اتاقتى جانىبەك حاننىڭ دۋلىعاسى ا ق ش- تاعى «مەتروپوليتەن» ونەر مۋزەيىندە ساقتاۋلى - لەونيد بوبروۆ
بۇل تۋرالى «قازاق حاندىعىنا 550 جىل» اتتى ءوڭىر ارالىق مۋزەي فەستيۆالى شەڭبەرىندە ءوتىپ جاتقان «مۋزەي راريتەتتەرىندەگى قازاق حاندىعىنىڭ تاريحى» عىلىمي- پراكتيكالىق كونفەرەنتسياسىندا نوۆوسىبىر مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى لەونيد بوبروۆ بايانداما جاساپ، جاڭالىق اشتى.
ونىڭ ايتۋىنشا، ا ق ش عالىمدارى بۇل دۋلىعا التىن وردا حانى جانىبەك حانعا تيەسىلى بولۋى مۇمكىن دەگەن بولجام جاساعان. وعان دۋلىعانىڭ تومەنگى جاعىندا اراب ارىپتەرىمەن جازىلعان جازۋ ايقىن دالەل.
«امەريكاندىق عالىمدار بۇل دۋلىعا كەزىندە التىن وردادا بيلىك قۇرعان جانىبەك حانعا تيەسىلى بولۋى مۇمكىن دەگەن بولجام جاساپ وتىر. دۋلىعانى كەزىندە ەۋروپا ساياحاتشىلارى تيبەت جەرىنەن الىپ كەتكەن كورىنەدى. سودان بەرى ۇزاق ۋاقىت جەكە مەنشىك كوللەكسيالاردىڭ بىرىندە ساقتالعان. كەيىن ا ق ش- تىڭ اتاقتى كوللەتسيونەرىنىڭ ءبىرى ساتىپ العان كورىنەدى. ال، 2007 - جىلى نيۋ- يورك قالاسىنداعى «مەتروپوليتەن» ونەر مۋزەيىنە تاپسىرىلعان.
دۋلىعا تەمىردەن جاسالعان، بيىكتىگى 20-23 سانتيمەتر، ديامەترى 22 سانتيمەتر، ۇستىڭگى جاعى ۇشكىر قىرلى بولىپ كەلەدى، ال، تومەنگى جاعىندا اراب ارىپتەرىمەن ويىلىپ، كۇمىسپەن كومكەرىلىپ «جەڭىمپاز سۇلتان ماحمۇد جانىبەك حان» دەپ جازىلعان. عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا، بۇل دۋلىعانى سول زامانداعى كاۆكاز جانە يران شەبەرلەرىنىڭ جاساۋى مۇمكىن.. .
.. .ال، بۇل دۋلىعا تيبەت جەرىنە قايدان باردى دەيتىنگە كەلسەك، 17- عاسىر سوڭى مەن 18 - عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا وڭتۇستىك شىعىس قازاقستان اۋماعىنا باتىس موڭعوليا جەرىندە مەكەندەگەن ويراتتار مەن جوڭعارلاردىڭ ءجيى شابۋىل جاساپ تۇرعانى تاريحتا بەلگىلى. سونداي ساتتەردىڭ بىرىندە ولار بۇل دۋلىعانى قولعا ءتۇسىرىپ، وزدەرىنىڭ ءدىني كوسەمدەرى دالاي لاماعا سىيعا تارتۋى مۇمكىن.
سوندىقتان، ا ق ش- تىڭ نيۋ- يورك قالاسىنداعى «مەتروپوليتەن» ونەر مۋزەيىندە ساقتالعان 14-17 - عاسىرلارعا جاتاتىن تەمىردەن جاسالىنعان اسكەري باس كيىم «جەڭىمپاز سۇلتان ماحمۇد جانىبەك حاننىڭ دۋلىعاسى» دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار»، - دەيدى لەونيد بوبروۆ.
ەسكە سالا كەتسەك، اتالعان دۋلىعا قازاقستاندا تابىلعان 84 دۋلىعانىڭ ىشىندە تاريحي قۇندىلىعى جاعىنان العاشقى بەستىككە كىرەدى.
اۆتور: اسلان وسپانوۆ
