كوزى قىلي تورەشىلەر «قازاقستان بارىسىنىڭ» قادىرىن قاشىرا باستادى
سونىڭ ىشىندە مەن ءۇشىن ەڭ قىزىقتىسى، ەڭ تارتىستىسى العاشقى «داۋلەت» سپورت كەشەنىندە وتكەن جارىس ەدى... وندا حالىق جۇرەگىمەن، اقەدىل تىلەگىمەن قازاق كۇرەسىنە جاناشىر بولىپ جينالعانى كوزگە ۇرىپ تۇرعان...
ەكىنشى جىلى دا جامان بولعان جوق. ەكىنشى كەزەڭىنەن باستاپ، فينالدىق باسەكە رەسپۋبليكالىق «سارى ارقا» ۆەلوتىرەگىندە ءوتتى. حالىق ساتىپ العان بيلەتىندەگى نومەرلەرى بويىنشا قىستىرىلماي، قىمسىنباي، ەركىن وتىرىپ، ءوز جانكۇيەرلەرىنە قولداۋ كورسەتتى. جاي ءوزى قالاعان بالۋانىن قولداپ قانا كەتكەن جوق. باعى جانعان كورەرمەن تاقىمىنا تەمىرتۇپار ءمىنىپ قايتىپ جاتتى... سودان بەرى سول ءۇردىس داستۇرگە اينالدى.
مەنىڭ وسى جىلدان بەرى قاراي ءبىر بقايقاپ قالعانىم: حالىق «قازاقستان بارىسىنا» بيلەتتى قازاق كۇرەسىن كورۋ ءۇشىن ەمەس، اۆتوكولىك ماعان شىعىپ قالاما دەگەن «ءتاتتى» قيالدىڭ جەتەگىمەن ساتىپ الاتىن سياقتى كورىندى. مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم نەگىزى بۇل ەمەس...
ايتايىن دەگەنىم، ءار جىلى «قازاقستان بارىسى» دوداسى نەسىمەن ەل ەسىندە قالدى دەگەن جالعىز ساۋال. ءۇشىنشى كەزەڭدە «قازاقستان بارىسى» دوداسىنىڭ فينالى داۋعا قالدى. كىنالى كىم؟ ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ جىل بويى دايىندالىپ، كۇندىز كۇلكى، تۇندە ۇيقى كورمەي جاساعان ەڭبەكتەرىن تورەشىلەر جاعى بىرەر مينۋتتىڭ ىشىندە دال-دۇلىن شىعارعان ەدى.
سوندا كىم كىنالى بولدى؟ تورەشىلەر پەردە ارتىندا قالىپ قويدى دا، ۇيىمداستىرۋشىلار دۇرىس ىستەمەدى دەگەن ءبىر عانا «جالپاق» اتاۋمەن ءبارى كىنالى بولىپ شىعا كەلگەن... ول جىلى، ياعني 2013-جىلعى «قازاقستان بارىسى» بەلدەسۋلەرى ەرجان شىنكەيەۆ پەن بەيبىت ىستىبايەۆ اراسىنداعى داۋمەن ەستە قالدى. ناقتىراق ايتساق، ەرجان قازاق كۇرەسىنىڭ قاتال زاڭى بويىنشا «قازاق كۇرەسىنەن» شارتتى تۇردە ءبىر جىلعا «سوتتالدى». ال تارازدىڭ تارلانى دا «ءىستى» بولعانىمەن «ادۆوكاتتارىنىڭ» مىقتىلىعىنىڭ ارقاسىندا اقتالىپ، جىل قۇرعاتپاي «ەۋرازيا بارىسىنا» قاتىسىپ، تورەشىلەردىڭ «ادىلدىگىمەن» مونعولدىڭ «قارا قابىلانىن» كەسكەن تەرەكتەي قۇلاتىپ، «قارايعان ءجۇزىن» قايتا قالپىنا كەلتىردى... وسى جىلى جوبا اۆتورى ارمان اعامىز ساۋاتسىز تورەشىلەرگە ساباق بەرىپ، ساۋاتتىلاندىرام دەپ ۋادە بەردى. ءتورتىنشى ماۋسىمدى دا اسىعا كۇتىپ جۇردىك...
ءيا، ۋاقىت تەز عوي. ءتورتىنشى ماۋسىمدا سىلاڭ ەتىپ قالاي جەتىپ كەلگەنىن وزىمىزدە بايقاماي قالدىق.
