مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىندە قىزمەتشىنىڭ كاسىبي دەڭگەيى مەن وتانسۇيگىشتىگى ۇلكەن ءرول اتقارادى - بولاتبەك ءابدىراسىلوۆ
ك ز- تە جارىق كورگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ رەكتورى بولاتبەك ءابدىراسىلوۆتىڭ «سىن- قاتەرلەرگە سىندارلى جاۋاپ» اتتى ماقالاسىندا.
ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەتتەردىڭ ءبىرى - ەكونوميكالىق باعدارلامالاردى ساپالى ىسكە اسىرۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن زاماناۋي، كاسىبي جانە دەربەس مەملەكەتتىك اپپاراتتى قالىپتاستىرۋدىڭ باستاپقى رەفورماسىن ورىنداۋ. وسى باعىتتى ىسكە اسىرۋدىڭ ناقتى پايىمى ايقىن، بۇل - مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ب ا ق- تا جاريالانعان 5 ينستيتۋتتىق رەفورماسىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا 100 ناقتى قادام شەڭبەرىندە ازىرلەنگەن مەملەكەتتىك قىزمەت جۇيەسىن جاڭعىرتۋ جونىندەگى 15 ناقتى ءىس- شارا.
جەتەكشى شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ قازىرگى زامانعى جۇيەسى قالىپتاستى. ادامزاتتىڭ تىنىس- تىرشىلىگىنىڭ ۇنەمى العا جىلجىپ، دامۋى زاڭدى قۇبىلىس. زاماننىڭ اعىمىنا قاراي ءاردايىم جاڭا تەگەۋرىندى تالاپتار قويىلادى، سوندىقتان ونى ودان ءارى جەتىلدىرۋ جۇمىستارىن تۇراقتى تۇردە جۇرگىزىپ وتىرۋ قاجەت.
ءبىزدىڭ پىكىرىمىزشە، مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىندە مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى، ولاردىڭ كاسىبي دەڭگەيى مەن وتانسۇيگىشتىگى ۇلكەن ءرول اتقارادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ كادرلار قۇرامىن كاسىبيلەندىرۋ - مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى كوپ بەيىندى وقىتۋدىڭ تۇراقتى جۇمىس ىستەيتىن جۇيەسىن قۇرۋعا تىكەلەي بايلانىستى، ول مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ ءبىرتۇتاس يدەولوگيالىق بازاسى نەگىزىندە قۇرىلادى جانە مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ بارلىق قۇرىلىمدىق تارماقتارى مەن اۋماقتىق دەڭگەيلەرى قىزمەتكەرلەرىن دايارلاۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
مەملەكەتتىك اپپاراتتى كاسىبيلەندىرۋگە ىقپال ەتەتىن ماڭىزدى فاكتورلاردىڭ ءبىرى - مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى ۇزاق مەرزىمدى جانە قىسقا مەرزىمدى باعدارلامالار ارقىلى ساپالى وقىتۋ، ولاردىڭ تۇلعالىق، كاسىبي جانە باسقارۋشىلىق قۇزىرەتتەرىن دامىتۋ بولىپ تابىلادى. وسى تۇرعىدان العاندا، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ ءرولى ارتىپ، جەتەكشى جانە ۇيلەستىرۋشى ورتالىققا اينالدى.
ەۋروپالىق وداق جوباسىنىڭ قولداۋىمەن سوڭعى جىلدارى جۇرگىزىلگەن وقۋ- ادىستەمەلىك، عىلىمي- تالداۋ قىزمەتىن جاڭعىرتۋ ارقاسىندا اكادەميا ورتالىق ازيا وڭىرىندە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كەڭەستىك داۋىردەن كەيىنگى كەڭىستىكتە دە كوشباسشى ورىندى يەلەندى. جەتەكشى شەتەلدىك ورتالىقتار مەن ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن بىرلەسكەن جۇمىستىڭ جيناقتالعان تاجىريبەسى، اكادەميا قىزمەتكەرلەرى قول جەتكىزگەن وقۋ جانە زەرتتەۋ قىزمەتىنىڭ جوعارى دەڭگەيى باسەكەگە قابىلەتتى، تاجىريبەگە باعدارلانعان، قۇزىرەتتىلىك تاسىلىنە نەگىزدەلگەن مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋگە مۇمكىندىك بەردى. اكادەميا عالىمدارىنىڭ عىلىمي- زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەلەرى مەملەكەتتىك قىزمەت پەن باسقارۋدى جەتىلدىرۋ ىسىنە تىكەلەي ەنگىزىلۋدە.
