توعىز جولدىڭ تورابىنداعى قازاقستان ازيا مەن ەۋروپانى جالعايتىن كۇرە تامىرعا اينالادى

استانا. قازاقپارات - يندۋستريالاندىرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنى مەن «نۇرلى جول» باعدارلاماسى اياسىنداعى جول قۇرىلىسى ءبىرىنشى كەزەكتە تۇر.

سەبەبى، ءتيىستى ينفراقۇرىلىم بولمايىنشا سىرتقا تاۋار ساتۋ مۇمكىن ەمەس، ينۆەستورلار دا ات- تونىن الا قاشاتىن بولادى. شىندىعىندا، قازاقستان ءۇشىن جول مەن كولىك سالاسىن دامىتۋ - بۇگىنگىدەي كۇردەلى كەزەڭدە ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى تەتىگى.

 مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بىلتىر 11 -قاراشادا قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا استانادان بارلىق باعىتتارعا اۆتوكولىك، تەمىر جول جانە اۋە ماگيسترالدارى تارايتىنداي كولىك جەلىسى قۇرىلاتىنىن مالىمدەدى. تەك، جول قۇرىلىسى ارقىلى عانا جاڭادان 200 جۇمىس ورنى اشىلادى.

پرەزيدەنت جولدى دامىتۋ تۋرالى ايتقاندا، ونىڭ ايماقتاردىڭ ءوزارا بايلانىسىن جاقسارتاتىنىن، ەلدىڭ ىشكى الەۋەتىن ارتتىرىپ، وبلىستاردىڭ ءبىر-بىرىمەن ساۋدا-ساتتىعىن، ەكونوميكالىق بايلانىستارىن نىعايتاتىنىن العا تارتقان بولاتىن. سوسىن كۇن سايىن الەمگە تاۋارىن اتتاندىراتىن قىتاي ەلىنىڭ دە ترانزيتتىك ءبىر تارماعى قازاقستان ۇستىنەن وتەدى. ەندەشە، وسىنداي الەۋەتتى دامىتۋ ەل ىشىنەن تىڭ نارىق اشاتىنى ءسوزسىز.

سونىمەن قاتار، 2020 -جىلعا قاراي قازاقستانداعى كولىك ماگيسترالدارىنىڭ 80 پايىزى جوعارى ساپادا بولادى. بۇعان قازاقستاننىڭ كولىكتىك- ترانزيتتىك جۇيەسىن دامىتۋ باعدارلاماسى ارقىلى قول جەتكىزىلەدى.

بۇل ستراتەگيانى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا ىشكى كولىك جۇيەمىز جاڭارادى. بۇگىندە ساراپشىلاردىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، ەلىمىزدە ماگيسترالداردىڭ 70 پايىزى ەسكى كۇيدە. الداعى بەس جىلدا بولىنەتىن قىرۋار قاراجاتتىڭ نەگىزىندە 2020 -جىلى ماگيسترالداردىڭ 80 پايىزى جاقسى دەڭگەيدە، 19 پايىزى قاناعاتتانارلىق ساپادا بولادى.

 سونىمەن قاتار، قازاقستاندا 300 گە تارتا ۆوكزال جوندەۋدەن وتەدى. 600 لوكوموتيۆ، 20 مىڭ جۇك جانە جولاۋشىلار ۆاگوندارى الماستىرىلادى. وسىلايشا، قازاقستان اۋماعى ارقىلى وتەتىن ترانزيت ەكى ەسەگە، ال ودان تۇسەتىن پايدا ءۇش ەسەگە ارتادى.

ەلىمىزدىڭ كولىكتىك- ترانزيتتىك ستراتەگياسىنىڭ باستى ماقساتى - قازاقستاندى ەۋرازيانىڭ قۋاتتى ترانزيتتىك حابىنا اينالدىرۋ.

 زەرتتەۋلەر بويىنشا، 2020 -جىلعا قاراي قىتاي مەن ەۋروپا اراسىنداعى ساۋدا اينالىمى 800 ميلليارد دوللاردان 1 تريلليون دوللارعا دەيىن جەتۋى ىقتيمال. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز، وسى جۇكتەردىڭ نەگىزگى بولىگىنىڭ، ءبىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەمىزگە پايدالى بولاتىن ۇلەسىنىڭ قازاقستان اۋماعى ارقىلى تاسىمالدانۋىن قامتاماسىز ەتۋ.

