مەملەكەتتىك رامىزدەر - حالقىمىزدىڭ رۋحىن، ۇلتتىق سالت-ساناسىن، قاھارماندىعى مەن دانالىعىن جەتكىزەتىن ەرەكشە قۇندى بەلگىلەر

استانا. قازاقپارات - ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ ەڭ باستى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى ونىڭ وزىنە عانا ءتان مەملەكەتتىك رامىزدەرىنىڭ بولۋى ەكەندىگى ءسوزسىز.

قازاقستان كەڭەستىك زاماننان ءبولىنىپ شىعىپ، تاۋەلسىز قازاق مەملەكەتى بولىپ جەكە شاڭىراق كوتەرگەننەن كەيىن اراعا ءبىر جىل ۋاقىت سالىپ 1992 -جىلدىڭ 4 -ماۋسىمىندا ءوزىنىڭ رامىزدەرىن، ياعني تۋىن، ەلتاڭباسىن جانە ءانۇرانىن قابىلداعان بولاتىن.

ال، وتانعا سۇيىسپەنشىلىك، ەل تاريحىنا سۇيىسپەنشىلىك مەملەكەتتىك رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەتتەن باستالاتىندىعى انىق. ويتكەنى، بۇگىنگى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ رامىزدەرى بولاشاعىمىزدىڭ، ەلىمىزدىڭ ورنىقتى، وڭ ۇدەرىستە دامۋىنىڭ ەرەكشە بەلگىلەرى.  

وسىدان 8 جىل بۇرىن «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىنىڭ 15 جىلدىعىنا ورايلاستىرىلعان «مەنىڭ قازاقستانىم» جالپى رەسپۋبليكالىق جاستار فورۋمىنا قاتىسقان ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەر -  ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن پاش ەتەتىن نىشاندار ەكەندىگىن باسا ايتقانى ەستە.

«بۇل رامىزدەر ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ وتكەنى، بۇگىنى جانە بولاشاعى اراسىنداعى ساباقتاستىقتىڭ جارقىن بەينەسى. مەملەكەتتىك رامىزدەر -  حالقىمىزدىڭ رۋحىن، ۇلتتىق سالت-ساناسىن، قاھارماندىعى مەن دانالىعىن، بولاشاققا ءۇمىتىن، ارمان-تىلەگىن جەتكىزەتىن ەرەكشە قۇندى بەلگىلەر. جەلبىرەگەن اسپان تۇستەس بايراعىمىز حالقىمىزدىڭ ارمانىن اسقاقتاتىپ، قىران بۇركىتتەي ەلىمىزدى اسپان الەمىندە قالىقتاتىپ تۇر. ەلدىك تاڭباعا توقتالار بولساق، قازاق كوسەمدەرىنىڭ  ۇلىتاۋداعى جاقپار تاستارعا بىرلىكتىڭ ءبىتىمى رەتىندە ءوز تاڭبالارىن قالدىرعانى جونىندەگى تاريحي وقيعا بارشاعا ءمالىم.

«تاڭبالى تاس» اتالاتىن وسى ورىن بۇگىندە دە تاعزىم ەتەر قاسيەتتى جەر. ءبىزدىڭ بۇگىنگى ەلتاڭبامىز ەل تاريحىنىڭ تەرەڭىنەن تامىر تارتىپ، ۇلتتىق رۋحىمىزدى اسقاقتاتىپ، شاڭىراعىمىزدىڭ بەرىكتىگىن پاش ەتىپ، رەسپۋبليكامىزدىڭ قاناتتى تۇلپارداي ۇشقىرلىعىن ايعاقتاپ كەلەدى»، - دەگەنەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى...

ەلىمىزدىڭ كوك بايراعى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك نەگىزگى رامىزدەردىڭ ءبىرى. ول ق ر پرەزيدەنتىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭ كۇشى بار جارلىعىمەن بەلگىلەنگەن. مەملەكەتتىك تۋ كوگىلدىر ءتۇستى تىك بۇرىشتى كەزدەمە.

ونىڭ ورتاسىندا ارايلى كۇن، كۇننىڭ استىندا قالىقتاعان قىران بەينەلەنگەن. اعاش سابىنا بەكىتىلگەن تۇستا - ۇلتتىق ويۋلارمەن كەستەلەنگەن تىك جولاق ورنەكتەلگەن. كۇن، اراي، قىران جانە ويۋ- ورنەك - التىن ءتۇستى. تۋدىڭ ەنى ۇزىندىعىنىڭ جارتىسىنا تەڭ. ق ر مەملەكەتتىك تۋىنىڭ اۆتورى - سۋرەتشى شاكەن نيازبەكوۆ.

ءبىرىڭعاي كوك- كوگىلدىر ءتۇس توبەدەگى بۇلتسىز اشىق اسپاننىڭ بيىك كۇمبەزىن ەلەستەتەدى جانە قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىك، ىنتىماق جولىنا ادالدىعىن اڭعارتادى. بۇلتسىز كوك اسپان بارلىق حالىقتاردا ءارقاشان دا بەيبىتشىلىكتىڭ، تىنىشتىق پەن جاقسىلىقتىڭ نىشانى بولعان. گەرالديكا (گەربتانۋ) تىلىندە - كوك ءتۇس جانە ونىڭ ءتۇرلى رەڭى ادالدىق، سەنىمدىلىك، ءۇمىت سياقتى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە ساي كەلەدى. ەجەلگى تۇركى تىلىندە «كوك» ءسوزى اسپان دەگەن ۇعىمدى بىلدىرەدى. كوك ءتۇس تۇركى حالىقتارى ءۇشىن قاسيەتتى ۇعىم. تۇركى جانە الەمنىڭ وزگە دە حالىقتارىنداعى كوك ءتۇستىڭ مادەني- سەميوتيك الىق تاريحىنا سۇيەنە وتىرىپ، مەملەكەتتىك تۋداعى كوگىلدىر ءتۇس قازاقستان حالقىنىڭ جاڭا مەملەكەتتىلىككە ۇمتىلعان نيەت-تىلەگىنىڭ تازالىعىن، اسقاقتىعىن كورسەتەدى دەپ قورىتۋعا بولادى.

