وليمپ تۇعىرىنا كوز تىككەن قازاق قىزدارى
فرانسيانىڭ باس شاھارى - پاريجدە وتكەن دودادا 24 مەملەكەتتەن كەلگەن مىڭعا تارتا سپورتشى باق سىنادى.
جارتى جىلعا جۋىق ۋاقىتقا سوزىلعان باسەكەلەر بارىسىندا سپورتتىڭ 20 ءتۇرى بويىنشا 95 مەدال جيىنتىعى ساراپقا سالىندى. كوماندالىق ەسەپتە جارىس قوجايىندارى (26 التىن+41 كۇمىس+31 قولا) باس جۇلدەنى ولجالاسا، ا ق ش قۇراماسى (19+14+14) ەكىنشى ورىندى يەلەندى. ال ۇلى بريتانيانىڭ ورەندەرى (15+6+9) ءۇشىنشى تۇعىرعا تابان تىرەدى.
وسىدان ءبىر عاسىردان اسا ۋاقىت بۇرىن وتكەن جارىس جايىندا ءبىز بەكەر اڭگىمەلەپ وتىرعان جوقپىز. پاريجدەگى دودانىڭ باستى ەرەكشەلىگى - وليمپيادا ويىندارىندا العاش رەت ايەلدەر باق سىنادى.
الەمنىڭ ءار قيىرىنان كەلگەن 22 ارۋ ءوز ونەرلەرىن ورتاعا سالىپ، جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلۋ ءۇشىن بارىن سالدى. بۇل باسەكەلەر دە جانكۇيەرلەردىڭ ەرەكشە قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. سول 22 سۇلۋدىڭ اراسىنان بريتاندىق شارلوتا كۋپەردىڭ باق جۇلدىزى جاندى. ايەلدەر اراسىنان تۇڭعىش وليمپيادا چەمپيونى اتانۋ باقىتى سول سپورتشىعا بۇيىردى.
ال شارلوتا جايىندا ءبىز نە بىلەمىز؟ پاريجدەگى جارىستىڭ الاۋى تۇتانعاندا ۇلى بريتانيانىڭ يلينگ ءوڭىرىنىڭ تۋماسى 30 جاستا ەدى. تەننيسشىلەردىڭ جەكەلەگەن سايىسىندا ول قارسىلاس شاق كەلتىرمەي، التىننان القا تاعىندى. سودان كەيىن ارالاس جۇپتار باسەكەسىندە دە الدىنا جان سالمادى. وسىلايشا، كۋپەر ەكى دۇركىن وليمپيادا چەمپيونى اتاندى.
جالپى، بۇل سپورتشىنىڭ باعىندىرعان باسقا دا بەلەستەرى از ەمەس. شارلوتا ءوز ءداۋىرىنىڭ تەڭدەسسىز تەننيسشىلەرىنىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى بولدى دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى. اعىلشىن ارۋى 1985-1908-جىلدار ارالىعىندا «ۋيمبلدون» تۋرنيرىن بەس رەت ۇتتى. وزگە دە بايراقتى باسەكەلەردە ۇلدە مەن بۇلدەگە وراندى.
ارينە، وسىنداي تولاعاي تابىسىمەن اتاقتى تەننيسشىلەردىڭ وزدەرى دە ماقتانا المايتىنى انىق. ءومىر بويى سپورتتى سەرىك ەتىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانعان كۋپەر حانىم 1966-جىلى 96 جاسىندا جارىق دۇنيەمەن قوش ايتىستى.
كەيبىر دەرەك كوزدەرىنە سەنسەك، ايەلدەر اراسىنان شىققان تۇڭعىش وليمپيادا چەمپيونى اتاعى شارلوتا كۋپەرگە ەمەس، شۆەيتساريا سپورتشىسى ەلەن دە پۋرتالەگە تيەسىلى. ول دا 1900-جىلى پاريجدە ونەر كورسەتتى. گرافينيا دەگەن مارتەبەلى اتاعى بار 32 جاستاعى كەلىنشەك جەلكەندى سپورتتان وتكەن جارىستا ءوز مەملەكەتىنىڭ ۇلتتىق قۇراماسى ساپىندا باس جۇلدەنى ولجالاعان ەكەن.
بۇگىنگى تاڭدا «كىم تۇڭعىش؟» دەگەن ماسەلە تۇرعىسىندا داۋ-دامايدىڭ تولاستايتىن ءتۇرى جوق. سپورت سالاسىن زەرتتەپ جۇرگەن عالىمداردىڭ وزدەرى ورتاق مامىلەگە كەلە الماي ءجۇر. اركىم ءارقيلى پىكىر ايتۋدا. كوپشىلىك كۋپەردى تۇڭعىش دەپ تانىسا، ەندى ءبىرازى پۋرتالەنى جاقتايدى. ءبىراق بىزدەر ءۇشىن بۇل ماڭىزدى ەمەس. ەڭ باستىسى، جوعارىدا ەسىمدەرى اتالعان قوس سپورتشى دا ءوز ەسىمدەرىن سپورتتىق شەجىرەگە التىن ارىپتەرمەن جازىپ كەتتى. وعان ەشكىم داۋ ايتا الماس دەپ ويلايمىز. جانكۇيەرلەر ءۇشىن ەڭ ماڭىزدىسى دا وسى!
