قازاقتىڭ ۇلى بيلەرى باي رۋحاني مۇرا قالدىردى - قايرات ءمامي

استانا. قازاقپارات - كەشە جوعارعى سوتتا قايرات ءماميدىڭ توراعالىعىمەن «ماڭگىلىك ەل» حالىقارالىق عىلىمي- تاجىريبەلىك كونفەرەنسياسىنىڭ شەڭبەرىندە «قازاق قۇقىعى مەن بيلەر سوتىنىڭ الەم وركەنيەتىندەگى ورنى» اتتى ءۇشىنشى سەكسيانىڭ جۇمىسى بولىپ ءوتتى.

 ۆەدوموستۆونىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، ءىس- شاراعا قۇقىق، تاريح، فيلوسوفيا سالاسىنداعى وتاندىق جانە شەتەلدىك بەلگىلى عالىمدار، جوعارعى سوتتىڭ سۋديالارى، سونداي- اق ءبىرقاتار وبلىستىق جانە وعان تەڭەستىرىلگەن سوتتاردىڭ ءتوراعالارى قاتىستى.

سەكسيا جۇمىسىن اشا كەلە، قايرات ءمامي بيىلعى جىلى ەلىمىزدە مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويى كەڭىنەن اتالىپ ءوتىلىپ جاتقاندىعىن، جوعارعى سوتتىڭ بۇل يگى ءىس- شارادان تىس قالماعاندىعىن اتاپ ءوتتى.

 «حاندىق باسقارۋ جۇيەسى ەلىمىزدى ءبىرتۇتاس ۇلت رەتىندە ۇيىستىرۋعا، مايەگى مىقتى مەملەكەت قۇرۋعا، ونىڭ قۇقىقتىق ەرەجەلەرى مەن ادەت- عۇرىپتارىن زاڭداستىرۋعا ايرىقشا ۇلەس قوستى. سونىمەن قاتار قازاق دالاسىندا قالىپتاسقان حاندىق جۇيەسىندە بيلەر سوتى ايرىقشا ءرول اتقاردى»، - دەپ اتاپ ءوتتى قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ ءتوراعاسى.

دالا سوتىنىڭ فەنومەنى اتانعان بيلەر ەلىمىزدىڭ سوت- قۇقىقتىق جانە اكىمشىلىك- باسقارۋ قىزمەتىن قاتار اتقاردى. ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە بيلەر رۋحاني- ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردى قورعادى. قوعامداعى ىشكى كەلىسىم مەن مەملەكەتتىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتاۋدا، ءادىل سوتتىڭ تاربيەلىك جانە الدىن الۋ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتتى. قوعامداعى جانجالداردىڭ بولماۋىنا بارىنشا ىقپال ەتىپ، حالىق قۇرمەتىنە كەنەلدى. وسى تۇرعىدان العاندا، قازاقستان قوعامنىڭ مەملەكەتتىك جانە قۇقىقتىق مادەنيەتىنىڭ قالىپتاسۋىنداعى بيلەر سوتى ينستيتۋتىنىڭ ماڭىزى زور. قازاقتىڭ ۇلى بيلەرى باي رۋحاني مۇرا قالدىردى، ولار ءالى كۇنگە دەيىن ءوزىنىڭ وزەكتىلىگىن جويعان جوق.

 سەكسيادا رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ تاريح ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى نەلليا بەكماحانوۆا، ساپيەنتسا ريم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، EURAS ۇيىمىنڭ وكىلەتتى ديرەكتورى فابيو گراسسي، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى التاي تايجانوۆ، ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى زايلاعي كەنجاليەۆ، م. قوزىبايەۆ اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى اقمارال يبرايەۆا جانە ت. ب. ءسوز سويلەدى.

عالىمدار باياندامالارىندا قازاق قۇقىعى مەن بيلەر سوتىنىڭ الەمدىك وركەنيەتتەگى ورنىن، قازاق حاندىعىنداعى ساياسي ينستيتۋتتاردىڭ قالىپتاسۋى، قازاقستانداعى سوت قۇرىلىسى مەن قۇقىقتىق رەفورمالاردىڭ تاريحى، ءداستۇرلى قازاق قوعامىنداعى بيلەر سوتىنىڭ دامۋى، بيلەر شەشىمىنىڭ ءرولى مەن ولاردىڭ ورىندالۋ ەرەكشەلىكتەرى ماسەلەلەرىن جان- جاقتى تالقىلادى.

 سەكسيا جۇمىسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قارار قابىلداندى. وندا بيلەر سوتىنىڭ قايتالانباستىعى تۋرالى عىلىمي تۇجىرىمداماسىنىڭ ءمانى، ونىڭ تەوريالىق جانە تاجىريبەلىك ماڭىزى، سونداي- اق ونىڭ الەمدىك وركەنيەتتەگى ءرولىن ەسكەرە كەلە وسى باعىتتاعى زەرتتەۋلەردىڭ قاتارىن كەڭەيتۋ جانە ودان ءارى تەرەڭدەتۋ قاجەتتىگى ايتىلدى.

 2015 - جىلدىڭ بارىسىندا رەسپۋبليكا سوتتارى بيلەر سوتىنىڭ قالىپتاسۋ تاريحىنىڭ ماڭىزدىلىعىن زەرتتەۋ بويىنشا جۇيەلى جۇمىسپەن اينالىسىپ كەلەدى. ايتالىق، ا. ج. 13-22 - مامىر ارالىعىندا اقمولا، شىعىس قازاقستان،  قىزىلوردا، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارى مەن الماتى قالاسىندا وڭىرلىك عىلىمي كونفەرەنسيالار وتكىزىلدى. اتالعان كونفەرەنسيالاردا بيلەر سوتىنىڭ قالىپتاسۋى، سونداي- اق ونىڭ قازاق حاندىعىنىڭ پايدا بولۋى مەن دامۋىنا ىقپالىنىڭ ءتۇرلى ماسەلەلەرى تالقىلاندى. كونفەرەنسيانىڭ ءارقايسىسى بويىنشا باياندامالار جيناعى شىعارىلدى.