ءبىز نەلىكتەن ءتۇس كورەمىز؟

استانا. قازاقپارات - ءتۇس - ءبىزدىڭ اعزامىزداعى ەڭ ءبىر بەيمالىم پروتسەستەردىڭ ءبىرى.

ءبىر قاراعاندا، ۇيىقتاپ جاتقان كەزدە ادام اعزاسىنداعى قوزعالىس تولىقتاي توقتايتىنداي كورىنەدى، الايدا ءبىزدىڭ ميىمىز بۇل كەزدە وتە بەلسەندى جۇمىس ىستەپ جاتادى.

ۇيقى كەزىندە دەنەمىز ءوز كۇشىن قالپىنا كەلتىرىپ قانا قويماي، ءتۇس كورىپ تە ۇلگەرەدى. ءتۇس كورۋ كەزىندە ءبىزدىڭ اعزامىزدا نە بولىپ جاتادى؟ نەلىكتەن ءبىز ءتۇس كورەمىز؟ ونىڭ ءمانى نەدە؟ وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ىزدەپ كورەلىك.

ۇيقىنىڭ ەكى ءتۇرى بار: «جىلدام» جانە «باياۋ». باياۋ دەگەنىمىز - قالىپتى، قاراپايىم ۇيقى بولسا، جىلدامى - ءتۇس كورەتىن ۇيقى.

ءبارى «باياۋ ۇيقىدان» باستالادى. مۇنداي ۇيقى 4 كەزەڭنەن تۇرادى جانە ولاردىڭ ءارقايسىسىندا اعزامىزدا ءتۇرلى وزگەرىستەر ورىن الىپ وتىرادى. ماسەلەن، ءبىرىنشى كەزەڭدە ۇيقىعا كەتۋ پروتسەسى جۇرەدى: قالعىپ بارا جاتقانداي اسەردە بولامىز، كەيدە سەلك ەتە قالامىز. فيزيولوگيالىق تۇرعىدا بۇلشىق ەت بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەۋىنەن جانە كوزدىڭ باياۋ قوزعالۋىنان كورىنىس تابادى.

ەكىنشى كەزەڭدە تەرەڭ ەمەس ۇيقى كەلەدى. بۇل كەزەڭگى ۇيقى ۋاقىتىنىڭ جارتىسىنان استامى كىرەدى. وسى ۋاقىتتا جۇرەك سوعىسى باياۋلاپ، دەنە تەمپەراتۋراسى تومەندەيدى. سونداي-اق بۇلشىق ەت بەلسەندىلىگى ودان ءارى ازايادى.

ءۇشىنشى جانە ءتورتىنشى كەزەڭدەردە تەرەڭ ۇيقى كەلەدى: اعزانىڭ فيزيكالىق تۇرعىدا دەمالۋىنىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرى. تەرەڭ ۇيقى بولماسا ادام شارشاڭقىراپ ويانادى. فيزيولوگيا دەڭگەيىندە قاننىڭ بۇلشىق ەتتەرگە بارۋى، بويدى ءوسىرۋ گورموندارىنىڭ ءبولىنۋى سەكىلدى پروتسەستەر جۇرەدى. وسىندان سوڭ «جىلدام ۇيقى» كەلەدى. ادام تەك وسى كەزەڭدە ءتۇس كورەدى.

