ادامزات ءۇشىن قاۋىپتى قارۋ

استانا. قازاقپارات - ادامزات ءبىرىن-ءبىرى قىرىپ-جويىپ، جاۋلاپ الۋ ءۇشىن قارۋدىڭ مىڭداعان ءتۇرىن ويلاپ شىعاردى.

قازىرگى كەزدەگى دامىعان ەلدەردىڭ ءوزى الەۋەتىن عىلىمي-تەحنيكالىق پروگرەسكە ەمەس، باسقا حالىقتاردى قۇرتىپ، جويۋعا باعىتتاۋدا. حيميالىق، باكتەريالىق، بيولوگيالىق، يادرولىق، نەيتروندىق قارۋلاردى قويىپ، ەندىگى جەردە تابيعاتتىڭ تىلسىم كۇشتەرىن كەرى پايدالانىپ، جاپپاي قىرىپ-جوياتىن «شوقپارعا» اينالدىرماقشى.

بۇگىنگى كۇننىڭ جاپپاي قىرىپ-جوياتىن قارۋى -  كليماتتىق انوماليا جاسايتىن گەوفيزيكالىق فەنومەن.

مىسالى، ادامداردىڭ جۇيكەسىنە، پسيحيكالىق جاعدايىنا اسەر ەتەتىن ماگنيتتىك بوراندى تۋدىراتىن تابيعات قۇبىلىسى ەمەس، ادامداردىڭ قولىنان شىققان جاڭا قارۋدىڭ ءتۇرى.

يونوسفەراعا بەلسەندى اسەر ەتۋ ەكسپەريمەنتى وتكەن عاسىردىڭ 60-جىلدارى باستالعان. كليماتتىق انوماليا جاساۋ كۇردەلى ەمەس، ءبىراق وتە قىمباتقا تۇسەدى دەيدى عالىمدار. ءبىراق قانشا قىمبات تۇرسا دا، ونى جاساپ جاتىر.

امەريكالىق HAARP - High Frequency Active Auroral Research Program (اۆرورالدىق وبلىستى بەلسەندى جوعارعى جيىلىكتى زەرتتەۋ باعدارلاماسى) جوباسى ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىنداعى عۇلاما فيزيك نيكولا تەسلانىڭ اشقان فيزيكالىق جاڭالىعىنان باستاۋ الادى. تەسلا ەلەكتر قۋاتىن تابيعي كەڭىستىك ارقىلى كەز كەلگەن قاشىقتىققا جەتكىزۋ ءتاسىلىن ويلاپ تاپتى. بۇل فەنومەندى ءىس جۇزىندە زەرتتەۋدى 1960-جىلدارى ا ق ش پەن ك س ر و ءبىر مەزگىلدە قولعا الدى. عالىمدار سەكسەنىنشى جىلداردىڭ باسىندا كەڭەس- فرانسۋز سپۋتنيگىنەن گەوماگنيتتىك جەلى بويىمەن ەلەكتروندار شوعىرىن اتىپ كوردى.

ال يونوسفەرانىڭ وعان جاۋابى ارحانگەلسك وبلىسىندا سوگرا پوسەلكەسىندەگى فرانسۋز قۇرالىمەن جابدىقتان ستانسادا تىركەلدى. 1986-جىلى «اراكس» دەپ اتالعان بۇل ەكسپەريمەنتتىڭ كەڭەستىك باسشىسى پروفەسسور ترويتسكايا باتىسقا ەميرگاتسياعا كەتتى. ول جاقتا ونى قۇشاق جايىپ قارسى الدى -  HAARP- قا كەرەگى وسىنداي عالىمدار بولاتىن.

العاشىندا امەريكالىقتار ەلەكتروماگنيتتىك قارۋدى اۋە قورعانىسىنا پايدالانباقشى بولدى. ك س ر و- دا وقتۇمسىقتارى ءبولىنىپ ۇشاتىن زىمىراندار پايدا بولعاندا امەريكالىقتار ويلانىپ قالدى. بىرنەشە نىساناعا باعىتتالعان وقتۇمسىقتاردى ءبىر مەزەتتە ناقتىلاپ، جويىپ جىبەرۋگە ەشبىر كومپيۋتەردىڭ شاماسى جەتپەدى. ودان كەيىن جاڭارتىلعان دىبىستان جىلدام ۇشاتىن جانە ۇشۋ تراەكتورياسىن وزگەرتىپ وتىراتىن زىمىراندار شىققان كەزدە بۇعان قارسى ەشقانداي امال بولماي قالدى.