جوعارىداعى ماسەلە جايىندا اڭگىمەلەي كەلە، ءوز وتانداستارىمىز جايىندا ايتپاي كەتۋگە بولماس. قازاقستاننىڭ سپورتتىق داڭقىنىڭ ارتۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقاندار اراسىندا نازىك جاندى ارۋلار دا از ەمەس. ك س ر و داۋىرىندە نينا سمولەيەۆا، ولگا كريۆوشەيەۆا، ەلەنا چەبۋكينا، تاتيانا مەنشوۆا (ۆولەيبول)، نادەجدا ولحوۆا، يرينا گەرليتس (باسكەتبول)، نەللي كيم (سپورتتىق گيمناستيكا)، تاتيانا لەسوۆايا (جەڭىل اتلەتيكا) جانە تاعى باسقا وتانداستارىمىز وليمپيادا ويىندارىندا جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلگەنى بارشاعا ءمالىم.
تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن ولگا شيشيگينا مەن ولگا رىپاكوۆا (جەڭىل اتلەتيكا)، ءزۇلفيا چينشانلو، مايا مانەزا جانە سۆەتلانا پودوبەدوۆا (اۋىر اتلەتيكا) وليمپيادا چەمپيونى دەگەن «ماڭگى توزباس» اتاققا قول جەتكىزسە، ليۋدميلا پروكاشيەۆا (كونكي)، يرينا نەكراسوۆا، اللا ۆاجەنينا، ماريا گرابوۆەتسكايا (اۋىر اتلەتيكا)، ەلەنا شالىگينا، گۇزەل مانيۋروۆا (ايەلدەر كۇرەسى) جانە مارينا ۆولنوۆا (بوكس) جۇلدەگەرلەر ساناتىنا قوسىلدى.
وكىنىشكە قاراي، وليمپيادا ويىندارىندا جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلۋ باقىتى ءالى بىردە-ءبىر قازاق قىزىنا بۇيىرعان جوق. ازىرگە وتانداستارىمىز اراسىنان ەڭ ۇزدىك كورسەتكىش دزيۋدوشى شولپان قاليەۆا، زىلتەمىرشى اننا نۇرمۇحامبەتوۆا جانە فريستايلشى جانبوتا الدابەرگەنوۆاعا تيەسىلى. شولپان 2008-جىلى بەيجىڭدە بەسىنشى ورىن السا، اننا 2012-جىلى لوندوندا ءدال سونداي ناتيجە كورسەتتى. ال جانبوتا 2014-جىلى سوچيدە التىنشى ساتىعا تابان تىرەدى.
جوعارىدا ەسىمدەرى اتالعان سپورتشىلار قازاق قىزدارىنىڭ الەۋەتى زور ەكەنىنە تورتكۇل دۇنيە جۇرتشىلىعىنىڭ كوزى جەتتى. سوندىقتان دا الاش جۇرتىنىڭ جىلدار بويى اڭساعان ارمانى ورىندالاتىن كۇن جاقىن دەپ ويلايمىز. سەبەبى بۇل كۇندەرى سپورتتى سەرىك ەتكەن قانداستارىمىز حالىقارالىق ارەنادا اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي تابىستارعا قول جەتكىزۋدە.
وسى سالانى سەرىك ەتكەن سۇلۋلارىمىزدىڭ دا اياق الىسى قۋانتارلىق. ماسەلەن، بىلتىر بوكسشى نازىم قىزايباي وليمپيادا باعدارلاماسىنا ەنەتىن سپورت تۇرلەرى بويىنشا قازاق قىزدارى اراسىنان العاشقى بولىپ الەم چەمپيونى اتاندى. نازىمنىڭ كوماندالىق ارىپتەسى گاۋھار ەرمەكباي، ءلاززات كۇنگەبايەۆا جانە جاينا شەكەربەكوۆانىڭ دا شابىسى شيراق.
ايەلدەر كۇرەسىندە ايىم ءابدىلدينا بار. دزيۋدوشىلار اراسىنان ماريام وردابايەۆاعا سەنىم ارتامىز. اۋىر اتلەتيكادا قازاق قىزدارىنىڭ قالىڭ شوعىرى ءوسىپ كەلەدى. سولاردىڭ اراسىنان الەم چەمپيوناتىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى جازيرا جاپپارقۇل مەن لوندون وليمپياداسىندا ۇزدىك بەستىكتىڭ قاتارىنان كورىنگەن اننا نۇرمۇحامبەتوۆانى بولە-جارا اتاۋعا بولادى. بۇگىنگى تاڭدا تەننيسشىلەر اراسىندا «ت و پ-35» ويىنشىنىڭ قاتارىندا جۇرگەن زارينا دياستىڭ دا دارالاناتىن كۇنى جاقىن. تاەكۆوندودان فەرۋزا ەرگەشوۆانىڭ تەگەۋرىنى كۇشتى. شاحماتتا دينارا ءسادۋاقاسوۆا مەن جانسايا ابدىمالىك سىندى كىشكەنتاي حانشايىمدارىمىز بار.
مىنە، وسىلاي تىزبەكتەي بەرەتىن بولساق، باعىندىرعان بەلەستەرىمىزدىڭ از ەمەستىگىنە انىق كوز جەتكىزەمىز. ولاي بولسا، ءبىزدىڭ دە الار اسۋلارىمىز بيىك بولاتىنىنا سەنىمدىمىز. سوناۋ ⅩⅨجانە ⅩⅩعاسىرلاردىڭ توعىسىندا اتوي سالعان وليمپيادا چەمپيوندارى شارلوتا كۋپەر مەن ەلەن دە پۋرتالەنىڭ جەڭىستى جولى ХХІ عاسىردا قازاق قىزدارىنا دا جۇعىستى بولۋىن تىلەيمىز.
عالىم سۇلەيمەن
«ايقىن»
