الەم اپتا ىشىندە: پاكىستانداعى اپتاپ ىستىق، پالميرادا تاريحي ەسكەرتكىشتەردىڭ قيراتىلۋى جانە فرانسياداعى حيميالىق زاۋىتتاعى تەراكت

استانا. قازاقپارات - وتكەن اپتادا الەم نازارى، وكىنىشكە وراي، بىرنەشە قايعىلى وقيعادا بولدى.

پاكىستاندا ءبىر جۇمانىڭ ىشىندە 1200 ادام اپتاپ ىستىقتىڭ قۇربانى بولدى. سەيسەنبى كۇنى «يسلام مەملەكەتى» لاڭكەستىك ۇيىمىنىڭ سودىرلارى پالميراداعى ەجەلدەن كەلە جاتقان ەكى بىردەي باعا جەتپەس تاريحي ەسكەرتكىشتىڭ كوزىن جويدى.

ال جۇما كۇنى فرانسيادا 35 جاستاعى ياسين سالحي حيميلىق زاۋىتتا تەراكت جاسادى.

پاكىستانداعى اپتاپ ىستىق

پاكىستاندا سوڭعى اپتادا ەلدىڭ وڭتۇستىك بولىگىندە اۋا تەمپەراتۋراسى كۇرت جوعارىلاپ، سالدارىنان 1200-دەن استام ادام جاپا شەكتى. كوشەدە ادامدار ەستەرىنەن تانىپ جاتتى، ال وڭىردەگى اۋرۋحانالاردا دەنەلەرىنە ىستىق ءوتىپ كەتكەن زارداپ شەگۋشىلەر تولىپ كەتتى. بۇل، نەگىزىنەن، بالالار، قارتتار جانە كۇن استىندا ۇزاق ۋاقىت بويى قالۋعا ءماجبۇر قىزمەتكەرلەر.

ولگەندەردىڭ سانى نەگىزىنەن ەلدىڭ سيند پروۆينتسياسىنىڭ كاراچي قالاسىندا تىركەلدى. پاكىستاندا ىستىقتان قايتىس بولعانداردىڭ 95 پايىزى وسى كەنتكە تيەسىلى.

كاراچيدەگى ەڭ ىستىق تەمپەراتۋرا 45 گرادۋس دەڭگەيىندە تىركەلدى. بۇل، سول مەكەننىڭ اۋا ىلعالدىلىعىن ەسكەرگەندە، وتە جوعارى كورسەتكىش بولىپ تابىلادى. كەيبىر وكرۋگتاردا ونىڭ دەڭگەيى ءتىپتى 48 گرادۋسقا دەيىن جەتكەن.

ۇكىمەت ەلدە توتەنشە جاعداي جاريالاۋدى ءجون ساناعان جوق، الايدا ادامدارعا دالادا كوپ جۇرمەۋگە جانە اعزاعا كۇن وتپەۋدىڭ باستى امالدارىن جاساۋعا ۇندەدى.

بيىل پاكىستانداعى انوماليالىق ىستىق مۇسىلماندار ءۇشىن قاسيەتتى رامازان ايىمەن تۇسپا- تۇس كەلدى. وسى كۇندەرى يسلام ۇستانۋشىلارىنىڭ اۋزى بەرىك. بۇل ايدا ولار كۇندىزگى مەزگىلدە اس پەن سۋدان باس تارتادى. سونىڭ سالدارىنان بولسا كەرەك، ادامداردىڭ دەنى اعزانىڭ سۋالۋىنان قازا تاپتى.

مەتەورولوگتاردىڭ حابارلاۋىنشا، بيىلعى اپتاپ ىستىق اۋا- رايىنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى مۋسسوندىق جاڭبىرلاردىڭ كەلمەۋىنەن ورىن الىپ جاتىر. بولجام بويىنشا، بۇنداي كۇن رايى ءالى ءبىر ايعا سوزىلۋى ىقتيمال.

ءوز كەزەگىندە حالىق قول قۋسىرىپ وتىرعان بيلىكتى كىنالاپ وتىر. ولاردىڭ سوزىنە قاراعاندا، ەلەكتر ەنەرگياسى ارا- تۇرا ءسونىپ قالادى، سول كەزدەرى سالقىنداتقىشتار مەن اۋاباپتاعىشتار دا جۇمىس ىستەمەيدى. قالانىڭ كەيبىر بولىكتەرىندە نارازى ازاماتتار شەرۋگە شىقتى. كولىك دوڭگەلەكتەرىن ورتەپ، پوليتسيا كولىكتەرىن تاسپەن اتتى.

