تەدديدەي تۇلعا قازاققا قاجەت- اق
تورتكۇل دۇنيەنىڭ تەڭدەسسىز تاتامي شەبەرلەرىنىڭ باسىن قوسقان وسى ءبىر بايراقتى باسەكە جايىندا سپورت سۇيەر قاۋىم جىلدار بويى اۋىزدارىنان سۋلارى قۇرىپ اڭگىمەلەيتىنىنە دە ەش كۇمانىمىز جوق. ولاي دەۋگە نەگىز كوپ. بىرىنشىدەن، كۇرەس تۇرلەرى بويىنشا الەمدىك دودا الاش توپىراعىندا العاش رەت ۇيىمداستىرىلدى. ەكىنشىدەن، 2016 -جىلى برازيليادا الاۋى تۇتاناتىن وليمپيادا ويىندارىندا بەلدەسەتىن بالۋانداردىڭ دەنى استانادا انىقتالدى. ۇشىنشىدەن، قازاقستاننىڭ دزيۋدوشىلارى ءوز تاريحىندا تۇڭعىش رەت تولاعاي تابىسقا قول جەتكىزدى. ەندى وسى جانە ايتۋلى جارىستىڭ وزگە دە قىزىقتى جايتتارى جايىندا تارتىمدى اڭگىمەنىڭ تيەگىن اعىتايىق.
جۇلدەلەر سانى جەتىگە جەتتى
دزيۋدودان الەم چەمپيوناتى 1956 -جىلدان بەرى ۇزدىكسىز ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى. تۇڭعىش جارىستىڭ تۇساۋى توكيودا كەسىلگەن بولاتىن. سودان بەرگى 60 جىلعا جۋىق ۋاقىت ارالىعىندا دۇنيەجۇزىلىك دودانىڭ جالاۋى 29 مارتە جەلبىرەدى. جۇمىر جەردىڭ تەڭدەسسىز تاتامي شەبەرلەرى ءتۇرلى- ءتۇستى جۇلدەلەردى كۇرەپ الىپ جاتقاندا، قازاقستاننىڭ بالۋاندارى نەبارى بەس رەت قانا جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلگەن ەكەن. اتاپ ايتساق، 2001 -جىلى ميۋنحەندە اسحات جيتكەيەۆ پەن اسحات شاحاروۆ قولا مەدالدى يەلەندى. 2009 -جىلى ماكسيم راكوۆ روتتەردامدا الەم چەمپيونى اتانسا، 2011 -جىلى پاريجدە كۇمىسكە قول سوزدى. 2013 -جىلى ريو دە جانەيرودا ازامات مۇقانوۆ كۇمىس جۇلدەنى موينىنا ءىلدى. مىنە، 60 جىل ارالىعىندا بار- جوعى 5 رەت قانا قانجىعامىز مايلانعان ەكەن. بۇل - كوڭىل كونشىتەرلىك كورسەتكىش ەمەس. قازاق سەكىلدى قابىرعالى ەلدىڭ تۇعىرى، ارينە، بۇدان الدەقايدا بيىك بولۋعا ءتيىس ەدى.
ال استانادا وتكەن ХХХ الەم چەمپيوناتىندا تاريحي وقيعا تىركەلدى. قوس بىردەي قانداسىمىز الەم چەمپيوناتىنىڭ اقتىق سىنىندا ايقاستى. اتاپ ايتساق، 60 كەلى سالماق دارەجەسىنىڭ فينالىندا ەلدوس سمەتوۆ پەن رۋستام ىبىرايەۆتىڭ جولى قيىستى. بۇنداي وقيعا قازاقستاننىڭ سپورتتىق تاريحىندا بۇرىن- سوڭدى بولماعان. تىپتەن الەمدىك سپورت تاريحىندا دا ءبىر سالماقتا ءبىر مەملەكەتتىڭ ەكى بىردەي ورەنىنىڭ فينالعا شىعۋى سيرەك كەزدەسەتىن وقيعا. ناتيجەسىندە، ەلدوس التىن الدى. رۋستام كۇمىس جۇلدەنى يەلەندى. ەڭ باستىسى، الەم چەمپيوناتىندا قوس قانداسىمىز جەڭىس تۇعىرىنان قول بۇلعادى. سونىڭ ناتيجەسىندە، قازاقستاننىڭ ەرلەر قۇراماسى جالپى ەسەپتە فرانسيا كومانداسىمەن بىرگە ءۇشىنشى جانە ءتورتىنشى ورىنداردى ءوزارا ءبولىستى. الدىمىزدا - جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەيا عانا.