وسى كەزدە ەلەكتروماگنيتتىك قارۋدى تەز جاساۋ كەرەك بولدى. ول وڭاي جاسالدى. تولقىن جىبەرەتىن انتەننالاردىڭ كومەگىمەن جوعارى جيىلىكتەگى راديوتولقىنداردىڭ يونوسفەراداعى (جەردىڭ اينالاسىنداعى ەلەكتر بولشەكتەرىمەن بايىتىلعان گاز قاباتى) ءبىر بولىك «قىزدىرىلادى»، وندا باسقارۋعا بولاتىن پلازمويد تۇزىلەدى. اتموسفەراداعى قوزعالىس كەزىندە تومەنگى قىسىمداعى قۇيىن سياقتى قىزعان اۋادا ءىزى قالادى.

مىنە، وسى قۇيىن زىمىرانى بار، باسقا دا ۇشۋ قۇرالدارى بار، اسپانداعى دەنەلەردىڭ بارلىعىن قيراتادى.

ا ق ش- تىڭ راكەتاعا قارسى قورعانىس جوباسىنىڭ نەگىزگى بولىگى پلازمالىق قارۋدى جاساۋ بولدى. HAARP جوباسىنا سايكەس، 1992-جىلى الياسكادا، انكوريدجدان 450 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان گاكوناپوليگونىندا كۇشتى رادولوكاتسيالىق كەشەن سالىندى. 2007-جىلدىڭ جازىندا BAE Systems كومپانياسى جاساعان تەحنيكانىڭ ورناتىلعانى تۋرالى جاريالاندى.

الياسكانىڭ ادام باسپايتىن تاۋ قورشاعان جازىقتا ورنالاسقان نىسان اۋماعى 13 گەكتاردى الىپ جاتىر. كوككە باعىتتالعان انتەننالار يونوسفەرانىڭ بەلگىلى ءبىر بولىكتەرىندە قىسقا تولقىندى ساۋلەلەردىڭ يمپۋلسىن فوكۋستاندىرۋعا جانە اۋانى قىزدىرىپ، جوعارى تەمپەراتۋرالىق پلازما الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، HAARP -  جەر شارىنىڭ كەز كەلگەن بولىگىنە ساۋلەسى جەتەتىن عالامات كۇشتى ميكروتولقىندى پەش. سونداي-اق بۇل جۇيە -  ستيحيالىق اپاتتاردى (جەر سىلكىنىسى، نوسەر جاۋىن، تسۋنامي ت. ب.) جاساي الاتىن گەوفيزيكالىق قارۋ ەلەمەنتتەرىنىڭ ءبىرى.

ەندى پلازمالىق قارۋدىڭ (HAARP) قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن فيزيكتەردىڭ تىلىمەن ءتۇسىندىرىپ كورەيىك. 13 گەكتار جەرگە ورنالاسقان 360 فازالانعان انتەننالار يونوسفەرادا جوعارى ەنەرگەتيكالىق سۆچ-ەلەكتروماگنيتتىك يمپۋلستى فوكۋستاندىرادى. ناتيجەسىندە، پلازمالويد (جوعارى يوندالعان گازدىڭ جيىنتىعى) نەمەسە انتەننا فوكۋسىن كوگەرتتىك لازەر ساۋلەسىنىڭ كومەگىمەن باسقارۋعا بولاتىن نايزاعاي شارى پايدا بولادى. يونوسفەرانى قىزدىرا وتىرىپ HAARP، ادامداردىڭ پسيحيكالىق جاعدايىنا، اۋا رايىنا، ناۆيگاتسيالىق جۇيەگە اسەر ەتەتىن ماگنيتتىك بوران جىبەرەدى. گەوفيزيكالىق قارۋ جەردىڭ قاتتى، سۇيىق جانە گاز قاباتتارىندا بولاتىن اسكەري ماقساتتار مەن پروتسەستەرگە اسەر ەتۋ قۇرالى رەتىندە پايدالانۋعا نەگىزدەلگەن.

