قازاق اتاۋى قازاق حاندىعىنان ەرتە پايدا بولعان - ي. جەمەنەي

الماتى. قازاقپارات - «قازاق» دەگەن اتاۋ قازاق حاندىعىنان ەداۋىر ەرتە پايدا بولعان. بۇل تۋرالى بۇگىن الماتىدا «عىلىم ورداسى» ر م ك كەشەنىندە قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا شىعىستانۋشى عالىم، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، س. دەميرەل اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ پروفەسسورى يسلام جەمەنەي مالىمدەدى.
None
None

ونىڭ ايتۋىنشا مۇنى دالەلدەيتىن جازبا دەرەكتەر جەتەرلىك.

«كەڭەس زامانىندا قازاق حالقىنىڭ تاريحىن تۇگەندەۋدە قولجازبا دەرەكتەردى زەرتتەۋ جاعىنان كەنجە قالىپ كەلدىك. ويتكەنى، بيلىك تاراپىنان بۇعان قىزىعۋشىلىق بولمادى. ال تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تىكەلەي قولداۋىنىڭ ارقاسىندا بۇل سالادا زەرتتەۋ جۇمىستارى بەلسەندى جۇرگىزىلە باستادى. ءبىر عانا مىسال، قازاق جۇرتىنىڭ 14-عاسىردان-اق تاريح ساحناسىنا شىققاندىعى جازبا دەرەكتەردە ساقتالعان. ورتاعاسىرلىق تاريحشى شاراف اد- دين ءالي ءيازديدىڭ 1424-25 -جىلدارى جازعان «زافارناما» (جەڭىستەر كىتابى) كىتابىندا 1365 -جىلى ءامىر تەمىر مەن قازاق جۇرتى اراسىنداعى قارىم- قاتىناستار، وقيعالار جازىلعان. ياعني، قازاق اتاۋى، قازاق جۇرتى اياق استىنان پايدا بولا قالعان جوق. كەرەي مەن جانىبەك حان قازاق حاندىعىن اياق استىنان قۇرا سالعان جوق. بۇعان دەيىن ۇلكەن قالىپتاسۋ، دامۋ كەزەڭدەرى، العىشارتتارى بولعان» ، - دەدى ءوز سوزىندە يسلام جەمەنەي.

سونىمەن قاتار عالىم قازاق حالقىنىڭ تاريحي قالىپتاسۋ ۇردىستەرىن زاحير اد- دين مۇحاممەد بابىردىڭ «بابىرناما» (بابىردىڭ جازبالارى) جانە مۇحامەد حايدار ءدۋلاتيدىڭ «تاريح- ي راشيدي» (راشيدتىڭ تاريحى) ەڭبەكتەرى قورىتىندىلاي تۇسەتىندىگىن جەتكىزدى.

«14-عاسىردا ءبىزدىڭ ورتالىق ازيا، تۇركى دالاسى كۇيزەلىسكە ۇشىراعان شاقتا تاريح ساحناسىندا قازاق جۇرتى پايدا بولدى. نە ءۇشىن؟ بابىردىڭ پايىمداۋىنشا قازاق دالاسىن مەكەندەگەن جەرگىلىكتى قىپشاق تايپالارى التىنوردا حاندىعىنا باعىنعىسى كەلمەيدى. ەركىندىكتى، ازاتتىقتى، دالا ءومىرىن اڭساي باستايدى. سوسىن، توپتاسا كەلە جامعاتتار، ۇلىستار قۇرادى. ال كەيىن كەرەي مەن جانىبەك حانداردىڭ ارقاسىندا حاندىققا بىرىگىپ، ۇلت بولىپ ۇيىسادى»، - دەدى ي. جەمەنەي.

اۆتور: جاپپاربەرگەن ايبوتا

سوڭعى جاڭالىقتار