اكادەميانىڭ پروفەسسور- وقىتۋشىلار قۇرامى مەن قىزمەتكەرلەرىن قايتا وقىتۋ بويىنشا جۇرگىزىلگەن دايەكتى ساياسات تابىسقا قول جەتكىزۋدىڭ كىلتى ىسپەتتەس. تەك سوڭعى جىلدارى عانا اكادەميا بازاسىندا ا ق ش، گوللانديا، كورەيا رەسپۋبليكاسى، فرانسيا، رەسەي، تاعى باسقا ەلدەردىڭ ىرگەلى ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارىنان ساراپشىلاردى شاقىرۋ ارقىلى 30 دان استام وقۋ سەمينارلارى ۇيىمداستىرىلدى.
ەۋروپالىق وداق پەن TIKA (تۇركيا) جوبالارىنىڭ قولداۋىمەن DBB Academy، كەمبريدج، پوتسدام، لەيدەن، ىستامبۇل ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە، COTI (كورەيا) جانە باسقا دا وقۋ ورىندارىندا 10 نان استام كوشپەلى ماستەر- كلاستار وتكىزىلدى. وسى جۇمىستىڭ بارلىعى ءبىزدىڭ وقىتۋشىلارعا جاڭا باتىستىق وقىتۋ تەحنولوگيالارىن جانە قازىرگى عىلىمي- زەرتتەۋ ادىستەرىن يگەرۋگە مۇمكىندىك بەردى. قىزمەتكەرلەردىڭ % 35 دان استامى اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەردى.
اكادەميادا تۇپكىلىكتى ناتيجە بويىنشا جۇمىس تيىمدىلىگىن باعالاۋعا نەگىزدەلگەن وقىتۋشىلاردى ىنتالاندىرۋ جۇيەسى پروفەسسور- وقىتۋشىلار قۇرامىنىڭ وقۋ، ادىستەمەلىك، عىلىمي، تاربيە جۇمىسىن ايتارلىقتاي جانداندىردى. 2012 - جىلدان باستاپ مەملەكەتتىك قىزمەت سالاسىندا عىلىمي زەرتتەۋلەردى ۇيىمداستىرۋ ىسىندە ناقتى سەرپىن جاسالدى، وعان عالىمدار الەمنىڭ ۇزدىك ءبىلىم ورتالىقتارىندا قايتا وقۋ كەزىندە زاماناۋي زەرتتەۋ ادىستەرىن مەڭگەرۋ ارقىلى قول جەتكىزدى. وسىلايشا، ءۇش جىلدا عىلىمي بەلسەندىلىك 3,5 ەسەگە ءوستى.
عالىمدار عىلىمي جۇمىستارىن الەمدىك تانىمال عىلىمي جۋرنالداردا جاريالاي باستادى، سوڭعى ەكى جىلدا عانا 43 عىلىمي- زەرتتەۋ جوباسى ىسكە اسىرىلدى، ونىڭ ىشىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى، ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، يۋنيسەف جانە باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ تاپسىرىسى بويىنشا 10 زەرتتەۋ جۇرگىزىلدى. قازىرگى كەزدە زەرتتەۋ ناتيجەلەرى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن تىكەلەي پايدالانىلۋدا، اتاپ ايتساق، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «مەملەكەتتىك قىزمەت تۋرالى» زاڭىندا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءبىرقاتار جارلىقتارىندا مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ قازاقستاندىق ۇلگىسىن جەتىلدىرۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ازىرلەۋ كەزىندە قولدانىلدى.
اكادەميا عالىمدارىنىڭ ازىرلەمەلەرى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى ىرىكتەۋ جۇيەسىنە قۇزىرەتتىلىك ءتاسىلىن ەنگىزۋگە، ياعني ۇمىتكەردىڭ تۇلعالىق جانە باسقارۋشىلىق قاسيەتتەرى تۋرالى شىنايى بەينەسىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قۇزىرەتتىك تەرمينىنىڭ «بىلىكتىلىك» تەرمينىنەن ايىرماشىلىعى بىلىكتىلىكتى سيپاتتايتىن ەرەكشە كاسىبي بىلىك- داعدىلارىنان بولەك باستاماشىلىق، ىنتىماقتاستىق، توپتا جۇمىس ىستەۋ قابىلەتى، كوممۋنيكاتيۆتىك قابىلەتتەر، ۇيرەنە ءبىلۋ، باعالاپ، لوگيكالىق ويلاي ءبىلۋ، اقپاراتتى ىرىكتەۋ مەن پايدالانا ءبىلۋ سياقتى قاسيەتتەردى قامتيدى. ياعني، وسىنداي ءتاسىلدى ەنگىزۋ ىرىكتەۋ جۇيەسىن نەعۇرلىم شىنايى وتكىزۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى جانە مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن ناقتى باعالاۋعا كومەكتەسەدى. سونىمەن قاتار، بۇل ءتاسىل مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ پەرسونالدى باسقارۋ قىزمەتتەرىنە وسى قىزمەتكەردى وقىتۋ ارقىلى وسى نەمەسە وزگە دە قاسيەتتەردى دامىتۋ بويىنشا ءىس- شارالاردى وتكىزۋگە جاردەمدەسەدى.