ەلدوستىڭ ەرلىگى
تۇلپارلىعى تاي كۇنىنەن تانىلعان ەلدوس سمەتوۆ جايىندا كوپ اڭگىمەلەۋگە بولادى. دزيۋدو كۇرەسىنىڭ قىر- سىرىن احمەت جۇماعۇلوۆتان ۇيرەنگەن جامبىل وبلىسىنىڭ تۋماسى كەيىننەن الماتىداعى قاركەن احمەتوۆ اتىنداعى سپورتتاعى دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپ- ينتەرناتتا شەبەرلىگىن شىندادى. بۇل جەردە ول عالىمجان جىلكەلديەۆتىڭ قول استىندا جاتتىعىپ، تىرناقالدى جەڭىستەرگە قول جەتكىزە باستادى.
ءوزىنىڭ سپورتتىق ءومىربايانىندا ەلدوس ءۇش رەت تاريحتا قالاتىنداي ۇلكەن ءىس تىندىردى. ءبىرىنشىسى - تارازدىڭ تاستۇلەگى 2010 -جىلى ماروككونىڭ اعادىر قالاسىندا وتكەن جاستار اراسىنداعى الەم بىرىنشىلىگىنىڭ جەڭىمپازى اتاندى. بۇل بەلەس سول كەزگە دەيىن قازاقستاننىڭ ەشبىر بالۋانىنا باعىنعان ەمەس ەدى. ەكىنشىسى - 2014 -جىلى ينچحوندا الاۋى تۇتانعان جازعى ازيا ويىندارىنىڭ التىن تۇعىرىنا كوتەرىلدى. سارى قۇرلىقتىڭ باستى جارىسىنىڭ باس جۇلدەسى سمەتوۆكە دەيىن وتاندىق تاتامي شەبەرلەرىنە بۇيىرماعان ەدى. ءۇشىنشىسى - استانادا وتكەن ءدۇبىرلى دودادا ەڭ جەڭىل سالماقتا بەلدەسكەن ايتۋلى بالۋان قازاق دزيۋدوشىلارى اراسىنان العاشقى بولىپ الەم چەمپيونى اتاعىنا قول جەتكىزدى. مىنە، بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ باس بالۋانىنا اينالىپ وتىرعان ەلدوس وسىنداي ەرلىكتەر جاسادى.
الەم چەمپيونى، ازيا ويىندارىنىڭ جەڭىمپازى جانە كوپتەگەن حالىقارالىق جارىستاردا اتوي سالىپ جۇرگەن ەلدوس سمەتوۆ جۋىردا ءوزىنىڭ تۋعان كۇنىن اتاپ وتپەك. ناقتىلاپ ايتساق، 9 - قىركۇيەكتە اتاقتى دزيۋدوشىمىز 23 جاسقا تولادى.