 2020 -جىلى ەۋروپا مەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا تاۋارلارىنىڭ 10 پايىزى اۆتوموبيل جانە تەمىرجول ماگيسترالدارى ارقىلى ترانزيتتەلمەك. قازىرگى ونىڭ ۇلەسى تەك 1-2 پايىز شاماسىندا. سوندىقتان، قازاقستان قىتايمەن قۇرلىقتىق- كولىكتىك دالىزدەردى سالۋعا مۇددەلى. ق ح ر مەن ەۋرووداق اراسىنداعى جۇك تاسىمالى 117 ميلليون توننادان 170 ميلليون تونناعا دەيىن ارتپاق. قازاقستان 2020 -جىلى ترانسقازاقستاندىق باعىتقا شامامەن ونىڭ 10 ميلليون تونناسىن تارتۋدى جوسپارلاۋدا. وسى ماقساتتا كولىكتىك- ترانزيتتىك جۇيەنىڭ دامۋىنا 40 ميلليارد دوللار كاپيتال تارتىلادى.

وسى جوبالاردىڭ قايتارىمى دا مول. مامانداردىڭ باعالاۋى بويىنشا، كولىكتىك ينفراقۇرىلىمعا بولىنگەن 1 ميلليارد دوللار 20 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنىن اشپاق. ەنشىلەس سالالاردا قوسىمشا 11 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلادى. ءبىز ۇلتتىق ەكونوميكامىزدىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋ ارقىلى قاتپارلى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە دە جول اشامىز.

بۇل مىندەت ەلىمىزدىڭ كولىكتىك حاب قالىپتاستىرۋ تۇجىرىمداماسىنا دا سايكەس كەلەدى ءارى ماكرووڭىرلەردى حابتار قاعيداتى بويىنشا قالىپتاستىرۋ اياسىندا جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى.

بۇنى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە استانانى جانە ماكرووڭىرلەردى ماگيسترالدى اۆتوموبيل، تەمىرجول جانە اۋە جولدارىمەن بايلانىستىراتىن ينفراقۇرىلىم قاڭقاسى قۇرىلاتىن بولادى. سونىمەن قاتار، وسى ماقساتتا جول قۇرىلىسى سالاسىندا 2020 -جىلعا دەيىن جالپى قۇنى 2,4 تريلليون تەڭگەنى قۇرايتىن 12 مەگاجوبا جۇزەگە اسىرىلماق. نەگىزگى اۆتوجولدار جوباسى رەتىندە «باتىس قىتاي - باتىس ەۋروپا»، «ورتالىق - وڭتۇستىك»، «ورتالىق - شىعىس»، «ورتالىق - باتىس»، «الماتى - وسكەمەن»، «استانا - پەتروپاۆل»، «قاراعاندى - جەزقازعان - قىزىلوردا»، «جەزقازعان - پەتروپاۆل»، «ورال - كامەنكا»، «جەتىباي - جاڭاوزەن» باعىتتارى قامتىلىپ وتىر.

بۇدان بولەك، 7,5 مىڭ شاقىرىمنان استام اۆتوجول قايتا جاڭعىرتىلادى، ال 2015-2017 -جىلداردىڭ بيۋدجەت جوباسىندا 707 ملرد تەڭگە كوزدەلىپ وتىر. سونىمەن بىرگە، 2015-2016 -جىلدارى ۇلتتىق قوردان قوسىمشا 321 ميلليارد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانادى. ال 2020 -جىلعا دەيىن قالعان قاراجاتتى جابۋ ءۇشىن حالىقارالىق قارجى ۇيىمدارىن تارتۋ جوسپاردا بار.

بۇل تۇرعىدا مەملەكەت جول قۇرىلىسىن سالۋشىلارعا عانا ەمەس، وعان قاجەتتى قۇرىلىس ماتەريالدارىن وندىرەتىن نىساندارعا، ۇزىننان ۇزاق جالعاساتىن جول بويىنداعى تىرشىلىك قىزمەتتەرىنە جان ءبىتىرىپ، سول ارقىلى شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە دە زور مۇمكىندىك تۋعىزعالى وتىر.

اۆتور: جاسۇلان جولدىبايەۆ