وقىتۋشىلارىمىز وقۋ پروتسەسىنە ساباق جۇرگىزۋدىڭ زاماناۋي ادىستەرىن، جاڭا پەداگوگيكالىق تاسىلدەردى ەنگىزۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس اتقاردى. بۇل بارلىق قازاقستاندىق جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ءتان تەوريالىق وقىتۋ مەن پراكتيكادان الشاقتاۋ سىندى باستى پروبلەمانى شەشۋگە مۇمكىندىك بەردى. بۇگىندە اكادەميادا ساباق وتكىزۋ كەزىندە پراكتيكاعا باعىتتالعان ادىستەر - ترەنينگتەر، يميتاتسيالىق ويىندار، جوبالار ادىستەرى، سيتۋاتسيالىق وقىتۋ، كەيس- ستادي جانە تاعى باسقالار قولدانىلادى. كەيبىر وقىتۋشىلار قاجەت ەتەتىن باسشى قىزمەتكەرلەرگە دەربەس كونسۋلتاتسيا بەرۋ (كوۋچينگ) تاسىلدەرىن پىسىقتاۋدا. بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋدىڭ وسىنداي ءتۇرى دامىعان ەلدەردە كەڭىنەن قولدانىلۋدا. بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندارمەن تىعىز بايلانىس ورناتىلعان.
ماگيسترلىك جانە دوكتورلىق ديسسەرتاتسيالاردىڭ تاقىرىپتارى تاجىريبەگە باعدارلانعان جانە ديسسەرتاتسيالىق جۇمىستى ورىنداعان مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ جۇمىس سالاسىندا كەزدەسەتىن ناقتى پروبلەمانى شەشۋگە باعىتتالعان. مەملەكەتتىك ورگاندارمەن تىعىز كەرى بايلانىس ورناتىلعان - مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋداعى قاجەتتىلىكتەرىنە ۇنەمى مونيتورينگ جۇرگىزىلىپ وتىرادى. سەمينار تاقىرىپتارى، وقۋ باعدارلامالارى كەلىسىلەدى، ولاردىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ماگيسترلىك جانە دوكتورلىق باعدارلامالارعا دايارلىق ساپاسىنا قاناعاتتانۋ دارەجەسى ايقىندالادى. پرەزيدەنت اكىمشىلىگى، پرەمەر- مينيستر كەڭسەسى، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مەن باسقا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرىمەن وقىتۋ باعدارلامالارىن تالقىلايتىن، ولاردى جەتىلدىرۋ بويىنشا ءتيىستى ۇسىنىمدار ازىرلەيتىن دوڭگەلەك ۇستەلدەر وتكىزۋ داستۇرگە اينالعان.
بارلىق جۇيەلى جۇمىس وقۋ ۇدەرىسىن تولىقتاي قايتا قۇرۋعا مۇمكىندىك بەردى جانە ءبىلىم الۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن مەملەكەتتىك قىزمەتتە شەشىمدەر قابىلداۋ پروتسەسىندە، پراكتيكادا پايدالانا ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋعا باعىتتالۋى ءتيىس.
ءبىزدىڭ تۇلەكتەرىمىز مەملەكەتتىك ورگاندار تاراپىنان سۇرانىسقا يە جانە جوعارى كاسىبيلىك دەڭگەيى باسشىلاردىڭ جوعارى باعاسىن الۋدا. اكادەميانىڭ جىل سايىن مەملەكەتتىك ورگاندار اراسىندا جۇرگىزەتىن سوتسيولوگيالىق ساۋالناما ناتيجەلەرى بويىنشا قاتىسۋشىلاردىڭ %90- ى اكادەميانىڭ كادرلار دايارلاۋ دەڭگەيىنىڭ جوعارى ەكەنىن كورسەتتى.
