گولليۆۋد پايعامبارلارمەن ويناۋدى قاشان قويادى؟

استانا. قازاقپارات - گولليۆۋد قازىر بۇكىل الەم جۇرتىنان ءبىر كورەرمەن جاساعىسى كەلىپ جانتالاسىپ جاتىر. ونىڭ كينوسى بۇل حالىققا كەرەك پە، ونىڭ سالت- ساناسى مەن ءدىني تانىمىنا قايشى ەمەس پە، وعان باس قاتىرمايدى. ولارعا بۇكىل باتىستىڭ يدەولوگياسىن اكەلىپ قۇيسا بولدى.
None
None

 يدەولوگياسىن سانالارعا سىڭىرگەنى ازداي، سودان قالتا قامپايتۋدىڭ قامىن جاساپ الەك. باسقاسىن ايتپاي- اق قويايىق، گولليۆۋد قازىر بۇكىل الەم قۇرمەتپەن قارايتىن ءدىن تاقىرىبىن قويىرتپاقتاپ ءبىتتى. ءدىني قايراتكەردىڭ، تۇلعانىڭ ۇستىنە قوقىس توڭكەرە سالۋ ولارعا تۇك تە ەمەس.

ءلمىن الايىق. شىندىعىندا، دراكۋلا -  ІІІۆلاد سەپەش (1431-1476 ج. ج) ومىردە بولعان ادام. ۆالاحيانىڭ (قازىرگى رۋمىنيا) كنيازى بولعان. XIX عاسىردا جازىلعان برەم ستوكەردىڭ رومانىندا ۆلادتى ۆامپير قىلىپ جىبەرگەن. بۇل رومان تولىقتاي ويدان جازىلعاندىقتان، كنيازدى ادامعا قاراعاندا قۇبىجىققا كوبىرەك ۇقساتقان. «دراكۋلا» فيلمى وسى روماننىڭ جەلىسى بويىنشا تۇسىرىلگەن.

 وسمان مۇسىلماندارى ۆالاحيانى العان كەزدە، ۆلاد كىشكەنتاي بالا بولاتىن. ەلىن امان ساقتاۋ ماقساتىندا اكەسى ۇلدارى ۆلاد پەن رادانى تۇركياعا جىبەرەدى. ولاردىڭ ون جىلداي ءومىرى ەديرنە قالاسىندا ءوتتى. ۆلاد پەن رادا وسمان سۇلتاندارىنىڭ ۇلدارىمەن بىرگە ەر جەتتى. سوندا ءبىلىم الىپ اراب، پارسى، تۇرىك تىلدەرىن ەركىن مەڭگەرگەن. ەكەۋى دە قۇراندى تولىق مەڭگەرىپ، حافيز اتانعان. تاريح وسىلاي دەيدى، ال فيلمدە قالاي؟

فيلمدە دراكۋلا مۇسىلماندارعا تويتارىس بەرۋ ءۇشىن ۆامپيرلەرمەن تىزە قوسادى. ءسويتىپ، ايرىقشا كۇش- قۋاتقا يە بولىپ، سوڭىندا فاتيح سۇلتان مەحمەدتى (1432-1481 ج. ج) ولتىرەدى. مەحمەد سۇلتان - پايعامبارىمىزدىڭ ءسۇيىنشىسى ءناسىپ بولعان پاديشاح. 1453 -جىلى كونستانتينوپولدى (بۇگىنگى ىستامبۇل) جاۋلاپ العان ۇلى قولباسشى. ءتىپتى، بۇل وقيعا جايلى: «كونستانتينوپول مىندەتتى تۇردە الىنادى. ونى الاتىن اسكەر قانداي تاماشا اسكەر، ول اسكەردى باسقارعان قولباسشى نەتكەن جاقسى قولباسشى» دەگەن پايعامبارىمىزدىڭ ءحاديسى بار. مىنە، سونداي ادامدى دراكۋلانىڭ قولىمەن «ولتىرتەدى» . تاريحتا مەحمەت سۇلتاننىڭ 1481 - جىلى اۋىرىپ قايتىس بولعانى تاسقا تاڭبا باسقانداي انىق جازىلعان، ال ۆلاد 1476 -جىلى اجال قۇشقان. سوندا بۇرىن ولگەن كنياز قالايشا كەيىن قايتقان سۇلتاندى ولتىرەدى؟

 ءيا، فيلم تولىقتاي دراكۋلانىڭ مۇددەسىنە قاراي تۇسىرگەندىكتەن، مەحمەت سۇلتاننىڭ وبرازىن ابدەن بۇرمالاعان. سۇلتاندى زالىم تيران تۇرىندە بەرەدى. ۇستىندە ۇلتتىق كيىمى، باسىندا سالدەسى جوق ەۋروپالىق ءبىر پاتشا سياقتى بولىپ قالعان. ال وسماندىق مۇسىلمانداردى ناعىز زالىمداردىڭ وزدەرى قىلىپ سۋرەتتەپ قويعان. وسىدان كەيىن ىزالانباي كور!