جەر قىرتىسىنىڭ تۇراقسىزدىعىن جانە ءالسىز عانا تەربەلىستى پايدالانىپ تابيعاتتىڭ جويقىن كۇشىنە اسەر ەتەدى. گەوفيزيكالىق قارۋعا جەر سىلكىنىستەرىن، تەڭىزدەردە سۋنامي سياقتى وتە ءىرى تولقىندار تۋدىرا الاتىن، پلانەتانىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىندە جىلۋ رەجيمىن وزگەرتىپ، وزون قاباتىن بۇزاتىن قۇرالدار جاتادى. گەوفيزيكالىق قارۋلاردى قورشاعان ورتاعا اسەر ەتۋىنە بايلانىستى مەتەورولوگيالىق، وزوندىق جانە كليماتتىق دەپ جىكتەيدى.

 قولدانعان كەزدە ونىڭ كەلتىرەتىن زارداپتارىن بولجاۋعا نەمەسە تولىق باقىلاۋعا الۋعا بولمايتىندىقتان گەوفيزيكالىق قارۋ بۇكىل ادامزات ءۇشىن وتە قاۋىپتى بولىپ سانالادى. ءتىپتى HAARP- تى سىناپ كورۋدىڭ ءوزى بۇكىل پلانەتاعا قارسى «شۇرىپپەنى» باسۋمەن تەڭ.

ەگەر قاتتى جەر سىلكىنىسى بولىپ، جەر ءوز وسىنەن اۋىتقىسا پلانەتامىزدى توپان سۋ باسىپ، ارتىنان مۇز ءداۋىرى باستالادى. يونوسفەرا -  بۇل ەلەكتر اعىنىن وتكىزەتىن قابات. جەردىڭ استىندا دا وسىنداي قابات بار، ول -  ماگما. جەر بەتىندەگى سيليندرلىك ترانسفورماتورلار يونوسفەرانى قوزعالتادى، ول ماگمانى جىبىرلاتادى، ءسويتىپ، جەر سىلكىنىسى جيىلەيدى. يونوسفەرا كۇن ساۋلەسىن، باسقا دا سىرتقى اسەرلەر مەن قوزعالىستاردى ءبىرىنشى بولىپ قابىلدايدى، كەز كەلگەن قوزعالىس يونوسفەرانى وزگەرىسكە ۇشىراتادى، سودان كەلىپ اۋا رايى وزگەرەدى ەكەن.

قازىر كوپتەگەن عالىم سوڭعى جىلدارداعى ەۋروپانى سۋ باسۋدىڭ سەبەبىن HAARP جۇيەسىنىڭ ەكسپەريمەنتتەرىمەن بايلانىستىرىپ ءجۇر. ءۇندى مۇحيتىنداعى جويقىن كاتاكليزمدەر -  ا ق ش- تىڭ جاڭا قارۋدى سىناقتان وتكىزۋ ناتيجەسى دەپ سانايدى ەكسپەرتتەر.

بۇل قارۋ، شىن مانىندە، گەوفيزيكالىق بولىپ تابىلادى. امەريكا قۇرلىعىندا جىل سايىن دەرلىك بولاتىن قاتتى قۇيىندار، قازىرگى كەزدەگى اۋا رايىنىڭ تۇراقسىزدىعى وسى HAARP- تان كەلگەن كەسەل دەپ تۇجىرىم جاسايدى عالىمدار. ا ق ش سوندىقتان يادرولىق قارۋدان باس تارتىپ جاتقان سياقتى.

HAARP انتەننالىق قۇرىلعىلارى يونوسفەرانى قىزدىرا وتىرىپ ماگنيتتىك بوراندى جاسايدى، ال ول ادامداردىڭ پسيحيكالىق، سوماتيكالىق جاعدايىنا قاتتى اسەر ەتەدى. وسىنى ەسەپكە الا وتىرىپ پەنتاگون جاڭا ءتۇرىن جاساپ شىعاردى. ونىڭ اسەرى مىنانداي: جاساندى يوندىق بۇلتتار وپتيكالىق لينزانىڭ قىزمەتىن اتقارادى. بۇل «لينزالاردى» جەردىڭ كەز كەلگەن قاجەت دەگەن نۇكتەسىنە وتە از جيىلىكتەگى ەلەكتر تولقىندارىن باعىتتاۋعا بولادى.