مەملەكەتتىك ورگاندار ءبىزدىڭ عالىمداردى، ماگيسترانتتار مەن دوكتورانتتاردى جۇمىس جانە ساراپتامالىق توپتاردىڭ ء(بىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس- قيمىل اگەنتتىگى، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى جانە باسقالار) جۇمىسىنا تارتۋعا قىزىعۋشىلىق تۋعىزادى. ءبىرقاتار ماماندىقتار بويىنشا مەملەكەتتىك ورگاندار جوعارى بىلىكتى كادرلارعا مۇقتاج، سوندىقتان وقىتۋدىڭ جاڭا باعىتتارىن اشۋ جۇمىستارىن ۇنەمى جۇرگىزىپ وتىرامىز. مىسالى، 2014 -جىلدان باستاپ «مەنەدجمەنت» ماماندىعى بويىنشا مامانداردى دايارلاۋدى باستادىق، باعدارلاما «جوبالاردى باسقارۋ» جانە «سيتي مەنەدجمەنت» سياقتى جاڭا باعىتتارعا نەگىزدەلگەن. وسى جىلى قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ەلدىڭ ستاتيستيكا ورگاندارى ءۇشىن «ستاتيستيكا» ماماندىعى بويىنشا ماگيسترلىك باعدارلاما اشىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ جونىندەگى ەسەپ كوميتەتى ءۇشىن «مەملەكەتتىك اۋديت» باعدارلاماسىن اشۋعا، سونداي- اق، مەملەكەتتىك ورگاندارداعى پەرسونالدى باسقارۋ قىزمەتتەرى ءۇشىن «پەرسونالدى باسقارۋ» ماماندانۋى بويىنشا وقىتۋعا دايىندىق جۇرگىزىلۋدە.
قازىرگى جاعدايدا بارلىق باسقارۋ دەڭگەيلەرىندە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جانە مەملەكەتتىك بيلىك ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىن ارنايى زاڭ سالاسى بويىنشا دايارلاۋعا قويىلاتىن تالاپتار كۇشەيۋدە. زاڭ قىزمەتتەرى مەن ورتالىق جانە جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اپپاراتتارى ءۇشىن بىلىكتى، مەملەكەتتىك اپپاراتتاردىڭ جۇمىسىنا بەيىمدەلگەن زاڭگەرلەردى دايارلاۋدى باستاۋ كەرەك. اسىرەسە، وڭىرلەردە جوعارى دەڭگەيلى كاسىپقوي مامانداردى دايارلاۋ قاجەتتىگى ارتۋدا. بۇل رەتتە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋعا جىل سايىن بولىنەتىن گرانت سانى جەتكىلىكسىز. وسىعان بايلانىستى، وبلىس اكىمدىكتەرىنە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرىن اكادەميادا وقىتۋ ءۇشىن ماقساتتى گرانتتار ءبولۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ قاجەتتىگى تۋىنداپ وتىر.
حالىققا ساپالى قىزمەت كورسەتۋگە باعىتتالعان مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىندەگى قارقىندى وزگەرىستەر مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ قۇزىرەتتەرىن ۇنەمى جاڭارتىپ وتىرۋدى قاجەت ەتەدى. سوندىقتان اكادەميا قازىرگى ۋاقىتتا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ وزگەرمەلى قاجەتتىلىكتەرىنىڭ جاڭا جاعدايىندا جۇمىس ىستەيدى. وسىعان بايلانىستى ۇزاق مەرزىمدى جانە قىسقا مەرزىمدى يكەمدى، جاڭارتىلعان وقۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن تاسىلدەردى ازىرلەدىك.
وسىنداي يننوۆاتسيالىق شەشىمدەردىڭ ءبىرى «ا» كورپۋسىنىڭ وكىلدەرىن وقىتۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ مامانداردىڭ ارنايى باعدارلامالار ازىرلەۋى بولىپ تابىلادى. بۇل - ءبىزدىڭ جۇيەمىزدە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى دايارلاۋدىڭ جاڭا باعىتى. «ا» كورپۋسىن وقىتۋ باعدارلاماسى الەمدىك تاجىريبە جەتىستىكتەرىن، اتاپ ايتقاندا ا ق ش، كورەيا رەسپۋبليكاسى، سينگاپۋردىڭ اكىمشىلىك قىزمەتىنىڭ جوعارى بۋىن وكىلدەرىن مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ فەدەرالدىق ينستيتۋتى، FEI (ا ق ش)، باسشى لاۋازىمدى تۇلعالاردى وقىتۋ جونىندەگى ينستيتۋت، COTI (كورەيا رەسپۋبليكاسى) ، سينگاپۋر مەملەكەتتىك قىزمەت كوللەدجى سياقتى جەتەكشى ورتالىقتاردا وقىتۋ تاجىريبەسىن ەسكەرە وتىرىپ، جاسالدى.
