ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى مالىك عابدۋللين
قازاق جازۋشىسى، ادەبيەت زەرتتەۋشى، قوعام قايراتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى (1959)، پروفەسسور (1959)، ك س ر و پەداگوگيكا ع ا-نىڭ اكادەميگى (1959)، قازاق ك س ر-ىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم قايراتكەرى.
م. عابدۋللين 1935 -جىلى قازاقتىڭ اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن بىتىرگەن. 1936 ج. اسكەر قاتارىنا بارىپ، اسكەري بورىشىن وتەپ قايتقاننان كەيىن وسى ينستيتۋتتىڭ اسپيرانتۋراسىندا وقىدى.
م. عابدۋلليننىڭ عىلىمي- تۆورچەستۆولىق جۇمىسى 1938 -جىلى ك س ر و ع ا-نىڭ قازاقستانداعى فيليالىندا كىشى عىلىمي قىزمەتكەرلىكتەن باستالدى. 1941- 1946 -جىلدارى كەڭەس اسكەرىنىڭ گەنەرال ي. پانفيلوۆ باستاعان داڭقتى 8-گۆارديا ديۆيزياسى ساپىندا بولىپ، ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىستى.
عابدۋلليننىڭ ۇلى وتان سوعىسىنداعى ەرلىك داڭقى بۇكىل وداققا ايگىلى. ونىڭ بۇل ەرلىگى العاش رەت بەلگىلى جازۋشى ب. پوليەۆويدىڭ «پراۆدادا» جاريالانعان «ەپوستىڭ تۋۋى» اتتى وچەركىندە باياندالدى.
كوپتەگەن قازاق اقىندارى عابدۋللينگە ارناپ، ولەڭ-جىرلار شىعاردى. سوڭعى جىلدارى بەلگىلى بولعان دەرەكتەرگە قاراعاندا مالىك عابدۋللين قازاقتىڭ قاھارمان قىزى مانشۇك مامەتوۆانىڭ ەسىمى ۇلىقتالىپ، وعان كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن بەرىلۋىنە كوپ ەڭبەك سىڭىرگەن.
سوعىس اياقتالىپ، ارميادان قايتقاننان كەيىن عابدۋللين رەسپۋبليكانىڭ عىلىمي-پەداگوگيكالىق مەكەمەلەرىندە قىزمەت اتقاردى. قازاق ك س ر ع ا- نىڭ ءتىل جانە ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى (1946-51)، قازاقتىڭ اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى (1951-63) بولدى. 1963-1973 -جىلدارى قازاق ك س ر ع ا- نىڭ م. و. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى فولكلور ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدى.
م. عابدۋللين عىلىمي-زەرتتەۋ سالاسىندا كوپ ەڭبەك ەتتى. «قازاق حالقىنىڭ اۋىز ادەبيەتى» (1958, 1964) اتتى كۇردەلى مونوگرافيالىق ەڭبەگىندە عابدۋللين اۋىز ادەبيەتىن زەرتتەۋدىڭ عىلىمي- مەتودولوگيالىق نەگىزدەرىن ايقىنداپ، قازاق اۋىز ادەبيەتىندەگى باتىرلار جىرى، ليرو- ەپوستىق داستاندار، ايتىس ولەڭدەرى، ماقال- ماتەلدەر، جۇمباقتار، ەرتەگىلەر تۋرالى جان- جاقتى تەرەڭ عىلىمي تالداۋلار جاسادى، ولاردىڭ عىلىمدىق، ءتالىم-تاربيەلىك ءمانىن اشىپ كورسەتتى.
بۇل ەڭبەك جوعارى وقۋ ورىندارىنا ارنالعان وقۋلىق رەتىندە بىرنەشە رەت قايتا باسىلىپ شىقتى. ول 8-سىنىپقا ارنالعان «قازاق ادەبيەتى» وقۋلىعىن (1952-1957) جازدى. م. عابدۋلليننىڭ كوركەم شىعارماداعى تىرناق الدى تۋىندىلارى ديۆيزيالىق، مايداندىق گازەتتەردە جارىق كوردى. شىعارمالارى جەكە جيناق بولىپ، سوعىستان كەيىن جاريالاندى. «مەنىڭ مايدانداس دوستارىم» (1947)، «التىن جۇلدىز» (1948)، «مايدان وچەركتەرى» (1949) ، «سۇراپىل جىلدار» (1971) اتتى كىتاپتارىنا ەنگەن اڭگىمە، وچەركتەرىندە م. عابدۋللين مايدان ءومىرىن سۋرەتتەپ، جاۋىنگەر تۇلعاسىن، كەڭەس وكىمەتىنىڭ ادامدارىنىڭ ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى قاھارماندىق بەينەسىن سۋرەتتەدى. پەداگوگ- جازۋشى رەتىندە ول جاس ۇرپاقتىڭ تاربيەسىنە دە ەرەكشە كوڭىل ءبولدى. «اتا- انالارعا تاربيە تۋرالى كەڭەس» (1966) دەگەن كىتابىندا م. عابدۋللين بەسىك جىرىنان باستاپ، باتىرلار جىرىنا دەيىنگى حالىق پوەزياسىنىڭ تاربيەلىك ءمانىن اشىپ، ونى ءىس جۇزىندە پايدالانۋدىڭ تاسىلدەرىن كورسەتەدى. سونىمەن بىرگە بالالاردى پاتريوتيزمگە، شىنشىلدىققا تاربيەلەۋ، ولاردىڭ بولاشاققا سەنىمىن ارتتىرۋ، جاس بالانى دۇرىس سويلەۋگە ۇيرەتۋ جونىندە اتا- انالارعا پەداگوگتىق كەڭەس بەرەدى.
م. عابدۋللين ӀӀ- ӀV سايلانعان ك س ر و جوعارعى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى. ك س ر و جوعارعى كەڭەسىنىڭ پارلامەنتتىك توبىنىڭ قۇرامىندا فينليانديادا (1953)، بەلگيادا (1957)، يۋگوسلاۆيادا(1957) بولدى.
عابدۋللين ەڭبەكشىلەر دەپۋتاتتارىنىڭ الماتى وبلىستىق، قالالىق كەڭەستەرىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا، قازاقستان كپ الماتى وبلىستىق، قالالىق، فرۋنزە اۋداندىق كوميتەتتەرىنىڭ مۇشەلىگىنە بىرنەشە رەت سايلاندى. لەنين وردەنى، قىزىل تۋ، ەڭبەك قىزىل تۋ، قىزىل جۇلدىز، ۇلى وتان سوعىسى وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان. «قازاق حالقىنىڭ باتىرلار جىرى» كىتابى اۆتورلارىنىڭ ءبىرى.
مالىك عابدۋللين 1973 -جىلى 2 -قاڭتاردا الماتىدا 57 جاسىندا دۇنيەدەن ءوتتى.
