ءبىر كورىنىسى وسى.
«استانا تورىندە وتكەن قازاق حاندىعىنىڭ 550 -جىلدىعىندا ەلباسىمىز «باسقانىڭ پاتشاسىنىڭ ءبارى جاقسى، نەلىكتەن ءبىزدىڭ حاندار جامان بولعان؟» دەگەن اقىن عافۋ قايىربەكوۆتىڭ ءسوزىن كەلتىردى. بۇل شىن مانىندە ەلىمىز ەگەمەندىك العانعا دەيىن كارىمىز دە، جاسىمىز دا ۇزاق ۋاقىت بويى قويىپ جۇرگەن سۇراعىمىز ەدى. ءبىزدىڭ حانىمىز دا، باتىر- بيلەرىمىز دە كەيىنگى ۇرپاقتارىنان ءادىل باعاسىن الا الماي كەلدى. بۇعان جەكە ادامدار ەمەس، تۇتاستاي يدەولوگيا ىقپال ەتىپ، سول ارىستاردىڭ ەسىمىن جادىمىزدان وشىرۋگە تىرىستى. ءبىز وسىنى باستان كەشىردىك. يساتاي مەن ماحامبەت كەڭەس داۋىرىندە بەلگىلى ءبىر باعاسىن العانىمەن، ول دا سول يدەولوگيا شەڭبەرىندە قالعان ەدى. ەلى ءۇشىن ەرەن ەڭبەك ەتىپ، ازاتتىق ءۇشىن جانىن قيعانداردى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ارقاسىندا عانا بىلە باستادىق. «بيلەمەسە ءبىر كەمەل، نە بولادى وڭشەڭ ءنول» دەپ ابايدىڭ ايتقانىنداي، ەل ىشىندە كەمەلى دە، باستاماشىلارى دا بولادى. باسشىنى قولداۋ حالىقتىڭ قولىندا. «حالىق قالاسا، حان تۇيەسىن سويادى» دەگەن، حالىق قالاعان ءىستى باستاماشىلاردىڭ قولداۋىمەن وسىلاي ساتىمەن بىتىرە بەرەيىك»، دەدى بەلگىلى اقتوبەلىك عالىم، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور التاي تايجانوۆ.
سالتاناتتا سونداي- اق قوبدا اۋدانىنىڭ اكىمى اسقار جۇسىپاليەۆ، يساتايدىڭ ۇلى جاقيانىڭ شوبەرەسى عازەز شاماقوۆ، «يساتاي» قوعامدىق قورىنىڭ ءتوراعاسى ەركىن قۇرمانبەك، باتىسقازاقستاندىق ولكەتانۋشى جايساڭ اقباي ءوز قۋانىشتارىمەن ءبولىستى.
باتىر ەسكەرتكىشىن تۇرعىزعان اقتوبەلىك ءمۇسىنشى اياپبەرگەن كارپەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل ءىس «قازاۆتوجول» اقتوبە وبلىستىق باسقارماسىنىڭ باعلان بايماعامبەتوۆ، اكىمجان وتەمۇراتوۆ سىندى باسشىلارىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە استى. ەكى جارىم ايدا بىتكەن كومپوزيتسيانىڭ بيىكتىگى 4 مەتر، وندا باتىر بەينەسىنە قوسا قالقان- قىلىش، سول قيلى كەزەڭدى كورسەتەتىن بەلگىلەر كورىنىس تاپقان. بۇدان بۇرىن اتالعان ازاماتتاردىڭ كومەگىمەن ورال- اقتوبە جولى بويىندا يساتاي باتىردىڭ بەيىتىنە جولاۋشىلاردى باعىتتايتىن جول كورسەتكىشى دە قويىلعان بولاتىن.
ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋ راسىمىنە قاتىسقان، قۇرامىندا پروفەسسور، عالىمدار، ستۋدەنتتەر، اقىن- جازۋشىلار بار م. وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «بابالار تاريحىنا تاعزىم» اتتى ەكسپەديتسياسى وعان قوسا يساتاي تايمان ۇلىنىڭ كەسەنەسىنە ارنايى بارىپ، تاعزىم ەتىپ قايتتى.
ۋنيۆەرسيتەتتىڭ عىلىمي جۇمىستار جانە حالىقارالىق بايلانىستار جونىندەگى پرورەكتورى، پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى عيزاتوللا يماشيەۆتىڭ سوزىنە قاراعاندا، وقۋ ورنىندا 2013 -جىلى قۇرىلعان «ماحامبەت» عىلىمي- زەرتتەۋ ورتالىعى (ديرەكتورى - پەداگوگيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ابات قىدىرشايەۆ) سودان بەرى يساتاي مەن ماحامبەتتىڭ ەسىمىن ارداقتاپ، ەرلىگىن ناسيحاتتاۋ باعىتىندا بابالار جۇرگەن جەرلەرمەن وسىنداي جورىقتار ۇيىمداستىرىپ، جاڭا دەرەكتەر جيناقتاۋمەن اينالىسىپ كەلەدى. مۇنداي يگىلىكتى ءىس الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسىن تابا بەرمەك.
ا
ۆتور: ەلجان ەرالى
