ەسەنيننىڭ ءومىرى تۋرالى بىرنەشە دەرەك
اقىن 1925 -جىلى ءدال سول كۇنى جارىق دۇنيەمەن قوشتاستى. اتاقتى اقىننىڭ ءومىرى كىم-كىمگە بولماسىن قىزىقسىز بولماس دەگەن ويمەن بىرنەشە دەرەكتى ۇسىنۋدىءجون كوردىك.
ەسەنيننىڭ ءبىلىمى.
ۇلى اقىن 1909 -جىلى كونستانتينوۆ شارۋالار ۋچيليشەسىن ۇزدىك بىتىرگەن سوڭ شىركەۋلىك- ۇستازدار مەكتەبىنە وقۋعا تۇسەدى. ءبىراق بولاشاقتا ۇستازدىق قىزمەت اتقارۋ ونىڭ كوڭىل حوشىنا تۋرا كەلمەگەندىكتەن، ءبىر جارىم جىل وتكەننەن كەيىن-اق شىعىپ كەتۋگە ءماجبۇر بولعان. ءوزى كوپ اڭساعان ماسكەۋ شاھارىنا جەتىپ العان بوزبالا 1993 -جىلدىڭ 13- قىركۇيەگىندە شانياۆسكي اتىنداعى حالىقتىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ تابالدىرىعىن اتتايدى. تيىسىنشە، جاڭالىققا ىنتىزار جاس تالاپ ءدال سول جەردەن سول كەزگە دەيىن ىزدەپ، اڭساعانىنىڭ ءبارىن تابادى. وقۋ ورنىنداعى ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بويعى العان ءبىلىمى ونىڭ الداعى ومىرىنە داڭعىل جول سالىپ بەرگەندەي بولدى.
ەسەنيننىڭ بويى.
اتاقتى اقىن سەرگەي ەسەننينىڭ بويى 168 س م بولعان.
جىر وقۋ مانەرى.
ماسكەۋدەگى اشتىقتان قاشقان اقىن 1918 -جىلدىڭ اياعىندا بىرنەشە اپتا تۋلادا تۇرۋىنا تۋرا كەلەدى. ءار كۇن سايىن كەشكە تامان ونىڭ ۇيىندە وقىعان، زيالى ورتانىڭ ادامدارى باس قوساتىن بولعان. ەسەنين بولسا، ءوزىنىڭ بۇلاقتاي تازا جىرلارىن وقىپ، سول كەشتەردى جانداندىرىپ وتىرعان. اقىن ءوز جىرلارىنىڭ بارلىعىن جاتقا بىلەتىن.
ەرەكشە مانەرمەن، يشارالارمەن، قيمىل-قوزعالىستارىن قوسا وتىرىپ وقىعاندا جىرلارىنا بولەك ءبىر ءار بەرىپ، بوتەن كۇي ۇستەپ تۇرعان. كەي كەزدەرى ەسەنين بلوك پەن بەلىيلاردىڭ مانەرلەرىنە سالىپ تا وقيتىن بولعان. بلوكتىڭ ولەڭدەرىن وقىعاندا ۇلكەن قۇرمەت، اسقان سىيلاستىق بىلدىرەتىن بولسا، بەلىيدىڭ جىرلارىنا كەلگەندە ءدال ءوزىنىڭ مىنەزىندەي ازداپ كەلەمەج قىپ، جەڭىل-جەلپى قاراعان.
ەسەنين جانە اننا يزريادنوۆا.
ەسەنين 1913 -جىلدىڭ كۇزىندە يزريادنوۆا اننا رومانوۆنا ەكەۋى ازاماتتىق نەكەگە وتىرادى. ولار سىتين باسپاحاناسىندا اقىننىڭ كوررەكتور بولىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزىندە تانىسادى. ال 1914 -جىلدىڭ 21- جەلتوقسانىندا ۇلدارى يۋري دۇنيە ەسىگىن اشادى. دەگەنمەن، ارادا كوپ ۇزاماي، ەسەنين جانۇياسىن تاستاپ، باياعى ءومىر ءسۇرۋ قالپىنا تۇسەدى.
اننا يزريادنوۆا ءوز ەستەلىكتەرىندە بىلاي دەيدى: «مەن ونى ولەر الدىنان از ۋاقىت بۇرىن كورگەم. قوشتاسۋعا كەلگەنىن ايتتى. ال بۇنىڭ نە ءۇشىن كەرەكتىگىن سۇراعانىمدا: «قاشىپ بارا جاتىرمىن، جولعا شىعامىن، ءوزىمدى ناشار كۇيدە سەزىنىپ ءجۇرمىن، بالكىم، ولەر كۇنىم جاقىن شىعار» - دەدى. ءسابيىمىزدى كوپ ەركەلەتپەي، ونى ءجىتى قاداعالاۋىمدى سۇرادى». سەرگەي ومىردەن وتكەن سوڭ ماسكەۋدىڭ حامانوۆ اۋداندىق حالىقتىق سوتىندا يۋريدى اقىننىڭ ۇلى دەپ تانۋ ماسەلەسى قارالدى. 1937 -جىلدىڭ 13- تامىزىندا، يۋري ەسەنين ستاليندى ءولتىرۋ وپەراتسياسىنا قاتىسى بار دەپ تانىلىپ، اتۋ جازاسىنا كەسىلدى...
اقىن ءولىمى.
24- جەلتوقساندا سەرگەي ەسەنين لەنينگراد قالاسىنا ات باسىن تىرەپ، «انگلەتەر» قوناق ۇيىندە توقتايدى. ال 3 كۇننەن سوڭ، 27- جەلتوقساندا كەش تۇسە، ءوزى جاتقان بولمەسىندە اقىننىڭ ءولى دەنەسى تابىلادى. بولمەگە كىرگەن ادامداردىڭ كوزدەرىنە قورقىنىشتى سۋرەتتەر كەلەدى: ەسەنين، ءولى كەيپى، جىلىتۋ قۇبىرىنا سۇيەنىپ جاتقان دەنە، قىزىل قانعا بويالعان ەدەن، ءار جاقتا شاشىلعان كيىمدەر، ۇستەل ۇستىندە «دو سۆيدانيا، درۋگ موي، دو سۆيدانيا» ولەڭى جازىلعان ولەر الدى حاتى... ءولىمىنىڭ ناقتى كۇنى مەن ۋاقىتى بەلگىسىز. شاماسى 27- جەلتوقساننان 28 ىنە قاراعان ءتۇنى دۇنيە سالسا كەرەك.
ەسەنيننىڭ دەنەسىن ماسكەۋ قالاسىنداعى ۆاگانكوۆ زيراتىنا جەرلەۋ ءۇشىن قايتىپ الىپ بارادى. جەرلەۋ ءراسىمى ەستە قالارلىقتاي ەرەكشە وتەدى. زامانداستارىنىڭ ايتۋى بويىنشا، بۇلايشا ورىستىڭ بىردە-ءبىر اقىنى سوڭعى ساپارعا اتتانباعان كورىنەدى.