شەتەلدىك جانە قازاقستاندىق تاجىريبەنى تالداۋ نەگىزىندە جاڭا وقىتۋ ادىستەمەسى ازىرلەندى، ونىڭ باعدارلاماسى كۇندىزگى- قاشىقتىقتان وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ بارلىق ارتىقشىلىقتارى پايدالانىلاتىن بلوك- مودۋلدىك تاسىلگە نەگىزدەلگەن. باعدارلاما ءۇش بولىكتەن تۇرادى. ءبىرىنشى بولىكتە «ا» كورپۋسىنىڭ وكىلدەرى ءبىر كۇندىك كىرىسپە سەسسياسىن وتكىزەدى، تەحنولوگيامىزبەن تانىسادى، اكادەميانىڭ اقپاراتتىق جۇيەسىنە قول جەتكىزۋ ءۇشىن پارول مەن لوگيندەردى، سونداي- اق پاندەر بويىنشا كونسۋلتاتسيالار الادى.
ودان سوڭ ءوز قالاۋلارى بويىنشا ءۇش اپتا ىشىندە قاشىقتىقتان وقىتۋ رەجىمىندە 7 مودۋلدىڭ ۇشەۋىن يگەرەدى. وسى مودۋلدەردى قۇرايتىن نەگىزگى پاندەردىڭ تىزىمىنە مەملەكەتتىك ساياسات، كوشباسشىلىق، بيۋدجەتتەۋ مەن ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ، جوبالاردى، پەرسونالدى باسقارۋ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس كىرەدى.
ءاربىر مودۋل بويىنشا اكادەميانىڭ قاشىقتىقتان وقىتۋ جۇيەسى پورتالىنا ورنالاستىرىلعان ەلەكتروندىق وقۋ- ادىستەمەلىك كەشەندەر دايىندالعان. بۇل كەشەندەرگە تەوريالىق ماتەريالدار، سيتۋاتسيالىق تاپسىرمالار، كەيستەر ەنگىزىلگەن، ولار تەوريالىق بىلىمدەردى يگەرۋ نەگىزىندە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ ناقتى قىزمەتتە تۋىندايتىن ايقىن پراكتيكالىق مىندەتتەردى شەشۋدى كوزدەيدى. سودان كەيىن ولار ونلاين رەجيمىندە تەست تاپسىرادى. بارلىق وقۋ كەزەڭىندە تىڭداۋشىلارعا اكادەميانىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرگە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ينستيتۋتىنىڭ تيۋتەرلەرى كومەكتەسىپ، كونسۋلتاتسيالار بەرەدى.
ءۇش اپتادان سوڭ، وسى مودۋلدى ويداعىداي تاپسىرعان مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر اكادەمياعا كەلەدى، «باسشىنىڭ جەكە تيىمدىلىگى» كۋرسى بويىنشا ترەنينگ، باسشىنىڭ تۇلعالىق قۇزىرەتتەرىن دامىتۋ بويىنشا پسيحولوگيالىق ترەنينگتەردى (كوۋچينگ) قامتيتىن وقىتۋدىڭ قورىتىندى بولىگىنەن وتەدى. اكادەميا وقىتۋشىلارىنىڭ باسشىلىعىمەن تىڭداۋشىلار سيتۋاتسيالىق تاپسىرمالاردى شەشۋ ءۇشىن توپتاردا جۇمىس ىستەپ، توپتىق جوبالاردى قورعايدى. ەكى جىلدا قايتا دايارلاۋ كۋرستارىنان «ا» كورپۋسىنىڭ 184 مەملەكەتتىك قىزمەتشىسى ءوتتى، ولاردىڭ اراسىندا مينيسترلىكتەردىڭ جاۋاپتى حاتشىلارى، وبلىس اكىمدەرى اپپاراتتارىنىڭ باسشىلارى، اۋدان اكىمدەرى، مينيسترلىكتەر كوميتەتتەرىنىڭ ءتوراعالارى جانە باسقالار بار. جۇرگىزىلگەن ساۋالداما ناتيجەلەرى بويىنشا تىڭداۋشىلاردىڭ قاناعاتتانۋ دەڭگەيى %95- دى قۇرادى.