موڭعولدار مىقتى ەكەن
وسىدان بىرەر اي بۇرىن «ايقىن» گازەتىندە «موڭعول دزيۋدوشىلارى قازاق بالۋاندارىنىڭ «باس اۋرۋىنا» اينالدى» دەگەن ساراپتاما ماقالا جارىق كوردى. سول ماقالادا ءبىز جەرلەستەرىمىزدىڭ اتالمىش مەملەكەت وكىلدەرىنە ءجيى ەسە جىبەرىپ جۇرگەنى جايىندا اشىنا جازعان ەدىك. ال بۇل جولى قالاي بولدى؟
ءبىر قۋانىشتىسى، استاناداعى الەم چەمپيوناتى بارىسىندا قازاقستان مەن موڭعوليا قۇراما كومانداسى مۇشەلەرىنىڭ جولى ەكى رەت قيىسىپ، ەكى رەتىندە دە ءبىزدىڭ جىگىتتەر جەڭىس تويىن تويلادى. اتاپ ايتساق، اسا جەڭىل سالماقتاعى رۋستام ىبىرايەۆ الەم چەمپيونى بولدبااتار گانباتتان باسىم تۇسسە، 66 كەلى سالماقتاعى ەلدوس جۇماحانوۆتىڭ ازيا ويىندارىنىڭ جەڭىمپازى ءارى قۇرلىق چەمپيونى تۇمۇرحۋلەگ داۆاادورجدان مىسى باسىم بولدى. ءبىراق بۇل قۋانىشىمىز ۇزاققا سوزىلمادى. كوماندالىق سايىستا موڭعولداردان ويسىراي ۇتىلدىق. ءۇشىنشى ورىن ءۇشىن باسەكەدە عابيت ەسىمبەتوۆ تساگانبااتار حاشبااتار، جانساي سماعۇلوۆ وتبايار گانبااتار، ءازيز قالقامان ۇلى ۋگانبااتار وتباتار جانە سامات ەسەن وتگانبااتار لحاگۆاسۋرەن سىندى بالۋاندارعا ەسە جىبەردى. جەرلەستەرىمىزدىڭ اراسىنان ماكسيم راكوۆ قانا داڭقى جەر جارعان تۋۆشينبايار نايداندان ايلاسىن اسىردى.
نەگىزى، راكوۆ پەن نايدان جايىندا ۇزاق اڭگىمەلەۋگە بولدى. ول - موڭعوليا تاريحىندا وليمپيادا چەمپيونى اتانعان تۇڭعىش سپورتشى. 2008 -جىلى بەيجىڭدە وتكەن عالامدىق دودانىڭ اقتىق سىنىندا
جاپوندار جارادى
استاناداعى الەم چەمپيوناتى جاپونيا قۇراماسى ءۇشىن ءساتتى اياقتالدى. ولار جالپى كوماندالىق ەسەپتە كوش باستادى. ەرلەر مەن ايەلدەردى قوسا العاندا كۇنشىعىس ەلىنىڭ وكىلدەرى 6 التىن، 4 كۇمىس جانە 5 قولا مەدالعا يەلىك ەتتى. بارلىعى - 15 جۇلدە. ول از دەسەڭىز، كوماندالىق سايىستا دا ايتۋلى مەملەكەتتىڭ ورەندەرىنە لايىقتى قارسىلىق كورسەتەتىن ەشكىم تابىلمادى. جاپوننىڭ جىگىتتەرى دە، قىزدارى دا وتە قارۋلى ەكەنىنە «الاۋ» سپورت كەشەنىنە جينالعان جۇرت انىق كوز جەتكىزدى.
جاپون دزيۋدوشىلارىمەن قازاق بالۋاندارىنىڭ ءبىر مارتە عانا جولى قيىستى. 60 كەلى سالماقتا بەلدەسكەن ەلدوس سمەتوۆ جارتىلاي فينالدا تورۋ شيشيمەنى ءبىر «يۋكو» ادىسىمەن ۇتتى. ەسەسىنە جاپونيا قۇراماسى كوماندالىق سايىستا ءبىزدىڭ جىگىتتەردى 4:1 ەسەبىمەن ويسىراتا ۇتتى. كۇنشىعىس ەلىنىڭ جۇلدىزدى قۇراماسىنا قارسى شىققان بەس ورەنىمىزدىڭ تورتەۋى ءوز قارسىلاستارىنا ەسە جىبەردى. وسى ورايدا، 66 كەلى سالماقتاعى جانساي سماعۇلوۆتىڭ وليمپيادا ويىندارىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى، الەمنىڭ ەكى دۇركىن چەمپيونى ريكي ناكايانى ۇتقانى عانا كوڭىلگە مەدەت.