پاكىستاندىقتاردىڭ قۋانىشىنا وراي، جۇما كۇنى اۋا تەمپەراتۋراسى 48-دەن 34-كە دەيىن ءتۇستى. بيلىك ىستىق قۇرباندارىنىڭ سانى ازايىپ كەلەتىندىگىن حابارلادى جانە ونىڭ ءبىر سەبەبى رەتىندە كۇندىزگى ۋاقىتتا سالقىن سۋ مەن مۇزدى ساتۋ جونىندەگى شارالاردى ۇيىمداستىرۋدىڭ ارقاسىندا دەپ ءتۇسىندىردى.

ەسكە سالا كەتەيىك، مامىر ايىندا ءۇندىستاندا دا وسىعان ۇقساس جاعداي تىركەلگەن ەدى. ول كەزدە 1700 ادام كوز جۇمعان بولاتىن. ماماندار الەمدە ورىن الىپ جاتقان اپتاپ ىستىق پەن جاھاندىق جىلىنۋ اراسىندا بايلانىس بار دەپ وتىر.

پالميراداعى تاريحي ەسكەرتكىشتەر قيراتىلدى

جەكسەنبىدە «يسلام مەملەكەتى» سودىرلارى وزدەرى جاۋلاپ العان ەجەلگى پالميرا قالاسىنداعى كونە ەسكەرتكىشتەردى مينالاپ جاتقاندىعى بەلگىلى بولدى. ول كەزدە لاڭكەستەر پالميرانى جويۋدى كوزدەدى مە، الدە وسىلايشا قالانى بوساتۋ ءىس- قيمىلدارىنا توسقاۋىل قويعىسى كەلدى مە، ول جاعى بەلگىسىز ەدى. دەگەنمەن سەيسەنبى كۇنى سودىرلار پالميرانىڭ كونە مۇسىلان مازارلارىن جويىپ جىبەرگەندەرىن حابارلادى. كەلەسى كۇنى سيريالىق رەسمي بيلىك ونى راستادى، سونىمەن قاتار ينتەرنەتتە دە ءتيىستى فوتوسۋرەتتەر جاريالاندى.

حابارلانعانىنداي، سودىرلار مۇحاممەد پايعامباردىڭ نەمەرە ءىنىسى يمام ءاليدىڭ ۇرپاعى - شەيىت اۋليەسى مۇحامماد بين ءاليدىڭ كەسەنەسىن جەرمەن جەكسەن ەتكەن. قاسيەتتى مازار پالميرادان ءتورت شاقىرىم تۇستا، تاۋلى ايماقتاردا ورنالاسقان بولاتىن.

سونىمەن قاتار لاڭكەستەر تاعى ءبىر تاريحي جادىگەردى قۇرتىپ جىبەردى. ول - وسىدان 500 -جىل بۇرىن سالىنعان سوپىلاردىڭ ءدىني كوشباسشىسى نيزار ءابۋ ءباادديننىڭ كەسەنەسى.

سيريانىڭ ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ ۆەدومستۆوسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، «يسلام مەملەكەتىنىڭ» سودىرلارى ءوز «دىندەرىنە» قايشى كەلەتىن 50 دەن استام تاريحي ەسكەرتكىشتى بۇزىپ تاستاعان.

پالميرا - يۋنەسكو بۇكىلالەمدىك مۇرالار تىزىمىنە ەنگەن سيرياداعى التى نىساننىڭ ءبىرى. ول «يسلام مەملەكەتى» سودىرلارىنىڭ قولىنا بيىل مامىر ايىندا ءوتىپ كەتتى.

ونداعى مادەني مۇرالاردىڭ كوپشىلىگى ءبىزدىڭ ءداۋىرىمىزدىڭ 1-2 عاسىرىنا تيەسىلى. ەسكى قالا ءوزىنىڭ بويىندا ەجەلگى گرەك، ريم، كونە پارسى جانە سيريالىق اعىمداردى جيعان.