وسىلايشا، اكادەميا قازاقستاندىق تاجىريبەگە الەمدە بەلسەندى ەنگىزىلىپ جاتقان «جۇمىس ورنىندا وقىتۋ» ءپرينتسيپىن ناقتى تۇردە ەنگىزە باستادى. وسىنداي وقۋ مودۋلدەرىنىڭ نۇسقاسى ارقىلى ءومىر بويى وقۋ داعدىلارى، ياعني الەمدە 3L «Life Long Learning» ءادىسى رەتىندە تانىمال ۇزدىكسىز وقۋ يدەياسى قالىپتاسادى، بۇل ءتاسىل اقپاراتتىق ءداۋىردىڭ جانە جاڭا ەكونوميكانىڭ تالاپتارىنا ۋاقتىلى جانە تولىعىمەن جاۋاپ بەرەتىن عالامدىق ءتاسىل رەتىندە قابىلدانادى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ قولداۋىمەن اكادەميا سوڭعى جىلدارى تولىق جانە تەرەڭ جاڭعىرتۋ پروتسەسىنەن ءوتتى، بۇل جەتەكشى ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارىمەن باسەكەلەسۋ قابىلەتىن جانە جاڭا جاعدايدا جۇمىس ىستەۋگە دايىندىعىن كورسەتەدى.
اكادەميا فرانسيا مەن ەۋروپالىق وداقتىڭ باسشىلىق قۇرامى ءۇشىن كادرلار دايارلايتىن ENA، ۇلتتىق اكىمدىك ەتۋ مەكتەبىمەن بىرلەسكەن قوس ديپلوم باعدارلاماسىن تابىستى ىسكە اسىرىپ كەلەدى. اكادەمياداعى قول جەتكىزىلگەن زياتكەرلىك جۇمىستاردىڭ دەڭگەيى عالىمدارىمىزعا ءارتۇرلى پىكىرتالاستارعا جانە ەل ىشىندە ءارى شەتەلدە سان الۋان الاڭداردا شەشىمدەر قابىلداۋ پروتسەسىنە قاتىسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، وقىتۋ جۇيەسىندە كوڭىل اۋداراتىن پروبلەمالار دا بار، ءبىرىنشى باعىت بويىنشا جۇرگىزىلەتىن رەفورمالار اياسىندا ولاردى شەشۋ تاسىلدەرىن ۇسىنعىمىز كەلەدى.
تاجىريبەگە باعدارلانعان وقىتۋدىڭ ماڭىزدى جاعدايلارىنىڭ ءبىرى - وقۋ پروتسەسىنە مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ مايتالمان ماماندارىن شاقىرۋ بولىپ تابىلادى. بۇل ماسەلەنى شەشۋ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋ ساپاسىنا ايتارلىقتاي كومەكتەسىپ، جۇرگىزىلگەن جۇمىس، ءتيىستى سالالار، باعدارلامالار مەن جوبالارداعى ءىستىڭ اعىمداعى جاعدايى تۋرالى اقپاراتتى تۇپدەرەكتەن الۋعا مۇمكىندىك بەرەر ەدى. ءىس جۇزىندە جۇمىستىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى باسشىلاردى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋ پروتسەسىنە قاتىستىرۋ وتە قيىن. سوندىقتان ءبىزدىڭ ويىمىزشا، مەملەكەتتىك ورگاندار باسشىلارىنىڭ اكادەميادا ساباق وتكىزۋگە قاتىسۋىن رەگلامەنتتەيتىن شەشىمدەر قابىلداۋ قاجەتتىگى تۋىنداپ وتىر.
زاڭناماعا سايكەس مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ تۇتاس جۇيەسى جۇمىس ىستەيتىنىن ەسكەرە وتىرىپ، كاسىبيلەندىرۋ ماسەلەلەرىن ءتيىمدى شەشۋ ءۇشىن ءبىرىڭعاي وقىتۋ جۇيەسىن قۇرۋ قاجەت. بۇل وقىتۋ سالاسىنداعى جالپى ساياساتقا سايكەس ماقساتتار مەن مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇگىنگى كۇنى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرىنىڭ %90- ى وڭىرلەردەگى جەرگىلىكتى جەرلەردە جۇمىس ىستەيدى جانە مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وڭىرلىك وقىتۋ ورتالىقتارىندا (ءو و و)، جەكە جانە ۆەدومستۆولىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا قايتا دايارلاۋ جانە بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنان وتەدى.
نەگىزگى ۇيلەستىرۋشى ورتالىق رەتىندە اكادەميا جانە وڭىرلىك وقىتۋ ورتالىقتارى، ونىڭ فيليالدارى مەن وڭىرلەردەگى وكىلدىكتەرىن قامتيتىن ءبىرىڭعاي ۇيىمدىق قۇرىلىم قۇرۋدى ۇسىنامىز. بۇل مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى ءبىرىڭعاي نەگىزگى باعدارلامالار بويىنشا وقىتۋعا، ولاردىڭ جالپى كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋعا، اكادەميادا قولدانىلاتىن جاڭا ازىرلەمەلەر مەن وقىتۋ تەحنولوگيالارىن وڭىرلەردە جەدەل جانە ءتيىمدى پايدالانۋعا، سونداي- اق ءو و و كادرلار الەۋەتىن كۇشەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى وقىتۋ جۇيەسىندە ەرەكشە مارتەبەسى بار اكادەميا - ۇيىمدىق- قۇقىقتىق تۇرعىدا قۇزىرەتتىلىك پەن تاجىريبەگە باعدارلانعان تاسىلدەر ارقىلى (ورتالىق- ءوڭىر) قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قىزمەت جۇيەسى ءۇشىن كادرلار دايارلاۋدىڭ باستى ورتالىعى بولا الادى.