تەدديدىڭ توعىزىنشى التىنى
«تەدديدەي تۇلعا، مايكلدەي مارقاسقا ءوز قانداستارىمىزدىڭ اراسىنان قاشان شىعادى؟ » . وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن «ايقىن» گازەتىندە ءدال وسىنداي تاقىرىپپەن ماقالا جارىق كورگەن. تەددي دەگەنىمىز - داڭقتى دزيۋدوشى تەددي رينەر. مايكل دەگەنىمىز - اتاعى جەر جارعان ءجۇزۋشى مايكل فەلپس. العاشقىسى - فرانسۋز، ەكىنشىسى - ا ق ش ازاماتى. بۇل سپورتشىلاردىڭ كورسەتكىشىنە تاڭدانباۋ مۇمكىن ەمەس. ەكەۋى دە تالاي رەكوردتىق كورسەتكىشكە قول جەتكىزگەن تەڭدەسسىز تۇلعالار.
مايكل فەلپس جايىندا كەيىننەن اڭگىمەلەيتىن بولامىز. بۇگىنگى تاقىرىبىمىز - تەددي رينەر. بۇل جىگىت نەبارى 26 جاستا. بويى - 205 سانتيمەتر، سالماعى - 125 كەلى. +100 جانە ءابسوليۋتتى سالماقتا جەر بەتىندە وعان تەڭ كەلەر ادام بالاسى جوق. فرانسۋز الىبى قارسى كەلگەندەردىڭ بارلىعىن الىپ ۇرىپ تا، شالىپ تا جىعىپ تا ءجۇر. ونىڭ اسقان شەبەرلىگىنە استانادا انىق كوز جەتكىزدىك. تورتكۇل دۇنيەنىڭ ءار قيىرىنان جينالعان بىردە- ءبىر اپايتوس رينەرگە جارىتىپ قارسىلىق كورسەتە المادى.
«قونجىق تەددي» اتانعان بۇل بالۋان سوڭعى 10 جىل شەڭبەرىندە نەبارى ەكى مارتە عانا جەڭىلەگەن ەكەن. العاش رەت 2008 -جىلى بەيجىڭ وليمپياداسىندا ول وزبەكستاندىق ءابدوللا تەڭگريەۆتەن ۇتىلسا، 2010 -جىلى جاپونيانىڭ جۇلدىزى دايكي كاميكاۆەگە ەسە جىبەردى. ال قالعان جارىستاردىڭ بارلىعىندا رينەرگە تەڭ كەلەر ەشكىم تابىلمادى.
ال ەندى تەددي رينەردىڭ اتاق- داڭقىن تىزبەكتەيىك. ول - 2012 -جىلعى لوندون وليمپياداسىنىڭ جەڭىمپازى، 2008 -جىلعى بەيجىڭ وليمپياداسىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى. 9 دۇركىن الەم جانە 4 دۇركىن ەۋروپا چەمپيوناتىندا توپ جاردى. بۇگىنگى تاڭدا جەر بەتىندە ءوزىنىڭ اتاق- داڭقى جاعىنان تەدديمەن تەڭەسەتىن بىردە- ءبىر دزيۋدوشى جوق.
وسى ورايدا، مىنا ءبىر دەرەككە نازار اۋدارايىق. جارتى عاسىر ۋاقىت ارالىعىندا قازاقستاننىڭ دزيۋدوشىلارى الەم چەمپيوناتىندا نەبارى 7 رەت جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلدى. سول جۇلدەلەردىڭ ەكەۋى عانا التىن. وعان اسحات جيتكەيەۆتىڭ وليمپيادا ويىندارىندا ولجالاعان كۇمىس مەدالىن قوسىڭىز. بۇل كورسەتكىشتەردىڭ بارلىعىنا ХХІ عاسىر تابالدىرىقتان اتتاعاندا عانا قولىمىز جەتتى. وعان دەيىنگى كەزەڭدە قورجىنىمىز بوس بولدى. ءبىراق ءبىزدىڭ بارلىق بالۋاندارىمىزدىڭ ناتيجەلەرىن قوسا الساق تا، جالعىز رينەرگە جەتە المايمىز. مىنە، قازاققا كەرەگى تەدديدەي تۇلعا دەۋىمىز وسىنداي نيەتتەن تۋىنداسا كەرەك.. .
عالىم سۇلەيمەن
«ايقىن»
