ا ق ش- تا «دەشتى-قىپشاق: قۇپيا بەلگىلەر» اتتى دەرەكتى فيلمنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى
بۇل تۋرالى ق ر س ءى م باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى.
فيلمنىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى تۇركى تىلدەرىنىڭ باسىم بولىگىنىڭ نەگىزىن قالاعان قىپشاق ءتىلىنىڭ دامۋ تاريحىنا ارنالادى. وسىدان 700 جىل بۇرىن التاي مەن دۋناي وڭىرلەرىن مەكەن ەتكەن حالىقتار، ءتىپتى سۇلتان بەيبارىس باسشىلىق ەتكەن مىسىر ەلىنىڭ حالقى دا قىپشاق تىلىندە سويلەيتىن.
فيلمنىڭ ەكىنشى ءبولىمى «Codex Cumanicus» اتتى بىردەن-ءبىر سيرەك كەزدەسەتىن تۋىندىعا ارنالادى (شىعارما اتاۋى قازاق تىلىندە «قىپشاقتار كىتابى» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى). ونى قايتا ورلەۋ ءداۋىرىنىڭ كورنەكتى اقىنى فرانچەسكو پەتراركا ۆەنەتسياندىق كىتاپحاناعا 1362-جىلى سىيعا تارتىپ، قازىرگى كۇنى تۋىندى ۆەنەتسياداعى مارچيانا كىتاپحاناسىندا ساقتالۋدا. «كودەكس كۋمانيكۋس» - XIV عاسىردىڭ باسىنداعى كۇمان (ەسكى قىپشاق) ءتىلىنىڭ بەلگىلى دەرەككوزى. ونىڭ ءتىل ماماندارى جانە تاريحشىلار ءۇشىن قۇندىلىعى زور.
ءىس-شارا الەۋمەتتىك، مادەني جانە اكادەميالىق توپتارىنىڭ 100 دەن استام وكىلدەرىنىڭ باسىن قوسىپ، امەريكالىق اۋديتوريا تاراپىنان زور قىزىعۋشىلىق تۋدىردى.
سميتسون ينستيتۋتىنىڭ ازيا مادەنيەتى جانە تاريحى باعدارلاماسىنىڭ ديرەكتورى پول تەيلور: «مەن وسى جوبانىڭ دامۋىن مۇقيات باقىلاپ ءجۇرمىن. ونىڭ ناتيجەلەرى ماعان زور اسەرىن تيگىزدى. قازاقستاندىق دوستارىمدى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىمەن قۇتتىقتايمىن. تاريحي قولجازبالاردى زەرتتەۋگە قۇمارىم بار، بۇل ءىس سميتسون مۇراجايلارىنداعى قىزمەتىمە جاقىن»، - دەپ ايتتى.
دج. ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى مارلەن لاۋرەل: «فيلمنىڭ ساپاسى مەن وندا باياندالعان قازاقستاننىڭ تاريحى مەنى تاڭعالدىردى. زور تاريحي دەرەكتەردى جيناقتاعان «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ءساتتى جۇزەگە اسىرىلۋدا دەپ اتاپ وتكىم كەلەدى»، - دەدى.
امەريكالىق پروديۋسەر، GPC كومپانياسىنىڭ وكىلى رەيموند چاۆەز «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان دەرەكتى فيلمدەر تەك قازاق حالقى ءۇشىن عانا ەمەس، دۇنيەجۇزى دەڭگەيىندە زور ماڭىزعا يە. بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە قازاقستاننىڭ ەۋروپا مەن ازيا اراسىنىڭ جاقىنداسۋىندا، ۇلى جىبەك جولىنىڭ قايتا جاڭعىرۋىندا ءرولى ەرەكشە»، - دەپ اتاپ ءوتتى.
سەناريدىڭ اۆتورى جانە جوبا رەجيسسەرى قازاق دەرەكتى فيلمدەرىنىڭ شەبەرى، شاكەن ايمانوۆ اتىنداعى «قازاق فيلم» ا ق پرەزيدەنتى باقىت قايىربەكوۆ، ال پروديۋسەر رەتىندە قازاق عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى اندرەي حازبۋلاتوۆ بولدى.
فيلم كورسەتىلىمىنىڭ الدىندا ا. حازبۋلاتوۆ ءسوز سويلەپ، ونىڭ شىعارىلۋ تاريحى مەن جالپى جوبانىڭ ماقساتى تۋرالى بايانداپ بەردى. جوبا شەڭبەرىندە قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ ەجەلگى عاسىرلاردان قازىرگى زامانعا دەيىنگى دامۋ تاريحىن باياندايتىن ون كينولەنتانىڭ كورسەتىلىمى جوسپارلانعان. جوبا تۇجىرىمداماسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «تاريح تولقىنىندا» كىتابىنا نەگىزدەلگەن.
تۇساۋكەسەرى ۆاشيگتوندا وتكەن «دەشتى-قىپشاق: قۇپيا بەلگىلەر» اتتى جوبانىڭ العاش فيلمىنىڭ كەلەسى كورسەتىلىمى نيۋ-يورك قالاسىندا 10- تامىزعا جوسپارلانعان.