نۇرعا مالىنعان التىن كۇن تىنىشتىق پەن بايلىقتى بەينەلەيدى. كۇن - قوزعالىس، دامۋ، ءوسىپ-وركەندەۋدىڭ جانە ءومىردىڭ بەلگىسى. كۇن - ۋاقىت، زامانا بەينەسى. قاناتىن جايعان قىران قۇس - بار نارسەنىڭ باستاۋىنداي، بيلىك، ايبىندىلىق بەينەسى. ۇلان- بايتاق كەڭىستىكتە قالىقتاعان قىران ق ر- نىڭ ەركىندىك سۇيگىش اسقاق رۋحىن، قازاق حالقىنىڭ جان-دۇنيەسىنىڭ كەڭدىگىن پاش ەتەدى.

ەلتاڭبا ەلدىك بەلگىسى

ال ەلتاڭبامىزدىڭ اۆتورلارى - جانداربەك  مالىبەكوۆ پەن شوتا   ءۋاليحانوۆ. ەلباڭبامىز دا ەلباسىمىزدىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭدى كۇشى بار جارلىعىمەن بەلگىلەنگەن. رامىزدىك تۇرعىدان ق ر مەملەكەتتىك ەلتاڭباسىنىڭ نەگىزى - شاڭىراق.

ول - ەلتاڭبانىڭ جۇرەگى. شاڭىراق - مەملەكەتتىڭ ءتۇپ-نەگىزى - وتباسىنىڭ بەينەسى. شاڭىراق - كۇن شەڭبەرى. اينالعان كۇن شەڭبەرىنىڭ قوزعالىستاعى سۋرەتى ىسپەتتى، شاڭىراق - كيىز ءۇيدىڭ كۇمبەزى كوشپەلى تۇركىلەر ءۇشىن ءۇيدىڭ، وشاقتىڭ، وتباسىنىڭ بەينەسى. تۇلپار - دالا ءدۇلدىلى، ەر- ازاماتتىڭ سايگۇلىگى، جەلدەي ەسكەن جۇيرىك اتى، جەڭىسكە دەگەن جاسىماس جىگەردىڭ، قاجىماس قايراتتىڭ، مۇقالماس قاجىردىڭ، تاۋەلسىزدىككە، بوستاندىققا ۇمتىلعان قۇلشىنىستىڭ بەينەسى.

قاناتتى تۇلپار - قازاق پوەزياسىنداعى كەڭ تاراعان بەينە. ول ۇشقىر ارماننىڭ، سامعاعان تاڭعاجايىپ جاسامپازدىق قيالدىڭ، تالماس تالاپتىڭ، اسىل مۇراتتىڭ، جاقسىلىققا قۇشتارلىقتىڭ كەيپى. قاناتتى تۇلپار ۋاقىت پەن كەڭىستىكتى بىرىكتىرەدى. ول ولمەس ءومىردىڭ بەينەسى. ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تاتۋ-ءتاتتى ءومىر سۇرەتىن قازاقستان حالقىنىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىن، رۋحاني بايلىعىن، سان سىرلى، الۋان قىرلى بەت-بەينەسىن پاش ەتەدى. بەس بۇرىشتى جۇلدىز ەلتاڭبانىڭ ءتاجى ىسپەتتى. ءاربىر ادامنىڭ جول نۇسقايتىن جارىق جۇلدىزى بار.

ءانۇرانىم - ايبىنىم

ەندى ءانۇرانىمىزعا توقتالار بولساق، 1992 -جىلى رەسپۋبليكا ءانۇرانىنىڭ ءانى مەن ماتىنىنە بايقاۋ جاريالاندى. تۇڭعىش قازاقستان ءانۇران ءانىنىڭ اۆتورلارى - مۇقان تولەبايەۆ، ەۆگەني برۋسيلوۆسكي مەن لاتيف حاميدي بولدى. دەگەنمەن 2006 -جىلى جاڭا مەملەكەتتىك ءانۇران قابىلداندى. باقىتتى تاعدىرى وتكەن عاسىردىڭ ەلۋىنشى جىلدارىنىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستالعان حالىق اراسىندا كەڭ تانىمال پاتريوتتىق ءان «مەنىڭ قازاقستانىم» جاڭا ءانۇران نەگىزىنە اينالدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جاڭا مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ اۆتورلارى - ءشامشى قالداياقوۆ، جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ، نۇرسۇلتان نازاربايەۆ. العاشقى رەت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا ءانۇرانى «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى 2006 -جىلدىڭ 10 -قاڭتاردا پرەزيدەنت سايلاۋىندا جەڭىسكە جەتكەن ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى ۇلىقتاۋ راسىمىندە ورىندالدى.

قورىتا ايتقاندا، مەملەكەتتىك رامىزدەردى قادىرلەۋ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى بورىشى.