ونى ايتامىز، قازىر گولليۆۋد پايعامبارلارمەن ويناۋدى ادەتكە اينالدىردى. نۇح، مۇسا، يسا پايعامبارلاردى مانسۇقتاۋدى قويار ەمەس. ماسەلەن، 2004 -جىلى جارىققا شىققان مەل گيبسوننىڭ «ستراستي حريستوۆى» فيلمىن الايىق. بۇل فيلم مۇسىلمانداردىڭ تاۋھيد سەنىمىنە تۇتاستاي قارسى كەلەدى. ول ازداي قۇران قيسسالارىندا ايتىلعان يساعا قاتىستى دەرەكتەردى بۇرمالادى. ءال- ءازھار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى بۇل فيلمدى كورسەتپەۋ كەرەكتىگىن ايتتى. سودان بولار، كۋۆەيت، باحرەين، ءتىپتى ىرگەمىزدەگى وزبەكستاندا «ستراستي حريس- توۆى» مۇلدەم كورسەتىلگەن جوق. ليۆان تۇرعىندارىنىڭ 30 پايىزى - حريستياندار. سوندىقتان بۇل ەلدە حريستياندارعا كورسەتۋگە رۇقسات بەرىلدى. ماروككودا دا فيلمدى تەك حريستانداردىڭ عانا كورۋىنە رۇقسات بەرىلدى. مۇسىلماندار عانا ەمەس، ول كەزدە «ستراستي حريستوۆى» فيلمىنە يزرايلدىڭ كەيبىر راۆۆيندەرى دە قارسى شىقتى. ولار فيلمدى انتيسەميتيزمدى ناسيحاتتادى، ۇلتتىق ارازدىق تۋدىردى دەپ باعالادى.

 بىلتىر عانا جارىققا شىققان داررەن ارونوفسكيدىڭ «نوي» فيلمى ءبىراز جۇرتتىڭ شىمبايىنا ءتيدى. سەناري اۆتورلارى ءىنجىل قيسسالارى بويىنشا ءتۇسىرىلدى دەگەن وسى فيلمنىڭ «تىگىسىن جاتقىزىپ» جىبەرگەنگە ۇقسايدى. ويتكەنى فيلمدە مۇسىلماندار قۇرمەتتەيتىن نۇح پايعامباردىڭ ەلەسى دە جوق. سودان بولار، «نويدى» كورسەتۋگە مۇسىلمان ەلدەرىنىڭ ءبىرازى تىيىم سالدى. ءتىپتى ءىشىنارا فيلمگە حريستيان شىركەۋلەرى دە قارسى بولدى. سوندا باعاناعى ءىنجىل قيسسالارى بويىنشا ءتۇسىرىلدى دەگەنى قايدا قالدى؟

 گولليۆۋد «نويدى» تۇسىرەردە سپەتسەففەكتەرگە، فانتاستيكالىق سيۋجەتتەرگە كوبىرەك ۇرىنعان. ەشقانداي قيسىنعا كەلمەيتىن تاس قۇبىجىقتار

ءجۇر. ولار بۇرىن باسقا تىرشىلىك بولعان- مىس. ءسويتىپ، ادام پايعامبارعا جاردەم بەرۋ ءۇشىن جەرگە كەلگەن. سول ساتتە قۇدايدىڭ قاھارىنا ۇشىراپ تاسقا اينالعان- مىس. كينودا نويدىڭ كەمە قۇراستىرۋىنا وسى تاس قۇبىجىقتار كومەكتەسەدى. قۇران مەن ىنجىلدە بار ما وسى سيۋجەت؟ كينونىڭ تاعى ءبىر جەرىندە نويدىڭ و دۇنيەلىك بولعان اتاسىمەن جولىعاتىن كورىنىس بار. بۇل دا ويدان شىعارىلعان قوسپا. جالپى العاندا، داررەن ارونوفسكي نۇحتىڭ ادامزاتقا جىبەرىلگەن پايعامبار ەكەنىن ۇمىتىپ كەتكەن سياقتى. نەمەسە جورتا ىستەگەن بولۋى مۇمكىن. ايتپەسە دىننەن حابارى بار ادام ءدىن تاريحىندا مۇلدەم جوق مىسالدارمەن بىلىقتىرار ما ەدى.

 فيلمدەگى نوي جۇيكەسى توزعان بىرەۋ. ءوزىمشىل، تاكاپپار. نەگىزىندە، پايعامبارلاردا «يسمەت» سيپاتى بار.