ءتورتىنشى ماۋسىم ءبىز ويلاعاننان الدە قايدا قىزىقتى بولدى. تورەشىلەرگە ارمان اعا باستاعان القالى ۇيىم كوپتەگەن وزگەرىستەر جاساپتى. كوزى قىلي تورەشىلەر كىلەم ماڭىنان قۋىلىپتى. سونىڭ ارقاسىندا جىل سايىن فينالدىڭ سوڭىنا دەيىن جەتەتىن ءبىراز مىقتىلار جارىستان ەرتە ءسۇرىنىپ، ەشكىم ويلاماعان جاس بالۋاندار مەن ەشكىم ەسكەرمەگەن ەستى بالۋانداردى فينالدا كوردىك. 2014-جىلى مۇحيت تۇرسىنوۆتى كىم «بارىس» اتانادى دەپ ويلادى؟ قاراعاندىلىق اسىل بارمەنوۆتى كىم فينالعا شىعادى دەپ ويلادى؟ مىنە، «قازاقستان بارىسىنىڭ» ءتورتىنشى ماۋسىمى وسىنداي كۇتپەگەن وزگەرىستەر مەن ويلاماعان تارتىستار ارقىلى ەستە قالعان ەدى.
ال بيىل شە؟ نەسىمەن قىزىقتى بولدى دەيسىزدەر مە؟
ءيا، كوز كورگەندى ايتايىق. ءار ادامنىڭ قالاۋى ءار باسقا ەمەس پە؟! كەيبىر جۇرتتارعا ۇناعان دۇنيە كەيبىر جۇرتتارعا ۇنامايدى. مۇمكىن بيىلعى «قازاقستان بارىسى» بىرەۋلەرگە قاتتى ۇناعان شىعار...؟ ءتىپتى، نەشە جىل بويى ەسىنەن كەتپەيتىن دە بولار..؟! سەبەبى، قازاق كۇرەسىنىڭ تويىنا قازاقستان پرەزيدەنتى كەلدى. ءيا، بيىلعى دودا وسىمەن ەسىمىزدە قالاتىنى انىق... ءبىراق، بۇل ءبىر جاعى عانا.
ال، حالىق مۇندا پرەزيدەنتتى كورۋ ءۇشىن ەمەس، «قازاقستان بارىسى» جارىسىن كورۋگە كەلگەنىن ەسكەرسەك، «قازاقستان بارىسىنىڭ» بەسىنشى ماۋسىمى نەسىمەن ەسىمىزدە قالدى؟ تاعى دا سول ەرجان شىنكەيەۆ. «ۇتتى»، «ۇتىلدى» دەگەن داۋ بيىل سارى ارقا ۆەلوترەگىنىڭ ىشىندە عانا قالىپ قويدى.
بۇرىندارى اقپارات قۇرالدارى جارىس وتكەن سوڭ ايلاپ جازىپ، تالپاق تاناۋلارىنان تەر شىققانشا تالقىلاۋشى ەدى عوي... نەگىزى دۇرىس بولسا دا، بۇرىس بولسا دا سونداي تالقىعا اينالعان دۇنيە ءتاتتى بولاتىن سياقتى... ال بيىل ەسكەرۋسىز، ءتىپتى جارىس وتپەگەندەي سەزىلەدى...
جارىس اياقتالعالى ءبىرىنشى كۇن ءوتتى... مىنە، ەكىنشى كۇن... جۇرتتار بيىلعى «قازاقستان بارىسى» تۋرالى نە ايتىپ، نە جازىپ جاتىر ەكەن دەپ اقپارات قۇرالدارى مەن الەۋمەتتىك جەلىلەرگە ءۇڭىلىپ ءبىراز وتىردىم. «ءوتتى، كەتتى، بەيبىت چەمپيون! ەلباسى سىيلىق تاپسىردى» دەگەن ءسوز «ءوزى قىسقا ءوزى نۇسقا» عانا ايتىلىپتى.
بيىل ەشقانداي تورەشىلەر زاڭبۇزۋشىلىققا بارماعان سياقتى. ءبارى ءادىل، ءبارى تازا! ءسوز ەتەتىندەي كىلەمدە قيعاش قىلشىق قالماعان ەكەن. سەبەبى، جۋرناليستەر تىنىش. ەرجان شىنكەيەۆ بيىل قازاق كۇرەسىنىڭ قاتال زاڭىنىنان قاتتى شوشىنىپ قالعان سياقتى. رۋسىلاندى جىقسا دا جىقتىم دەپ «قىڭق» ەتكەن ءۇنىن شىعارعان جوق. ءمىنسىز تورەشىلەردىڭ ءمىنسىز باعاسىنا ميىعىنان كۇلىپ قانا كەتە باردى.. . ءالى تالاي كەزدەسەرمىز دەگەندەي...
ال ماعان جارىس الاڭىنان شىعىپ بارا جاتقاندا «قازاقستان بارىسىنىڭ» قادىرىن وسى كوزى قىلي تورەشىلەر قاشىرىپ بارا جاتقانداي سەزىلدى...
كۇنسۇلتان وتارباي