اسكەري مامانداردىڭ ايتۋىنشا، «ءولىم ساۋلەسىنىڭ» كومەگىمەن اسكەري نەمەسە كوممەرتسيالىق بايلانىس جۇيەسىن ىستەن شىعارۋعا، كەز كەلگەن ەلدىڭ نەمەسە ۇلكەن ءبىر گەوگرافيالىق ءوڭىردىڭ اۋا رايىن باقىلاۋعا، وزگەرتۋگە بولادى ەكەن. تۇتاستاي ەلدى مەكەندەردىڭ تۇرعىندارىن ۇيىقتاتىپ تاستاۋعا نەمەسە قاتتى ۇرەي تۋدىرۋعا پايدالانۋعا بولادى.

ادامزاتتىڭ جەتىلگەن ءتۇرى -  بىرنەشە كۇن بويى تولاسسىز نوسەر جاۋدىرىپ، سۋ تاسقىنىن جاساۋ ارقىلى قارسىلاستاردىڭ اياقتارىن بايلاپ تاستاۋ، جەردى سىلكىندىرىپ قالالاردى قيراتۋ، تەڭىزدەن ۇلكەن تولقىن جىبەرۋ، وزون قاباتىن تەسىپ، ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ كلەتكالارىن ولتىرەتىن ۋلترافيالەت ساۋلە شاشۋ ءۇشىن گەوفيزيكالىق قارۋدى ويلاپ تاپتى.

HAARP جۇيەسىنىڭ ماماندارىنىڭ ايتقانىنا سەنەتىن بولساق ونىڭ كوپتەگەن قورقىنىشتى مۇمكىندىگى بار ەكەن.

1) پلانەتانىڭ ناقتى ءبىر نۇكتەسىندەگى قارسىلاستارىنىڭ تەلەكوممۋنيكاتسيالىق جۇيەسىن قۇرتۋ؛

2) ەلەكتروندىق بولشەكتەرىن قىزدىرۋ ارقىلى جاۋدىڭ يادرولىق راكەتالارىن جويۋ؛

3) جەر استىن رەنتگەنگە ءتۇسىرىپ تابيعي نەمەسە قولدان جاسالعان توننەلدەردى انىقتاۋ؛

4) بەتىن قايتارۋ ماقساتىندا قاۋىپتى تابيعي قۇبىلىستارعا ارالاسۋ (مىسالى، تايفۋندى باسۋ نەمەسە ونى قولدان جاساۋ)؛

5) ميكروكليمات جاساۋ، جاۋىن جاۋدىرۋ، تۇمان ءتۇسىرۋ ت. ب.؛

6) وزون تەسىگى ۇلكەيگەن اۋدانداردا قولدان وزون جاساۋ نەمەسە وزون قاباتىن تەسۋ؛

7) ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلە جىبەرۋ ارقىلى بەلگىلى ءبىر وڭىردەگى تۇرعىندارعا پسيحولوگيالىق اسەر ەتۋ نەمەسە تولىق اپاتيالىق جاعدايعا جەتكىزۋ.

НААRР سياقتى رەسەيدىڭ دە «سۋرا» دەگەن وبەكتىسى بار. ول ورتالىق رەسەيدىڭ تۇكپىرىندە، نيجني نوۆگورود قالاسىنان 150 شاقىرىم قاشىقتىقتا 9 گەكتار جەردە ورنالاسقان. ك س ر و ع ز ي راديوفيزيكالىق ينستيتۋتىنىڭ بازاسىندا قۇرىلعان «سۋرا» جەتپىسىنشى جىلداردىڭ سوڭىندا سالىنا باستادى، 1981-جىلى پايدالانۋعا بەرىلدى. العاشقى كەزدەردە ونى اسكەري ۆەدومستۆو قارجىلاندىرىپ وتىرعان، كەيىننەن ك س ر و ىدىراعاننان كەيىن جۇمىسى توقتاپ قالدى. قازىر ونىڭ جۇمىسى ازداپ جاندانعان سياقتى ءبىراق «سۋرانىڭ» امەريكاعا قۇيىن جىبەرۋگە شاماسى جوق.

قايىرجان تورەجان

«ايقىن گازەتى»