اكادەميا عالىمدارى جۇرگىزەتىن وزەكتى زەرتتەۋ باعىتتارىنىڭ ءبىرى - مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ ساپاسىن باسقارۋدىڭ ءتيىستى تاسىلدەرىن ازىرلەۋ بولىپ تابىلادى. سوڭعى جىلدارى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بۇل باعىتتا از جۇمىس جاسالعان جوق: مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ سالاسىن جەتىلدىرۋ جولدارى قالىپتاستى، مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ جۇيەسىن دامىتۋ مەن جەتىلدىرۋدىڭ نەگىزى قالاندى، ءتىزىلىم مەن ستاندارتتار قۇراستىرىلدى، ساپانى باعالاۋ مەن باقىلاۋ تەتىكتەرى ازىرلەندى، اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋدىڭ ەلەكتروندىق نىسانىنا اۋىسۋ ارقىلى «ءبىر تەرەزە» پرينتسيپىنە كوشۋ جۇزەگە اسىرىلدى.
بۇل رەتتە مىناداي پروبلەمالىق اسپەكتىلەردى اتاپ وتكەن ءجون.
مەملەكەتتىك قىزمەتتەر سالاسىن دامىتۋدا ءبىرىڭعاي كوزقاراس جوق (مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ فۋنكتسيالارىنىڭ بارلىعى بىردەي مەملەكەتتىك قىزمەتتەر رەتىندە قابىلدانبايدى). سەبەبى، «مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ تۋرالى» زاڭدا مەملەكەتتىك قىزمەت ونى الۋشىلاردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا جەكە تارتىپتە جۇزەگە اسىرىلاتىن جانە ولاردىڭ قۇقىقتارى، بوستاندىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن ىسكە اسىرۋ، ءتيىستى ماتەريالدىق نەمەسە ماتەريالدىق ەمەس يگىلىكتەرىن الۋعا باعىتتالعان جەكەلەگەن مەملەكەتتىك فۋنكتسيالاردى ىسكە اسىرۋ نىساندارىنىڭ ءبىرى بولىپ بەكىتىلگەن.
وسىعان بايلانىستى قوعامعا كورسەتىلەتىن قوعامدىق مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ تۇتاس ءبىر توبى انىقتاماسىز قالىپ قويعان. سوندىقتان ءبىزدىڭ عالىمدارىمىز زاڭداعى «مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ» ساناتىنىڭ تۇسىنىكتەمەسىن كەڭەيتۋدى جانە مەملەكەتتىك ورگاننىڭ تيىمدىلىگى مەن جەتەكشىلىك ەتەتىن سالادا ۇسىنىلاتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى اراسىنداعى ناقتى بايلانىستى انىقتاۋدى ۇسىنادى، سەبەبى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، اسىرەسە، قۇقىق قورعاۋ سالاسىنداعى قوعامدىق ماڭىزدى قىزمەتتەردىڭ ءبىرقاتارى تىزبەگە كىرمەي قالعان.
قىزمەت كورسەتۋشى مەن كورسەتىلەتىن قىزمەتتى الۋشىلار اراسىنداعى «كەرى بايلانىس» الۋ تەتىگى ءتيىمسىز. قازىرگى ۋاقىتتا «كەرى بايلانىس» ستاندارتتارى تالقىلاۋ ارقىلى قامتاماسىز ەتىلەدى، الايدا، كورسەتىلەتىن قىزمەتتى الۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق ساۋاتتىلىعىنىڭ تومەندىگى، وكىنىشكە قاراي، وسى تەتىكتى ناتيجەلى پايدالانۋعا اكەلىپ سوقپايدى.
كانادا عالىمدارى ازىرلەگەن جانە تابىستى قولداناتىن «ءبىرىڭعاي ولشەۋ قۇرالى» تەحنولوگياسىن نەمەسە СМТ (Common Measurement Tool) ەنگىزۋ قولدانىستاعى كومپونەنتتەردى نىعايتۋعا جانە كليەنتتىڭ قىزمەت كورسەتۋشىمەن ءوزارا بايلانىسىنىڭ جەتىسپەيتىن ەلەمەنتتەرىن تولىقتىرۋعا، دەمەك، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ حالىققا ۇسىناتىن قىزمەتتەرىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا كومەكتەسەر ەدى.
