عالىمدار ۆاتيكانداعى كارتا بويىنشا قازاق حاندىعى كەزىندەگى جەر بەدەرىن زەرتتەۋدە
بۇل تۋرالى بۇگىن ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندەگى باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا ق ر ب ع م عىلىم كوميتەتى مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بۇركىتباي اياعان ءمالىم ەتتى.
«جاقىندا حابارلانعانداي، ۆاتيكاندا قازاق حاندىعىنىڭ كارتاسى تابىلعان-دى. قازىرگى ەلىمىزدىڭ جازىعى ورماندى بولىپ كورسەتىلگەن. بۇگىندە بەتپاقدالادا ايتارلىقتاي ورماندى جەر ەمەس، ياعني شولەيتتى القاپ. اتاپ ايتقاندا، 550 جىلدىڭ ىشىندە بۇل ورماندى جەرلەردى ادامدار جويىپ جىبەردى نەمەسە باسقا سەبەپتەر اسەر ەتتى. بۇل جەرلەر ەجەلدەن شولەيتتى بولدى دەپ ناقتى ايتا المايمىز. مۇمكىن شىنىمەن دە وسى جەرلەر قازىرگىگە قاراعاندا جاسىل- جەلەكتى بولعان شىعار»، - دەدى عالىم.
ونىڭ پايىمىنشا، سول كەزدەرى سىرداريانىڭ كولەمى مەن ارناسى دا اۋقىمدى بولعان.
«ءبىز تەك سالىستىرمالى تالداۋدى عانا جۇرگىزدىك. ياعني، بىزدەگى تاريحي مالىمەتتەر بويىنشا قازاق حاندىعى كەزىندەگى لاندشافت پەن بۇگىنگى كليماتتىق جاعدايدى سالىستىردىق. وسى زەرتتەۋدىڭ قورىتىندىسى قوعامداستىققا جاريالاناتىن بولادى. بۇل دەرەكتەردى عىلىمي كىتاپتاردا كەڭىنەن كورسەتۋدى كوزدەپ وتىرمىز»، - دەدى ب. اياعان.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، ۆاتيكانداعى كارتا بىرنەشەۋ ەكەنى بەلگىلى بولدى. كارتانى انىقتاعان رافيس اۆازوۆتىڭ نەگىزى - قازاقستاننىڭ تۋماسى. قازىرگى كەزدە ول - امەريكالىق ازامات.
«جاقىندا ول ەلىمىزگە كەلەدى. رافيس اۆازوۆتى جاقسى تانيمىن. اتاپ ايتقاندا، بۇل باعىتتاعى جۇمىستى توقتاتپاي، جالعاستىرۋ كەرەك. ۆاتيكانان كارتالاردى الىپ، زەرتتەۋ وڭاي ەمەس. سوندىقتان وسى كارتانىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكەرىپ، ولاردى زەرتتەۋگە بارشا مۇمكىندىگىمىزدى سالماقپىز. تەك ۆاتيكاندى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەۋروپانىڭ وزگە ەلدەرىندە دە قازاقستان جايىندا ەجەلدەن زەرتتەلگەن قۇندى مالىمەتتەر بارشىلىق. ولار ساۋدا جولدارىن جانە ساياسي بايلانىستاردى نىعايتۋ باعىتىندا ەلىمىز اۋماعىندا سول كەزدەرى كوپتەگەن زەرتتەۋلەر جاساعان. وسى ورايدا ولاردا كوپتەگەن مالىمەتتەر مەن كارتالار بولۋى مۇمكىن»، - دەدى عالىم.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ
