ساۋلە جانپەيىسوۆا: قازىرگى قازاق ءداستۇرلى مۋزىكاسى ءبىر ورىندا قازىعىن اينالىپ جۇرگەن ات سەكىلدى

«مەن جاستارعا سەنەمىن!..»
- قازىرگى قازاق ۇلتتىق ءداستۇرلى مۋزىكاسىنىڭ دامۋ كەزەڭىنە قالاي باعا بەرەر ەدىڭىز؟
- قازاق ءداستۇرلى مۋزىكاسى - ىقىلىم زامانداردان كەلە جاتقان كونە جانر. ونىڭ حالىقتىق مۋزىكا اتانۋى دا سودان بولسا كەرەك. قازاق ۇلت بوپ جارالعالى وسى ونەرىمەن ءومىرىن بايلانىستىرعان. سەبەبى، ءبىزدىڭ حالىق ونەر دەسە، ىشەر اسىن جەرگە قويادى. ال ءقازىر بۇرىنعى ىشەر اسىن جەرگە قوياتىن قازاق جوق. ونىڭ وزىندىك سەبەپتەرى دە بار. كورەرمەن تاراپىنان سۇرانىس بولماعان جەردە ونەردە قۇلدىراۋ باستالادى. مەنىڭشە، قازىرگى قازاق ءداستۇرلى مۋزىكاسى ءبىر ورىندا قازىعىن اينالىپ جۇرگەن ات سەكىلدى كورىنەدى. قۇلدىراۋ دا، دامۋ دا جوق.
- ءداستۇرلى ونەردىڭ جاعدايىن كوتەرەتىن ارنايى كەشەندى باعدارلامالار بار ما؟ بولسا، قانداي؟
- قازاق ءداستۇرلى ونەرىنىڭ جاي- كۇيى تۋرالى از ايتىلىپ جۇرگەن جوق. الايدا وعان ءالى دە جەتكىلىكتى دارەجەدە كوڭىل ءبولىنىپ جاتقان جوق. ونداي كەشەندى باعدارلاما بىزدە بولعان ەمەس. ءبىرقاتار جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءداستۇرلى مۋزىكا فاكۋلتەتتەرى بار، وكىنىشتىسى، ونى بىتىرگەننەن كەيىن ونەرپازدارعا جۇمىس تابۋ قيىن. ەگەر ۇكىمەت تاراپىنان ارنايى باعدارلاما جاساقتالىپ، ءداستۇرلى مۋزىكا ورتالىقتارى اشىلسا، ونەرىمىز دە دامىپ، مۋزىكانتتارعا دا جۇمىس تابىلار ەدى.
- مەملەكەتتىك «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىنىڭ اۋقىمىندا ءداستۇرلى مۋزىكانى دامىتۋعا باعىتتالعان قانداي جۇمىستار جاسالدى جانە جاسالىپ جاتىر؟ وعان كوڭىلىڭىز تولا ما؟
- ءيا، «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا ءبىرقاتار اۋقىمدى ىستەر اتقارىلدى. ونىڭ ىشىندە ءداستۇرلى مۋزىكاعا قاتىستى «قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 ءانى» مەن «1000 كۇيى» ايتۋلى وقيعا بولدى. وعان ءوزىم اتسالىسقانىمدى مارتەبە سانايمىن. سەبەبى، ونى جۇيەلەپ، جيناقتاۋدىڭ ءوزى وڭاي بولعان جوق. بۇل انتولوگياعا بۇرىنعى جازىلعان ەسكى داۋىستار ەندى. ونى ونەرىمىزدىڭ تاريحي ءتولقۇجاتى دەسەك تە بولادى. سەبەبى، وندا قازاق مۋزىكا تاريحىنداعى «التىن داۋىستار» ساقتالعان.
- ەلىمىزدىڭ قاي وڭىرلەرىندە ءداستۇرلى مۋزىكا مەكتەپتەرى بار؟ ول جەتكىلىكتى مە؟
- بۇل ءالى شەشىمىن تاپپاعان ماسەلە. بالالار مۋزىكا مەكتەپتەرى ءبىر جەردە بولسا، ءبىر جەردە جوق. ال ءداستۇرلى مۋزىكا مەكتەپتەرى قىزىلوردادا عانا بار سياقتى. مۇمكىن ەل ىشىندەگى ونەر ادامدارى مەكتەبىن اشىپ، بالالاردى ونەرگە باۋلىپ جۇرگەن بولار. ءبىراق ولارعا تولىق جاعداي جاسالىپ وتىر دەپ مەن ويلامايمىن.
- بۇل جاستاردىڭ اراسىندا ءداستۇرلى مۋزىكانى قادىرلەمەيتىن، تىڭدامايتىندار جوق دەگەن ءسوز ەمەس. بار. ءبىراق كوڭىل تولتىرىپ ايتاتىنداي ەمەس. بۇلاي بولۋعا نە سەبەپ بولدى؟
- كەشەگىسىنە توتاليتارلىق جۇيەنى كىنالايمىز. ال بۇگىن كىمدى كىنالايمىز؟ وزىمىزدەن باسقا ەشكىم كىنالى ەمەس. ءوزىمىزدىڭ ونەرىمىزگە شەتەلدىكتەر سياقتى كەيىنگى ۇرپاق ەكزوتيكا رەتىندە قاراپ جۇرمەسە ەكەن دەپ قاۋىپتەنەمىن. ءبىراق ماعجان اقىن ايتقانداي «مەن جاستارعا سەنەمىن!.. »
- تەلەارنالارداعى «ەكى جۇلدىز»، «ساز الەمى» سىندى ءارتۇرلى ەسترادالىق مۋزىكالاردى ناسيحاتتايتىن باعدارلامالاردى جاستار ءولىپ- ءوشىپ، كۇتىپ وتىرىپ قارايتىنى راس. ال «تەلقوڭىر» سىندى ءداستۇرلى مۋزىكا جونىندە ءسوز قوزعايتىن باعدارلامانىڭ اۋديتورياسى اسا كوپ ەمەس سىندى. نەگە بۇلاي؟ ءداستۇرلى مۋزىكا باعىتىنداعى باعدارلامالاردى شوۋ تۇرىندە جاساي الماعاندىعىمىزدان با؟
- ءيا، تەلەباعدارلامالار قىزىقتى، اۋديتورياعا تۇسىنىكتى بولعانى دۇرىس. ءبىزدىڭ كورەرمەندەردىڭ ءبارى عالىم ەمەس قوي. مەنى ماتەماتيكا تۋرالى ايتىلىپ جاتقان اۋديتورياعا اپارىپ وتىرعىزىپ قويساڭىز، ارينە، ول ماعان قىزىقسىز بولار ەدى، سەبەبى ودان حابارىم از. سول سياقتى ونەردىڭ دە ءوز ىشكى دۇنيەسى بولادى. سوندىقتان ونەر تۋرالى تەلەحابارلار جەڭىل، شوۋ تۇرىندە بولعانى دۇرىس دەپ ەسەپتەيمىن. ءداستۇرلى ونەردى دە بۇگىنگى زامانعا ساي جاڭاشا سيپاتتا كورسەتۋگە ابدەن بولادى. ول ءۇشىن ساۋاتتى، سول تاقىرىپتى جاقسى بىلەتىن جۋرناليستەر مەن رەجيسسەرلەر كەرەك.
ءار سالانىڭ مىقتىلارى ءوز سالاسىنا كەز كەلگەندى باسىندىرماۋى كەرەك!
- قازىرگى انشىلەردىڭ قولىنان «ءبارى» كەلەدى - ولار ءانشى دە بولادى، سازگەر دە بولادى، اقىن دا بولادى، جۋرناليست تە بولادى، اكتەر دە بولادى، پروديۋسەر دە بولادى... بۇل تالانتتىلاردىڭ كوپتىگىنەن بە، تالعامسىزداردىڭ كوپتىگىنەن بە؟
- نەگىزى قازاق تاريحىنداعى ونەرپازدار «سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى» بولعان. سوندىقتان وعان ۇركە قاراۋدىڭ قاجەتى جوق. وعان انشىلەردى كىنالاماۋ كەرەك. مەنىڭشە، وعان سول اتقارىپ جۇرگەن سالانىڭ ماماندارى كىنالى دەپ ەسەپتەيمىن. ماسەلەن، مەن كونسەرۆاتوريانى دومبىراشى رەتىندە ءبىتىردىم، ءبىراق مەن ەش جەردە كۇي تارتپايمىن. سەبەبى، ول سالادا مىقتىلار كوپ. ءبىراق «بىزدە مىقتى اقىندار دا، كومپوزيتورلار دا، اكتەرلەر دە، جۋرناليستەر دە كوپ قوي» دەرسىز. قازاقتا «قازاننان قاقپاق كەتسە، يتتەن ۇيات كەتەدى» دەگەن دە ءسوز بار. دەمەك، ءار سالانىڭ مىقتىلارى ءوز سالاسىندا كەز كەلگەندى باسىندىرماۋى كەرەك. ال ول، شىن مانىندە، مىقتى بولسا، ياعني حالىققا ۇنايتىنداي تىرلىك جاساپ جاتسا، ودان سول سالانىڭ ادامدارىنىڭ ۇيرەنگەنىنىڭ دە ارتىقتىعى جوق.
- انگە تالعامسىز قارايتىن انشىلەر وتە كوپ. بۇل ناشار اندەردىڭ كوپتىگىنە سەبەپ بولىپ وتىر. جانە مۇنداي اندەردىڭ كوبى جاستار اراسىندا حيت. ولارعا قالاي توقتاۋ سالۋعا بولادى؟ مۇمكىن مادەنيەت ءمينيسترى جانىنان كوركەمدىك كوميسسيا قۇرۋ كەرەك شىعار؟
- قازىر انگە، ءاننىڭ سوزىنە قاراپ، ىرىكتەپ، جۇيەلەيتىن ەشقانداي ورگان جوق سياقتى. سوندىقتان كىم بولسا سول، قالاي بولسا سولاي ءان شىعارىپ، ءسوز جازادى. ونى قاداعالاپ جاتقان ەشكىم جوق. كەزىندە ءجۇرسىن اعامىز «قازاق راديوسىن» باسقارىپ تۇرعاندا «كوركەمدىك كەڭەس» بولدى. سول ارقىلى راديوعا اندەر ىرىكتەلىپ الىناتىن. ەگەر راديو، تەلەۆيدەنيەگە شىعاتىن اندەردى وسىنداي ورىندار ارقىلى جىبەرەتىن بولسا، كىم كورىنگەن ساحنانى مەنشىكتەي الماس ەدى. قازىر داۋىسى جوق، ساحنا مادەنيەتىن مەڭگەرمەگەن، وقىپ، ءبىلىم دە الماعان، جاي عانا تابيعي تالانتىمەن ءانشى بوپ «ساۋاتسىز، دۇمبىلەز» انشىلەر كوبەيىپ كەتتى. مىنە، سونداي ساۋاتسىز انشىلەر وسىنداي اندەردى ورىنداپ، ساحنانى جاۋلاپ، حالىقتىڭ تالعامىن بۇزىپ بولدى.
- مۇمكىن، تىڭدارماندى كىنالاۋعا، وعان ءداستۇرلى مۋزىكانى قالايدا تىڭدايسىڭ دەپ تىقپالاۋعا دا بولمايتىن شىعار؟
- ارينە، اركىمنىڭ ءوز تالعامى بار. بىرەۋ ەۋروپانىڭ كلاسسيكالىق مۋزىكاسىن تىڭداسا، ەندى ءبىرى قازىرگى زامان مۋزىكاسىن ۇناتادى. ال ەندى ءبىرى ءداستۇرلى مۋزىكانى ولاردىڭ بارىنەن دە جوعارى قويادى. سوندىقتان ەشكىمگە شەكتەۋ قويا المايمىز. تەك قانا جاستاردى، اسىرەسە، مەكتەپ جاسىنداعى جاسوسپىرىمدەردى ۇلتتىق مۋزىكانى سۇيە بىلۋگە تاربيەلەپ، جاسىنان ميىنا ءسىڭىرىپ وسىرۋگە مىندەتتىمىز.
- جالپى، كىم كىمدى تاربيەلەيدى؟ ۇلتتىق ونەردى جالعاستىرۋشىلار تىڭدارماندى تاربيەلەي مە، تىڭدارماندار ۇلتتىق ونەردى جالعاستىرۋشىلاردى تاربيەلەي مە؟ ولاي دەيتىن سەبەبىم، ءقازىر ورىنداۋشىلاردىڭ كوبى «تىڭدارماننىڭ تالعامىنا ساي»، «حالىقتىڭ سۇرانىسىنا وراي...» دەپ تىڭدارماننىڭ ىعىنا جىعىلۋعا، ءداستۇرلى اندەردى، كۇيلەردى ەستراداعا قوسىپ وڭدەۋگە تىرىسادى. كەرىسىنشە، تىڭدارماندى ءتول ونەردىڭ ءاۋ باستاعى قالپىن سۇيۋگە، سونى قۇرمەتتەۋگە، سونى تىڭداۋعا قاراي ءيىپ الىپ كەلۋ كەرەك شىعار؟
- نەگىزى، ادامدى قوعام تاربيەلەيدى، ال ونەر حالىققا قىزمەت ەتۋى كەرەك. ءبىراق حالىق تا ارزان مەن قىمباتتىڭ نارقىن ءبىلىپ، جەڭىل ونەرىمەن حالىقتى الداپ جۇرگەن كەم تالانتتاردى ناق تالانتتاردان ايىرا بىلسە دەيمىن. كەيدە، ونەرى تۇككە تۇرعىسىز، ءانىن تەك فونوگرامماعا سۇيەنىپ، وتىرىك ءان سالىپ كەتەتىن انشىلەرگە حالىق قىرىلىپ- جويىلىپ كەلىپ جاتادى، كەرىسىنشە، ناعىز تالانتتارعا كوڭىل بولمەيتىن كەز كوپ بوپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس. سونداي كەزدەردە «اپىرىم- اي، بۇل قالاي؟ » دەپ نامىستانىپ تا قالىپ جاتامىز.
- ۇلتتىق ونەردىڭ جاناشىرى رەتىندە ءسىزدى نە تولعاندىرادى؟
- ونەر سالاسىندا قوردالانىپ جاتقان ماسەلە كوپ-اق. ەڭ دۇرىسى، ونەردى سول سالانىڭ بىلگىر ماماندارى باسقارۋى كەرەك. سوندا عانا ونەردىڭ كوشى تۇزەلەدى. ونەردىڭ اينالاسىندا كەزدەيسوق ادامدار جۇرمەۋى ءتيىس.
- اۆتورلاردىڭ اراسىنداعى ينتەللەكتۋالدىق مەنشىك دەگەن ماسەلەگە قاتىستى داۋ- دامايلار جيىلەپ كەتتى. مىسالى، «التىنبەك قورازبايەۆ انا ءاندى تۇگەنشەدەن ۇرلاپ الىپتى»، «سەكەن تۇرىسبەكوۆ مىنا كۇيدى پالەنشەدەن ۇرلاپ الىپتى» دەگەن سەكىلدى سىپسىڭدار كوبەيىپ كەتتى. جالپى ءاندى پاتەنتتەۋ دۇرىس پا؟
- مەن ونى دۇرىس دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر اندەرىندە ۇقساستىق بوپ قاپ جاتسا، ءبىر- بىرىمەن ءوزارا تالقىعا سالىپ كورسىن، ەگەر كەيىنگى شىعارعان ادامنىڭ شىعارماسى بۇرىنعى شىققان شىعارماعا ۇقساي تۇرا، ول ادام كىشىرەيمەسە، وندا ول ادامنىڭ مەنمەندىگى باسىم دەپ ويلايمىن. ال ونەردە، ەل بىلمەيتىن مەنمەندىك پەن ءىشتارلىق جوق ەمەس، بار.
- ءوزىڭىزدىڭ قانشا ءانىڭىز بار؟ ولاردى پاتەنتتەپ الدىڭىز با؟
- 15 تەي ءان شىقتى وسى كۇنگە دەيىن، ءبىراق ءالى بىردە بىرەۋىنە اۆتورلىق قۇقىق العان ەمەسپىن.
- قازىر «ونەر جۇلدىزدارى» اراسىندا ءوزىنىڭ اتىمەن اتاعان نەمەسە ءوزىنىڭ جەكە جۋرنالدارى شىعىپ جاتىر. مىسالى، مەيرامبەك بەسپايەۆتىڭ «ونەگە»، قايرات نۇرتاستىڭ «قايرات نۇرتاس» اتتى جۋرنالدارى بار. بۇل ءۇردىس بەلەڭ الىپ كەتە بەرسە، قالاي بولادى؟ قايرات نۇرتاس ءبىر سۇحباتىندا «ەندى باسقا ەشبىر گازەت- جۋرنالعا سۇحبات بەرمەيمىن. مەن تۋرالى تەك ءوزىمنىڭ جۋرنالىمدا عانا جاريالاناتىن بولادى» دەپ مالىمدەدى. بۇل نەدەن تۋىندادى؟ بالكىم ونەر ادامدارىنىڭ جەكە باسىنا ءتيىسىپ، وتباسىنداعى، جەكە ومىرىندەگى ساتسىزدىكتەردى قۋانا ءھام جارىسا جازاتىن سارجاعال باسىلىمداردىڭ كوبەيگەندىگىنەن، ونەر ادامدارىنىڭ سولاردان مەزى بولعاندىعىنان شىعار؟ ءسىز قالاي ويلايسىز؟ جەكە جۋرنالىڭىزدى اشۋ جوسپارىڭىزدا جوق پا؟
- بۇل ءبىر قىزىق سۇراق ەكەن. جەكە گازەت- جۋرنال اشىپ جاتسا، ءبىزدىڭ جىگىتتەردىڭ جاعدايلارىنىڭ تۇزەلگەندىگى بولار. ال، قايرات نۇرتاستىڭ «ەشكىمگە ينتەرۆيۋ بەرمەيمىن» دەۋى استامشىلىق دەپ سانايمىن. ءوزىم ازىرگە ەشقانداي گازەت-جۋرنال اشۋ تۋرالى ويلانعان ەمەسپىن. مەن ءومىر بويى مەملەكەتتىك جۇمىستا كەلە جاتقان اداممىن. ەگەر جەكە پروديۋسەرلىك ورتالىق قۇرىپ، بايىپ جاتسام، مۇمكىن مەن دە ءوزىمنىڭ جاعدايىما قاراي ويىسارمىن، كىم بىلەدى؟!
· سۇحبات اراسىندا:
انشىلىك جولعا ەرتەرەك تۇسپەگەنىمە وكىنەمىن...
- بالا ساۋلە قانداي ەدى؟
- انام ءاليما مەنىڭ 2 جاسىمدا ومىردەن ءوتتى. ەكى اپام مەن ءىنىم تورتەۋمىزدى اجەمىز زەينەپ تاربيەلەدى. اجەمىز ءبىزدى بوسبەلبەۋ بولماۋعا، ەڭبەكقورلىققا ۇيرەتتى. «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ» دەگەن ءسوز تۋرا ايتىلعان. مىنە، سول اجەمىزدىڭ ۇيرەتكەن تۋرا جولىمەن ءجۇرىپ، قانداي دارەجەگە جەتسەم دە سول ەڭبەكقورلىقتىڭ ارقاسىندا جەتىپ كەلەم.
- ءسىز دە بالا كەزىڭىزدە بالالار وينايتىن سكاكالكانىڭ باسىن ميكروفون قىلىپ الىپ، «الماتىدان كەلگەن كونتسەرتتى باستايمىز!» دەپ «كونسەرتتەر» قويعان بولارسىز؟
- ارينە، بالا بولىپ وينايتىنبىز. اۋىلدىڭ جانىندا كىشكەنتاي توبە بولاتىن، ونى تاۋ دەيتىنبىز، سول تاۋعا شىعىپ، قوزى جايىپ، گۇل تەرىپ ءجۇرىپ ءان سالاتىنمىن. كەشكى داۋىس ۇزاققا كەتەدى عوي، سوندا داۋىسىم اۋىلعا جەتىپ جاتادى ەكەن. ۇيدە كونتسەرت قويامىن، ول كەزدە اللا پۋگاچيەۆا، سوفيا روتارۋ بولاتىنمىن.
- وتباسىڭىز جايلى بىلە كەتسەك؟
- اكەم قازىر 77 دە، اۋىلدا تۇرادى، نەمەرەلەرىمەن، انامىز تۇرسىنكۇلمەن امان- ساۋ ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. قىزىم قۋانىش 16 جاستا، الماتىداعى كۇلاش بايسەيىتوۆا اتىنداعى رەسپۋبليكالىق دارىندى بالالارعا ارنالعان ارناۋلى مۋزىكا مەكتەبىندە سكريپكا سىنىبىندا وقيدى. جاقىندا استانادا وتكەن حالىقارالىق سكريپكاشىلار كونكۋرسىندا 2-ورىن الىپ، لاۋرەات اتانىپ كەلدى. پيانيستەر كونكۋرسىنان ديپلومانت اتانىپ كەلدى. ءان جازادى، قوڭىر ادەمى داۋسى بار، ءبىراق ءان سالىپ، ەل الدىنا شىققانعا ازىرشە تارتىنشاقتايدى.
- ونەر سالاسىندا جۇرگەن 25 جىلدان استام ۋاقىتتا قانداي شارۋا تىندىرا الدىڭىز؟
- 1985 -جىلى رەسپۋبليكالىق ەسترادا- سيرك ونەرى ستۋدياسىن جەزتاڭداي ءانشى عاريفوللا قۇرمانعاليەۆتىڭ كلاسىنان ءتامامداعان سوڭ، سول جىلى ەڭبەك جولىمدى قازاق كونسەرتتە ءانشى بولىپ باستادىم. كەيىن اجەم اۋىرىپ اۋىلعا كەلگەننەن باستاپ ۇستازدىق جولعا ءتۇستىم. قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريادا 17 جىل ۇستازدىق ەتتىم. كوپتەگەن شاكىرتتەرىم ەل الدىندا ونەر كورسەتىپ، حالىق سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنىپ ءجۇر. 2000-2004 -جىلدار اراسىندا اتىراۋ قالاسىنداعى د. نۇرپەيىسوۆا اتىنداعى مۋزىكا اكادەمياسىن باسقاردىم. 2012 -جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ، جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمى قانات بوزىمبايەۆتىڭ شاقىرۋىمەن تۋعان جەرىمە كەلىپ، بۇگىندە جامبىل وبلىستىق فيلارمونياسىن باسقارىپ، ەڭبەك ەتتىم.
- «قولىڭىزدى مەزگىلىنەن كەش سەرمەگەندەي»، وسى سالادا وسى ۋاقىتقا دەيىن اتقارا الماعان ىستەرىڭىز، وكىنىشتەرىڭىز بولدى ما؟
- ءيا، انشىلىك جولعا ەرتەرەك تۇسپەگەنىمە وكىنەمىن. مەنى حالىق ءانشى دەپ بىلەدى، شىندىعىندا مەن ۇستاز بولدىم، باسشىلىق قىزمەتتەرمەن قوسا، عىلىمعا دا بوي ۇردىم. ونەرپازدار تاربيەلەۋگە كوپ ۋاقىتىمدى جۇمسادىم. ءانىمدى تەك وسىلاردان قولىم بوساعان كەزدە، نەمەسە شاقىرتۋ العان كەزدەردە عانا سالدىم. ارينە، قۇدايعا شۇكىر، شاكىرتتەرىم جەتەرلىك، ول جولدا دا ءبىراز جەتىستىكتەرگە جەتتىم. 27 جىل ءومىرىم ۇستازدىقپەن ءوتىپتى، شىنىمدى ايتسام مەن تۇساۋلى اتتاي الىسقا شابا المادىم. ەندى عانا قولىم بوساپ ەركىن ءان سالۋعا مۇمكىندىك الىپ جاتقاندايمىن. ءبىراق بۇل جۇمىستىڭ دا ءوز جاۋاپكەرشىلىگى ۇلكەن. ءقازىر ءوزىم باسقارىپ وتىرعان ۇجىمدا 220 شاقتى ادام قىزمەت ەتەدى. جاڭادان قۇرىلعان ۇلت- اسپاپتار وركەسترى، فولكلورلىق انسامبل، بي انسامبلدەرى، انشىلەر، مۇندا دا قوردالانىپ قالعان شارۋا شاش ەتەكتەن.
- قازاق حالقىنىڭ بويىنداعى قانداي قاسيەتتەردى جاقسى كورەسىز؟ جەك كورەسىز؟
- قازاقتىڭ دارحاندىعى، اقكوڭىلدىلىگى، ورنى- ورنىمەن سىيلاستىق قاسيەتتەرى ماعان ۇنايدى. قازىرگى اسىرەسە قالا قازاقتارىنىڭ سول قاسيەتتەردەن ايرىلىپ بارا جاتقانى كوڭىلىمە كىربىڭ ۇيالاتادى.
- قانداي شاكىرتتەرىڭىزبەن ماقتانا الاسىز؟
- قۇدايعا شۇكىر، شاكىرتىم كوپ، اقتوبەدە، ورالدا، اتىراۋدا، اقتاۋدا، تادىقورعاندا، الماتىدا، استانادا، ەلىمىزدىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىندە ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.
- اعا بۋىن انشىلەردەن، جاس انشىلەردەن كىمدەردى تىڭدايسىز؟
- جاتىپ- جاستانىپ ءان تىڭدايمىن دەي المايمىن. جاقىندا تارازعا بيبىگۇل اپاي كەلىپ كەتتى، «سىرلى اياقتىڭ سىرى كەتسە دە، سىنى كەتپەيدى» دەگەندەي 80 نەن اسسا دا سول سىرلى قالپىن ساقتاعان. مىنە، ناعىز ءانشى!
- نەشە ءان جيناعىڭىز بار؟ قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن رەپەرتۋارىڭىزدا قانشا ءان جيناقتالدى؟
- 1989 -جىلى گيگانت- پلاستينكام شىققان، اۋديو- جيناعىم 1995 -جىلى جارىق كوردى. 2008 -جىلى حالىق اندەرىنەن قۇراستىرىلعان CD- جيناعىم شىقتى. قازىر 4 جيناعىم دايىن تۇر. وندا مۇحيت اندەرى، يليا جاقانوۆتىڭ، ءوز ورىنداۋىمداعى وركەسترمەن، فولكلورلىق انسامبلدەرمەن ورىنداعان اندەر، سونداي- اق ءوز اندەرىم بار.
- كينوعا تۇسكىڭىز كەلمەي مە؟
- ماعان كينوعا ءتۇسىڭىز دەپ ەشكىم ۇسىنىس بىلدىرگەن ەمەس. ول تۋرالى ويلاماپپىن دا.
- ءسىزدى جاقسى كورەتىن تىڭدارماننىڭ كوپ ەكەنىن سەزەسىز بە؟
- ءيا، قۇدايعا شۇكىر، تىڭدارماندارىما العىسىم شەكسىز. ءانشىنىڭ باقىتى - تىڭدارماندارىنىڭ سۇيىكتىسى بولۋ.
- ءسىزدىڭ كەشتەرىڭىزدىڭ رەجيسسۋراسى ەرەكشە بولادى. ولاردى كىم دايىندايدى؟
- مەكتەپ بىتىرەردە رەجيسسەر بولۋدى دا ارماندادىم. سەبەبى، مەكتەپتە وتە بەلسەندى بولدىم. ءان دە سالامىن، ءبي دە بيلەيمىن، بارلىق قوعامدىق جۇمىستاردا جۇرەم. سپەكتاكلدەردە وينادىم، وركەسترگە ديريجەرلىك ەتكەن كۇنىم دە بولعان. وسىنىڭ ءبارىنىڭ باسىن قوساتىن ماماندىق رەجيسسەر بولار دەپ ويلايتىنمىن. ءبىراق كەيىن الماتىدان كەلگەن ماماندار مەنى انشىلىك جولعا سالدى. سەبەبى، مەن ولاردىڭ الدىندا تەك انشىلىك قىرىمدى كورسەتكەن بولاتىنمىن. ەڭ العاشقى قويىلىمىم ۇستازىم عاريفوللا قۇرمانعالييەۆقا ارناعان «ءان- ابىز» كونسەرت- سپەكتاكلىمدى اتاقتى رەجيسسەر بولات اتابايەۆ قويدى. سول كەزدە مەن رەجيسسەردىڭ كومەگىنىڭ قانداي ءرول اتقاراتىنىن ءتۇسىندىم. شىنىمدى ايتسام راحاتتانىپ، ەركىن تۇرىپ ءان سالدىم.
- ماقساتىڭىز؟
- ەلىمە قىزمەت ەتۋ.
- ارمانىڭىز؟
- ارمان كوپ، بىرىنە جەتسەڭ ەكىنشىسى الدىڭنان اسقاقتاي قول بۇلعاپ تۇرادى.
سۇحباتتاسقان مەيرامگۇل راحات قىزى
aktobegazeti.kz