 ياعني قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن كۇنا ىستەۋدەن قورعالعان. ال فيلمدەگى نوي ماس كۇيىندە ءجۇر. ءتىپتى جالاڭاش كۇيدە جاتقانىن كورسەتكەن. ۇرپاقتارىن دا وڭدىرماعان. ۇلكەن ۇلىنا زينا جاساتقان. وسىلايشا، كورەرمەندەرگە نەكەسىز توسەكتەس بولۋدىڭ ەشقانداي ايىبى جوق دەگەن تۇسىنىكتى تاڭعىسى كەلەدى. تاعى ءبىر قۇرانعا قارسى جەرى -  نۇحتىڭ ايەلىندە. قۇراندا نۇحتىڭ ايەلىنىڭ يمان ەتپەگەنى ايتىلادى. ال مۇندا، كەرىسىنشە، نۇحقا قاراعاندا ايەلىنىڭ يمانى بەرىكتەۋ كورىندى. كۇيەۋىنە جاقتاسىپ جۇرگەن سول. ال نۇح بولسا قۇدايدىڭ بۇيرىعى وسى دەگەنگە تاستاي قاتىپ، ادامي قۇندىلىقتاردى ۇمىت قالدىرعان. ءسويتىپ، نەنى دۇرىس، نەنى بۇرىس جاساپ جاتقانىن بىلمەي شاتىسادى. جەر بەتىندە ۇرپاق جالعاستىعى بولماۋى كەرەك دەپ ومىرگە ەندى عانا كەلگەن نەمەرەلەرىنە پىشاق الىپ جۇگىرەدى. نۇحتى قۇدايىنا قارسى قويعاننان ارونوفسكي نە ۇتتى؟

بۇل فيلمدى كورسەتۋگە كوپتەگەن مۇسىلمان ەلدەرى تىيىم سالدى. كاتار، كۋۆەيت، باحرەين، يندونەزيا، يوردانيا، بىرىككەن اراب امىرلىگى، پاكستان، تۋنيس، موروككودا «نوي» كورسەتىلگەن جوق. ال بۇل كەزدە ءبىزدىڭ كينوتەاترلار «نويدى» قايتالاپ تۇرىپ كورسەتتى. ءبىزدىڭ مادەنيەت مينيسترلىگى، سونىڭ ىشىندە وسى فيلمدى كورسەتۋگە پروكاتتاۋ كۋالىگىن بەرەتىن قۇزىرلى مەكەمە قايدا قاراعان سوندا؟ ءبىزدىڭ دە مۇسىلمان ەكەنىمىز، نۇحتىڭ قۇرمەتتى پايعامبارىمىز ەكەنى ولار ءۇشىن بەس تيىن بولعانى عوي.

 ءىنجىلدىڭ ىزىمەن ءتۇسىرىلدى دەگەن تاعى ءبىر فيلم «يسحود: تساري ي بوگي» بولاتىن. ريدلي سكوتتىڭ مۇسا پايعامبار تۋرالى فيلمى وسى جىلدىڭ باسىندا كورسەتىلدى. بۇل فيلم دە ءبىرقاتار مۇسىلمان ەلدەرىندە تىيىم سالىندى. ماروككو، مىسىر، بىرىككەن اراب امىرلىگى العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ فيلمدى كورسەتۋدەن باس تارتتى. ماروككو بيلىگى فيلمدە قۇدايدى بالا تۇرىندە كورسەتكەنىنە نارازى بولدى. ب ا ۋا- نىڭ ۇلتتىق مەديا- كەڭەسى فيلم سەناريىندە كوپ قاتەلىك كەتكەنىن ايتىپ، يسلام دىنىنە كەرەعار فيلم دەگەن شەشىم شىعاردى. ال مىسىردىڭ مادەنيەت ءمينيسترى ريدلي سكوتتىڭ فيلمى سيونيستىك باعىتتا تۇسىرىلگەن، كورەرمەندەردى شاتىستىرۋعا قۇرىلعان دەدى. شىنىندا، فيلم اۆتورلارى مۇسانى يەۆرەيلەردىڭ قۇتقارۋشىسى ەتىپ كورسەتۋگە بارىن سالعان. مىسىرداعى پيراميدالاردى يەۆرەيلەر سالدى دەگەن تەرىس اقپارات تاراتادى.