ساراپتامالىق قوعامداستىقتا ۇيىمداردى باسقارۋ مودەلدەرىنە، ەڭ ءتيىمدىسىن ىزدەستىرۋگە قاتىستى داۋداماي توقتاماي وتىر. تالقىلاناتىن تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى - مەملەكەتتىك ورگانداردا كورپوراتيۆتىك باسقارۋ ادىستەرى مەن قۇرالدارىن پايدالانۋ مۇمكىندىگى بولىپ تابىلادى. قازىرگى ءتيىمدى تاسىلدەردىڭ ءبىرى - ي. ك. اديزەستىڭ ءتيىمدى مەنەدجمەنت ادىستەمەسى بولىپ وتىر.
ءادىسناما كورپوراتيۆتىك قۇرىلىمداردىڭ جۇمىسىن جاقسارتۋعا باعىتتالسا دا، اكادەميا عالىمدارىنىڭ پايىمداۋى بويىنشا، ونى مەملەكەتتىك ورگانداردا دا پايدالانۋعا بولادى. سوندىقتان بىزدە «وزگەرىستەردى باسقارۋ»، «ۇيىم تەورياسى»، ء«تيىمدى مەملەكەتتىك باسقارۋ ءادىسناماسى» ارنايى كۋرستارى ازىرلەنىپ، وقۋ پروتسەسىنە ەنگىزىلدى. عىلىمي- زەرتتەۋ جوباسىن ىسكە اسىرۋ جوسپارلانۋدا، وندا مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر باسقارۋشىلىق كودتى پايدالانۋ، دياگنوستيكا جۇرگىزۋ، مەملەكەتتىك ورگاننىڭ ۇيىمنىڭ ءومىر تىرشىلىگىندەگى ورنىن ايقىنداۋ، وزگەرىستەردى قاجەت ەتەتىن ءالسىز بۋىندارىن، كومپلەمەنتارلىق باسقارۋشىلىق كوماندالار قۇرۋ العىشارتتارىن ايقىنداۋ ادىستەمەسىمەن تانىسادى.
كومپلەمەنتارلىق باسقارۋشىلىق كوماندالار جاڭا تۇرپاتتى باسقارۋشىلاردى دايارلاۋدى تالاپ ەتەدى. ونى تابىستى ەنگىزۋ ءۇشىن ءبىر باسشىعا عانا ەمەس، بۇكىل كومانداعا ارنالعان ءتيىستى ءبىلىم باعدارلامالارى قاجەت. مۇنداي وقىتۋ كۋرستارى اكادەميادا 300 بيۋدجەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا ەنگىزىلەدى.
اكادەميادا قۇرىلعان جۇمىس توبى تالانت- مەنەدجمەنتتىڭ ولشەمدەرىن، قۇزىرەتتىلىك مودەلدەرىن، دارىندىلىق دەڭگەيىن ايقىندايتىن باعالاۋ تەتىكتەرىن، دارىندى پەرسونالدى جانە ولارمەن جۇمىس ىستەۋ ستراتەگياسىن، كوشباسشىلىقتى دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ جوباسىن ازىرلەۋدە. وسىنداي باعدارلامالار فرانسيادا، ۇلى بريتانيادا، سينگاپۋردا بار.
وسىنداي قۇرالدار مەن تاسىلدەردى قولدانا وتىرىپ، ءبىز جاڭا تۇرپاتتى، بەلسەندى ويلاي الاتىن جانە ەلدىڭ يننوۆاتسيالىق باعىتتالعان ەكونوميكاسى جاعدايىندا ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋگە قابىلەتتى باسقارۋشى كادرلاردى دايىنداي الامىز. بۇل، ەلباسى ن. نازاربايەۆ ايتقانداي، مەملەكەتتىك قىزمەتكە «مەريتوكراتيا، سىڭىرگەن ەڭبەگى مەن بىلىك- داعدىسى مەن قابىلەتىنە قاراي ءوزىن ءوزى كورسەتۋگە مۇمكىندىكتەر بەرەتىن ادىلەتتى قازاقستاندىق قوعامنىڭ تۇپبەينەسىنە اينالۋعا» كومەكتەسەدى. ءوز كەزەگىندە، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسى ءوز تاجىريبەسىن پايدالانا وتىرىپ، ەلدىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتىن جاڭعىرتۋعا ءوز ۇلەسىن قوسۋعا دايىن.
