رۇستەم قايداروۆ: فرانسۋز عالىمى قازاقتاردى «بىرەگەي حالىق» دەپ جاقسى باعا بەردى

استانا. قازاقپارات - «گەنەرالدار كەڭەسى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى پرەزيديۋمىنىڭ ءتوراعاسى، ادىلەت گەنەرال- مايورى رۇستەم قايداروۆپەن كەزدەسىپ، «ماڭگىلىك ەل» حالىقارالىق كونفەرەنتسياسى تۋرالى پىكىرىن بىلگەن ەدىك.

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكەن «ماڭگىلىك ەل» حالىقارالىق كونفەرەنتسياسىنا الماتىدان ارنايى كەلگەن «گەنەرالدار كەڭەسى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى پرەزيديۋمىنىڭ ءتوراعاسى، ادىلەت گەنەرال- مايورى رۇستەم قايداروۆپەن كەزدەسىپ، ەلوردا تورىندە وتكەن كونفەرەنسيا تۋرالى پىكىرىن ءبىلىپ قايتتىق.

رۇستەم ەسىمحان ۇلى قايداروۆ، رەسەي جاراتىلىس تانۋ عىلىمي اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنت مۇشەسى، ب ۇ ۇ حالىقارالىق اقپاراتتانۋ اكادەمياسىنىڭ جانە دۇنيەجۇزىلىك اقپاراتتىق پارلامەنتتىڭ اكادەميگى، سوۆەت وداعىنىڭ ءى ءى م ەڭبەك سىڭىرگەن قىزمەتكەرى، گەنەرال- مايور:

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويى - ۇلى مەرەكە. بيىل ەلىمىزدە بۇل توي ۇلكەن دەڭگەيدە ءوتىپ جاتىر. كەشە عانا  ۇلىتاۋ مەن بوكەي ورداسىندا تويدىڭ ءبىرسىپاراسى ءوتتى. جىل بويى ءتۇرلى ءىس- شارالار جوعارى دەڭگەيدە جالاۋىن كوتەردى. ەندى مىنە، ەلوردامىزدىڭ تورىندە تويدىڭ سالتاناتى قۇرىلىپ، ەلباسى قاتىسقان القالى جيىن بولدى.

سول جيىندا مەملەكەت باسشىسى ن. نازاربايەۆ قازاقشا دا، ورىسشا قازاق تاريحىن شەتەلدىكتەر مەن قۇرمەتتى قوناقتارعا جەتكىزىپ ايتتى. ودان ارتىق ءبىز ەشتەنە ايتا المايمىز. ەلباسىمىز شەتەل قوناقتارى قاتىسقان القالى جيىندا كەرەمەت سويلەدى. تاريحتىڭ بۇگە- شۇگەسىنە دەيىن ايتىپ، سوۆەت وداعى تۇسىنداعى قازاق تاريحىنىڭ وقىلمايتىنىن دا جەتكىزە ايتتى. ول تۇستا قازاق باتىرلارى مەن حاندارى تۋرالى دا ءسوز قوزعالمادى. ولارعا ەسكەرتكىشتەر مەن مادەني اتاۋلار بەرىلمەدى. بۇنىڭ ەلباسى بايانداماسىندا تولىقتاي قامتىلدى. ەكىنشى ءبىر ءىس- شارا -  استانا قالاسىنداعى نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكەن «ماڭگىلىك ەل» حالىقارالىق عىلىمي- پراكتيكالىق كونفەرەنتسياسى. جاڭا ۇيىمداستىرۋشىلار تارابى ايتىپ وتكەندەي كونفەرەنتسياعا 26 ەلدىڭ وكىلى قاتىسىپ، پىكىرتالاس تۋعىزۋدا.

جاڭا عانا عالىمدارىمىز ايتقانداي، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاريحى 550 جىلدىقپەن قانا اتالمايدى. ونىڭ مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار. اينالىپ كەلگەندە وسى تاريحتىڭ بارلىعى -  ءبىزدىڭ بابالارىمىزدان كەلە جاتقان باتىرلىق ۇلگى، ولاردىڭ جەرىن، ەلىن سۇيۋىنەن تۋىنداعان ەرلىك. سونىڭ ارقاسىندا قازاقستان دەگەن مەملەكەت ومىرگە كەلدى. ونىڭ زاڭدى مۇراگەرى بىزدەرمىز. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن قۋانتارلىق جاعداي، «ماڭگىلىك ەل» كونفەرەنتسياسىندا ءسوز العان فرانتسۋز عالىمى قازاقتاردى «بىرەگەي حالىق» دەپ جاقسى باعا بەردى. ول: «ەۋروپانىڭ كەز كەلگەن شاعىن مەملەكەتى، مىسالى گەرمانيا نە بولماسا فرانتسيادا ديالەكتىلەر مەن حالىقتىڭ ءبىر- ءبىرىن تۇسىنبەۋى كوپتەپ كەزدەسەدى. ارينە كىشكەنتاي عانا ەلدەر ءۇشىن بۇل قۋاناتىن جاعداي ەمەس. دەسە دە قازاقستان ۇلكەن جەردە مەكەندەپ وتىرا، ءاربىر حالىق ءبىر- بىرىمەن ءوز تىلىندە تۇسىنىسە الادى، ءبىر تىلدە سويلەي الادى»، -  دەدى.

ول دەگەن ءبىزدىڭ حالىققا دەگەن قۇرمەت، قازاق تاريحىنا بەرگەن باعا دەپ بىلەمىن. سوعان قاراعاندا، ءبىزدىڭ اتا- بابالارىمىزدىڭ رۋحىنان كەلە جاتقان، وتانىن سۇيگەن قاسيەت بۇگىنگى ۇرپاعىندا دا بار دەپ ويلايمىن. مىسالى، سوڭعى وتان سوعىسىندا سوۆەت وداعىنىڭ باتىرلارىنىڭ سانى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا ورىستار تۇراتىن بولسا، ەكىنشى ۋكرايندار، ءۇشىنشى قازاقتار. ياعني ءبىز. بۇل دەگەن -  قازاق جاۋىنگەر، باتىردىڭ ۇرپاعى دەگەن بەلگى.

سوندىقتان مەن ايتار ەدىم، ۇلتىمىزعا بەرگەن بيىك رۋحتىڭ كۇشى قازىردە ءبىزدىڭ بويىمىزدان تابىلىپ، بابالاردىڭ اماناتى جالعاستىرۋىمىز كەرەك دەپ. ماسەلەن، وتباسى دەگەن -  كىشكەنتاي مەملەكەت. ءبىز سول مەملەكەتتەن پاتريوتتاردى تاربيەلەپ شىعارۋىمىز كەرەك. بۇگىنگى «ماڭگىلىك ەل» كونفەرەنتسياسىندا تالقىلانعان كوپتەگەن پىكىرلەردى، زەرتتەۋلەردى حالىقتىڭ، جاستاردىڭ ساناسىنا ءسىڭىرۋىمىز كەرەك. ولاردى جەكە كىتاپ قىلىپ شىعارۋىمىز كەرەك. جالعىز قازاقتارعا عانا ەمەس، قازاقستاندىقتارعا. پىكىردى جازىپ العان التىنبەك قۇمىرزاق ۇلى

e-history.kz