مۇندا دا مۇسا پايعامباردىڭ وبرازى ابدەن بۇرمالانعان. رەجيسسەر يەۆرەيلەردىڭ ىعىنا جىعىلا وتىرىپ، تاريحي وقيعانى ءبىراز «تۇزەتكەن» . فيلمدە مۇسانىڭ اسا تاياعى مۇلدەم جوق. تەڭىزگە قانجارىن لاقتىرعاندا، كەنەتتەن جەر سىلكىنىپ، سونىڭ سالدارىنان سۋ جەرگە ءسىڭىپ كەتەدى. سونى پايدالانعان مۇسا قاۋىمىن باستاپ تەڭىزدىڭ ارعى بەتىنە ءبىر- اق وتەدى. ال پەرعاۋىننىڭ اسكەرى جەتكەن كەزدە سۋ قايتا تولىپ، ولار سۋ استىندا قالادى. ءبىراق ءبىر قىزىعى، فيلمدە پەرعاۋىندى تاۋبە ەتكىزبەك تۇگىلى، ءتىرى قالدىرعان. سول سياقتى قاۋىمنىڭ مۇساعا ەرمەي تاعى دا اداساتىنىن، قايتادان پۇتتارعا، ءتىپتى بۇزاۋعا تابىنىپ كەتەتىنىن كورسەتپەگەن. سوعان قاراعاندا، يەۆرەيلەردى بارىنشا كۇناسىز پەرىشتە قىلىپ كورسەتۋگە تىرىسقان سياقتى.

مۇسىلماندارعا ۇناماعان فيلمنىڭ تاعى ءبىر وتىرىك تۇسى - قۇدايدى بالا بەينەسىندە كورسەتكەن. مۇسا تاۋعا بارىپ، بالا- قۇدايمەن كەزدەسەدى. بالا- قۇداي مۇساعا شايىن قۇيىپ وتىرىپ، ءتاۋراتتى تاسقا تاڭبالاتادى. وسىلايشا، شىلعي وتىرىك سيۋجەتتەرمەن قويۋلاتا تۇسكەن. سونداي دەيمىز عوي، گولليۆۋد قۇدايدى، پايعامباردى مانسۇق تاعاننان نە پايدا تاپتى؟

 گولليۆۋد نە تۇسىرمەيدى؟ ولاردىڭ بار ويلاعانى -  كينو بيزنەسى. سول بيزنەس جولىندا ۇلتتىق قۇندىلىق، ار- وجدان دەگەندەردى تاپتاپ ءوتىپ كەتە بەرەدى. ول ازداي باتىستىڭ ساسىق يدەولوگياسىن سانامىزعا سىڭىرگىسى كەلەدى. الايدا ءبىزدىڭ دە ولاردىڭ زىميان يدەولوگياسىنا قارسى تۇرا الاتىن ۇلتتىق يممۋنيتەتىمىز بولۋى كەرەك قوي.

ءبىز گولليۆۋدتىڭ كينولارى كورسەتىلمەسىن دەپ تىيىم سالا المايمىز. سەبەبى كينو تۋرالى زاڭىمىز جوق. ارينە، «مادەنيەت تۋرالى» زاڭىمىزدىڭ 28-بابىندا «فيلمنىڭ مازمۇنى ۇلتتىق ارازدىقتى قوزدىرۋدى ناسيحاتتاۋعا نەمەسە ۇگىتتەۋگە باعىتتالعان جاعدايدا فيلمگە پروكاتتاۋ كۋالىگىن بەرىلمەيدى» دەپ جازىلعان. ءبىراق وعان قاراپ وتىرعان ءبىزدىڭ مينيسترلىك بار ما؟ ءبىر كەزدەرى «ديكتاتوردىڭ» ءوزىن كورسەتپەۋ كەرەك دەپ مادەنيەت كوميتەتىنىڭ كوزىنە شۇقىپ تۇرىپ ازەر توقتاتقانبىز. ۇلتتىڭ قامىن ويلاسا، ولار دا ويلانباي ما؟ ەڭ بولماعاندا كونستيتۋتسيامىزدىڭ 14-بابىندا جازىلعان: «تەگىنە، الەۋمەتتىك، لاۋازىمدىق جانە مۇلىكتىك جاعدايىنا، جىنىسىنا، ناسىلىنە، ۇلتىنا، تىلىنە، دىنگە كوزقاراسىنا، نانىمىنا، تۇرعىلىقتى جەرىنە بايلانىستى نەمەسە كەز كەلگەن وزگە جاعداياتتار بويىنشا ەشكىمدى ەشقانداي كەمسىتۋگە بولمايدى» دەگەن جولدى باسشىلىققا السا بولار ەدى عوي. «نوي» ، «يسحود: تساري ي بوگي» ءدىني نانىمىمىزدى قورلادى ما، قورلادى. وندا نەگە ۋاقىتىندا سولاردى تىيمادىق؟ بالكىم، بىزگە دە مينيسترلىك جانىنان ۇلتتىق مەديا- كەڭەس قۇرۋ كەرەك شىعار؟ قاشانعى كوز جۇمىپ، گولليۆۋدتىڭ كينولارىنا پروكاتتاۋ كۋالىگىن بەرە بەرەمىز؟ مادەنيەت مينيسترلىگى وسىنى ويلاسا ەكەن!

 سەرىكبول حاسان

«ايقىن» 

سوڭعى جاڭالىقتار