فرانسياداعى حيميالىق زاۋىتتا بولعان تەراكت

جۇما كۇنى تاڭەرتەڭ ليون ماڭىنداعى سان- كەنتان- فالاۆە قالاسىندا ونەركاسىپتىك گازداردى وندىرەتىن امەريكالىق «Air Products and Chemicals» حيميالىق زاۋىتىنىڭ اۋماعىنا بەلگىسىز ەر ازامات ءوز كولىگىمەن ەنىپ كەتكەن.

كەيىن ول كولىگىن گازعا تولى سيستەرناعا بۇرىپ جىبەردى - جويقىن جارىلىس ورىن الدى، سالدارىنان ءبىر ادام قازا تاپتى، تاعى ەكەۋى جاراقاتتاندى.

شابۋىل جاساعان تۇلعا قولعا ءتۇستى، ونىڭ ەسىمىن فرانسيانىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى بەرنار كازنيەۆ حابارلادى.

لاڭكەس 35 جاستاعى سەن-پريەست تۇرعىنى ياسين سالحي بولىپ شىقتى. 2006-2008 -جىلدارى ول سالافيتتارمەن بايلانىس جاساپ جۇرگەنى ءۇشىن قۇقىققورعاۋشىلاردىڭ باقىلاۋىندا بولعان ەدى.

فرانسيا ءى ءى م باسشىسى بايانداماسىندا لاڭكەستى ۇستاۋ كەزىندەگى كەيبىر جايتتار ايتىلدى. ءمينيستردىڭ سوزىنە قاراعاندا، وقيعا ورنىنا جەتكەن پوليتسەيلەردىڭ نەمەسە ءورت سوندىرۋشىلەردىڭ ءبىرى، سالقىنقاندىلىق ساقتاپ، قىلمىسكەردى قۇرىقتاعا

 كوپ ۇزاماي، ەكىنشى كۇدىكتى ۇستالدى. ول تەراكت الدىندا زاۋىتتىڭ ماڭىن «Ford Fusion» كولىگىمەن تورۋىلداپ جۇرگەن. فرانسيالىق پوليتسەيلەر تەراكتىنى ۇيىمداستىرۋعا كومەكتەسۋى مۇمكىن دەگەن كۇدىكپەن لاڭكەستىڭ جاقىندارىن دا قاماۋعا الدى. ولاردىڭ سانى جانە لاڭكەسكە كىم بولىپ كەلەتىنى ءالى ايتىلعان جوق.

تاعى ءبىر حابار بويىنشا، زاۋىت قاقپاسىنىڭ ماڭىنان باسى كەسىلگەن ادام ءمايىتى تابىلعان. ادامنىڭ باسىندا اراب جازۋى بار دەپ حابارلاندى. سونىمەن قاتار وقيعا ورنىندا اراب جازۋى بار تۋ انىقتالدى.

جاندارمەريا ەلدە باسقا دا تەراكتىنى بولدىرماۋ ماقساتىندا كۇشەيتىلگەن رەجيمدە قىزمەت اتقارۋدا. حيميالىق زاۋىتتاعى ءورتتى جىلدام ءوشىرۋ مۇمكىن بولدى، اۋاعا ۋلى زاتتار تاراعان جوق.

وقيعاعا بايلانىستى ەل پرەزيدەنتى فرانسۋا وللاند بريۋسسەلدە ءوتىپ جاتقان ەۋروپالىق وداققا مۇشە- مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ ءسامميتىن تاستاپ شىعۋعا ءماجبۇر بولدى.

فرانسيا پرەزيدەنتى ەلگە ورالماس بۇرىن تەلەارنالار ارقىلى مالىمدەمە جاسادى. ءوزىنىڭ سوزىندە ول بۇل وقيعانى تەراكت دەپ اتادى جانە فرانسۋز حالقىن وقيعانىڭ ءمان-جايى انىقتالعانشا ىنتىماقتاستىقتى ساقتاۋعا شاقىردى.

 قازىرگى ۋاقىتتا تەرگەۋ جۇرگىزىلۋدە. تەراكتىنىڭ قاۋپى جوعارى بولعاندىقتان، قۇقىققورعاۋشىلاردىڭ قىزمەتى كۇشەيتىلگەن رەجيمگە كوشىرىلدى جانە ستراتەگيالىق نىسانداردا كۇزەت نىعايتىلدى.

اۆتور: جاسۇلان جولدىبايەۆ