زياندى ادەتتەردەن قالاي قۇتىلامىز؟

استانا. قازاقپارات - كوپ ادام «زياندى زاتتار» دەپ تەك اراق، شاراپ، تەمەكى، ەسىرتكى سەكىلدى نارسەلەردى ايتادى.

ارينە ول دۇرىس، ءبىراق بۇل ءسوزدىڭ اۋقىمى تەك ونىمەن شەكتەلمەيدى. سەبەبى زياندى ادەتتەرگە تىرناق تىستەۋ، تاماق ىشەر الدىندا قول جۋماۋ، ۆيدەوويىنداردى ءجيى ءارى ۇزاق ويناۋ، سالقىن كۇندەرى باس كيىمسىز ءجۇرۋ تاعى سول سياقتى ءىس- ارەكەتتەر دە جاتادى. سوندىقتان مۇنداي ادەتتەردەن قولىڭىزدان كەلگەنشە تەزدەتىپ قۇتىلعانىڭىز دۇرىس. ويتكەنى ونىڭ ادام ومىرىنە تيگىزەتىن زيانى وتە كوپ. مىسالى قولىڭىزداعى ميكروبتار مەن باكتەريالار ءسىزدى اۋرۋعا شالدىقتىرماي قويمايدى. سول سەبەپتى ءبىز بۇگىن سىزدەرگە ولاردان قۇتىلۋدىڭ تەز جانە وڭاي جولىن ۇسىنعىمىز كەلىپ وتىر.

دانا حالقىمىز «اۋرۋ قالسا دا، ادەت قالمايدى» دەيدى. بۇل ادەتتەردەن قىسقا مەرزىمنىڭ ىشىندە قۇتىلۋ وڭاي ەمەس سەكىلدى كورىنەدى. ءبىراق شىن نيەتىڭىزبەن تىرىسساڭىز، ءسىزدىڭ قولىڭىزدان كەلەتىنىنە سەنىمدىمىز. ەگەر تەمەكىنى تاستاعىڭىز كەلسە، ونىڭ ورنىنا پىستە شاعىڭىز. اقىلعا قونبايتىن ءىس سەكىلدى، الايدا ناتيجەسىنە كوزىڭىزدى جەتكىزەسىز. اسىرەسە قارا پىستە پايدالى.

ىشىمدىكتەن باس تارتىڭىز. ەگەر ادامنىڭ الكوگولگە ەتى ۇيرەنىپ كەتسە، ونى بىردەن تاستاپ كەتۋ قيىنعا سوعادى. سوندىقتان ودان از- ازدان قۇتىلعان ابزال. بۇرىن اپتاسىنا 4-5 رەت تۇتىنعان بولساڭىز، قازىر 3 رەت نەمەسە 2 رەت تۇتىنىڭىز. ءسويتىپ- ءسويتىپ ىشىمدىكپەن ماڭگىلىككە قوش ايتىساسىز.

پايدالى ىستەرمەن اينالىسىڭىز. كەيدە زياندى ادەتتەر باسقا ءبىر اينالىساتىن نارسەنىڭ جوقتىعىنان پايدا بولادى. سول سەبەپتى جانىڭىزعا جاقىن حوببي تاۋىپ الىڭىز. مىسالى سپورتپەن شۇعىلدانىڭىز نەمەسە كىشىگىرىم كاسىپ اشىڭىز. دەنساۋلىعىڭىز بەن ۋاقىتىڭىزدى تۇككە تۇرعىسىز زاتتارعا قۇرتقانشا، وزىڭىزگە دە، قورشاعان ورتاڭىزعا دا پايدالى ىستەرگە جۇمساڭىز.

مۇنداي سيتۋاتسيادان وزىڭىزگە شىعۋ قيىن بولادى. سوندىقتان سەنىم ارتاتىن جانە تىڭدايتىن ادامنىڭ كومەگىنە جۇگىنگەنىڭىز جاقسى. ول ءسىزدىڭ اناڭىز نەمەسە اكەڭىز بولۋى مۇمكىن. ولار ءسىزدىڭ بۇرىنعى كۇيىڭىزگە قايتا ورالماۋ ءۇشىن، بۇگىنگى ءىس- ارەكەتىڭىزدى ءجىتى باقىلاپ وتىرۋى كەرەك. باسىندا ولارعا اشۋلى بولۋىڭىز مۇمكىن، ۋاقىت وتە كەلە مىندەتتى تۇردە العىس ايتاسىز.

زياندى زاتتاردان قۇتىلۋ ءۇشىن ۋاجدەمە تابىڭىز. ول ءسىزدىڭ ءومىرىڭىزدى ءبىرجولا وزگەرتىپ جىبەرمەگەنمەن، پايداسى بار. سونىمەن قاتار بولاشاعىڭىزدىڭ بۇلىڭعىر بولماعانىن قالاساڭىز، ەسكى ادەتتەردى قويىپ، كەلەشەككە نىق قادام باسىڭىز. ەڭ ەرەكشە ۋاجدەمەنى تەك جاقىن جانداردان عانا كۇتىڭىز. ەگەر ءسىز ءالى جاس جىگىت بولساڭىز، وندا ونى سىزگە قىزىڭىز نەمەسە قۇربىڭىزدىڭ ايتقانى الدەقايدا ءتيىمدى. سەبەبى قىز- قىرقىن جىگىتىنىڭ زياندى ادەتتەردەن ارىلىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانعانىن قالايدى.

وسىنداي ادەتتەردەن قانشالىقتى زارداپ شەگەتىنىڭىزدى ەسىڭىزگە الىڭىز. مىسالى شىلىم ءومىرىڭىزدى وكىنىشكە اينالدىراتىن قاتەرلى ىسىك اۋرۋىنا اكەلىپ سوقتىرادى. ونى شەگەردىڭ الدىندا قورابىنداعى ءتۇرلى قورقىنىشتى سۋرەتكە مۇقيات نازار اۋدارىپ، ويلانىڭىز. ەگەر ونى تەز ارادا قويماساڭىز، جاعدايىڭىزدىڭ وتە اۋىر بولاتىنىنا كوزىڭىزدى جەتكىزىڭىز.

قانشا ءومىرىڭىز قالعانىن ساناپ كورىڭىز. ەگەر ۋاقىتىندا ەمى قولدانباسا، ادام قاراپايىم جوتەلدەن دە جازىم بولا الادى. ال ونىڭ قاسىندا تەمەكى مەن ىشىمدىكتەن پايدا بولاتىن اۋرۋلاردان امان قالۋ وڭاي ەمەس. سوندىقتان ەڭ باستى بايلىق - دەنساۋلىعىڭىزدى ويلاڭىز.

بىرەۋمەن ءبىراز اقشاعا باستەسىڭىز. ءتىپتى كولىگىڭىزدى نوتاريۋسقا بارىپ، تۋما- تۋىسىڭىزدىڭ نەمەسە جاقىن دوسىڭىزدىڭ اتىنا اۋدارىپ، زياندى زاتتاردى قويعان كەزدە عانا ءوز اتىما اۋدارام دەپ قول قويىڭىز. سوندا ءسىز بەلگىلى ءبىر ۋاقىت ىشىندە زياندى ادەتتەرىڭىزدى قويۋعا تىرىسىپ باعاسىز.

جوسپار قۇرۋدى ۇمىتپاڭىز. وعان قاتتى اسىعۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى ول وتە بايسالدىلىقپەن شەشەتىن ماسەلە.

«ماسساگەت»