جىلدام ۇيقىنىڭ فۋنكتسياسى ءالى كۇنگە دەيىن تولىقتاي انىقتالماعان. قالىپتاسقان تۇسىنىك بويىنشا، ول ميىمىزداعى اقپاراتتى رەتتەۋ ءۇشىن قاجەت. مىسالى، امەريكا عالىمدارىنىڭ زەرتتەۋىنشە، ادامنىڭ سەرگەك كەزىندە بايقالاتىن جۇيكە يمپۋلستارى ۇيقى كەزىندە جەتى ەسە بەلسەندى تۇردە بايقالادى. عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا، بۇل كۇندىزگى اسەرلەردى ەستەلىككە اينالدىرۋ ءۇشىن قاجەت. تاجىريبە اۆتورلارىنىڭ ويىنشا، بۇل پروتسەسس اقپاراتتى قىسقا مەرزىمدى جادىمىزدان، ۇزاق مەرزىمدى جادىمىزعا اۋىستىرادى. سونىمەن قاتار، جىلدام ۇيقى كەزىندە كوز قوزعالىسىنىڭ ارتاتىنى، قان قىسىمىنىڭ وسەتىنى، قاننىڭ ميىمىزعا اعىلىپ كەلۋى جانە جۇرەك سوعىسى مەن تىنىس الۋدىڭ تۇراقسىز جيىلىگى بايقالادى.

ادام ۇيقىسى باياۋ جانە جىلدام ۇيقى فازالارىنىڭ اۋىسۋىنان تۇرادى. ءوز كەزەگىندە، باياۋ جانە جىلدام ۇيقىدان قۇرالعان جۇپ ۇيقى سيكلىن قۇرايدى (ۇزاقتىعى 90 مينۋت). ۇيقىنىڭ جالپى ۇزاقتىعىنا قاراي قالىپتى ۇيقى 4-6 سيكلدەن تۇرادى. ەگەر ويانۋ سيكلدىڭ سوڭىنا كەلسە ادامنىڭ ۇيقىسى قانىق بولادى.

ۇيقىنىڭ نەگىزگى مىندەتى - اعزامىزدىڭ تىنىعۋىن قامتاماسىز ەتۋ. ۇيقى اقپاراتتىڭ وڭدەلۋىنە سەپتىگىن تيگىزىپ، اعزاداعى زات الماسۋ پروتسەسىندە ۇلكەن ءرول اتقارادى، سونداي-اق يممۋنيتەتىمىزدى قالپىنا كەلتىرەدى.

ءتۇس نەنى بىلدىرەدى؟

ءبىز كورەتىن ءتۇستى ءۇش تۇرگە بولۋگە بولادى. العاشقىسىن «تۇرمىستىق» دەپ اتايدى. مۇنداي تۇستەردە ادامدار ادەتتە ءوزىنىڭ ومىرلىك پروبلەمالارىن كورىپ، ولاردى شەشۋگە تىرىسادى. ءتۇستىڭ ەكىنشى ءتۇرىن سيمۆوليكالىق ءتۇس دەۋگە بولادى. ادام بۇل جاعدايدا ءارتۇرلى زات تۇرىندە سيمۆولدار مەن بەلگىلەردى كورەدى. مۇنداي تۇستەردە ادامدار كوبىنە شىن ومىردە ولارعا ءتان ەمەس جاساپ جۇرەدى. ءتۇستىڭ ءۇشىنشى ءبىر ءتۇرى - ايان. مۇنداي ءتۇس كورەتىندەر سيرەك كەزدەسەدى. مۇنداي تۇستەر ادامعا ونىمەن نەمەسە باسقا اداممەن بولاشاقتا نە بولاتىنىن كورسەتەدى.

سيمۆوليكالىق تۇستەرگە نازار اۋدارعان ءجون. ويتكەنى ۇيقى كەزىندە ميىمىز ەلەۋلى ماسەلەلەردى شەشۋگە تىرىسىپ، دايىن جاۋاپتار بەرەدى. بالكىم، ءدال وسى سيمۆوليكالىق تۇستەر ارقىلى ول بىزگە بىرنارسە ايتقىسى كەلەتىن شىعار. مۇنداي تۇستەر نە ماعىنانى بىلدىرەتىنىن انىقتاۋ ءۇشىن ادامدار جۇزدەگەن جىلدار بويىندا ءتۇس تۋرالى باقىلاۋ جۇرگىزىپ، ونداعى ۇعىمدارعا جالپىلاما تۇسىنىكتەر جاساپ شىعاردى. بۇگىندە بۇل باقىلاۋ ناتيجەلەرى بارىنە بىردەي قولجەتىمدى.

el.kz