ابايدى ساباعان قازاقتىڭ قولىن سۇيگىم كەلدى

None
None
استانا. قازاقپارات - تاقىرىپتى وقىپ-اپ، تۇسىنبەي وتىرعان شىعارسىز؟!

شىنىمدى ايتسام، ءوزىم دە تۇسىنبەي ءجۇرمىن.

سەمەيگە كەلگەلى پرينتسيپتەرىم 100 پايىزعا وزگەرىپ سالا بەردى. سول وزگەرگەندەردىڭ ىشىندە، ابايدى ساباعان ورازبايعا دا كوزقاراسىم وزگەردى.

 قازىر بارلىعىن باسىنان باستاپ تۇسىندىرەيىن.

 بارلىعىمىزعا اقيقات ءبىر دۇنيە بار. قازاققا ءسوزىن وتكىزە الماي، ىلە تالانىپ قالعان ادام كوبىندە وسى ورازبايدى تىلگە تيەك ەتەتىنى بار. سونىڭ ءبىر مىسالىن، مەن ەرمەكتەن كورگەم. سۇقبات الىپ جاتىرمىز. جۇرت سىزگە قاتتى قاپالى، - دەپ سۇراعىمدى باستاپ كەلە جاتىر ەم، ءسوزىمدى بولە-جارا اڭگىمەسىن باستاپ كەتتى:

- بۇل قازاق ابايعا قول كوتەرگەن. ونىڭ جانىندا ءتايىرى، ءبىز كىمبىز؟!

باجايلاپ قارادى بىزگە. وسى سوزدەردەن سوڭ، ءبىراز ارىپتەستەرىمنىڭ كوز الدىندا: ول جازىقسىز قۇربانعا اينالىپ بارا جاتتى.

قازاق ول - توبىر، توپاس. قازاق - كەزىندە ابايدى تۇسىنبەگەنى سياقتى، ەرمەكتى دە تۇسىنبەي جاتىر... ءيا، كوپ جۋرناليست وسىنداي پايىممەن قايتتى سول كۇنى، ۇيىنە.

 مۇراجايداعى فوتو. الاشوردا ۇكىمەتى مەن قازاقتىڭ باي- باعلاندارى

 Мұражайдағы фото. Алашорда Үкіметі мен қазақтың бай-бағландары



مەن ول كەزدە ورازبايدى تانىماۋشى ەم. ول - مەن ءۇشىن جامان ەدى. سەبەبى ول - ابايعا قول كوتەردى. ءبىراق ءبىر نارسەنى ەسكەرمەپپىن. ادام 100 پايىز وڭباعان بولا المايدى. ايتەۋىر ءبىر جاقسى تۇسى بولادى. ال اڭگىمەنى تىكە ورازبايعا الىپ كەلسەك. ءيا، ول ابايدى ۇردى.

ءبىراق، نەگە ونىڭ كەشىرىم سۇراپ كەلگەنىن، قۇنانباي ۇلى ولگەندە قايعىرىپ، قازاقتىڭ الاتاۋى قۇلادى دەپ جوقتاعانىن نەگە ەسكەرمەيمىز؟! ونى ابايدىڭ ۇرپاعى كەشىرەدى دە، نەگە ءبىز ءالى كۇنگە كەشىرمەيمىز؟!

 ورازبايدىڭ وبرازىن اقتاپ الۋعا بۇل ارگۋمەنتتەر جەتكىلىكسىز. ونى بىلەمىن. ولاي بولسا، ورازبايدى ءاپ-ساتتە جاقسى كورگىزىپ جىبەرەتىن ءبىر ەڭبەگىن جازايىن!

 



بۇل اپايدىڭ ەسىمىن جازىپ الۋدى ۇمىتىپ كەتىپپىن. اڭگىمەسى ەندى سانامدى توڭكەرىپ جىبەردى عوي. الاشوردا جانە مۇحتار اۋەزوۆ دەيتىن مۇراجايدىڭ قىزمەتكەرى.

Оразбай жайлы сөз қозғайтын болсақ, онда міндетті түрде Алашорда Үкіметін де әңгімемізге араластыруымыз керек болады. Себебі Алашорда Оразбайсыз жетім. Ол құрылымға бұл кісінің қандай қатысы бар дейсіз бе?! Қатысы үлкен болып тұр ғой. 1916 жыл қазақ үшін ең қасіретті жылдың бірі. Тура жоңғар заманындағыдай ұлтымызға тірі қалу немесе тарихтан жоғалу деген екі таңдау тұрды. Осы кезде Алашорда Үкіметі сахнаға шықты. Бірақ, Үкімет құру барда, оның өміршеңдігін сақтау деген бар. Осы жолда қазақтың байлары көп көмегін тиігзді. Әсіресе Оразбай тұлғасын баса айтып өту керек. Ол Алашорда армиясын құружа белсене араласты. Өзінің бес жүз жылқысын салт атты әскер жасақтауға, Үкіметке тегін тапсырды.

ورازباي جايلى ءسوز قوزعايتىن بولساق، وندا مىندەتتى تۇردە الاشوردا ۇكىمەتىن دە اڭگىمەمىزگە ارالاستىرۋىمىز كەرەك بولادى. سەبەبى الاشوردا ورازبايسىز جەتىم. ول قۇرىلىمعا بۇل كىسىنىڭ قانداي قاتىسى بار دەيسىز بە؟! قاتىسى ۇلكەن بولىپ تۇر عوي.

1916 -جىل قازاق ءۇشىن ەڭ قاسىرەتتى جىلدىڭ ءبىرى. تۋرا جوڭعار زامانىنداعىداي ۇلتىمىزعا ءتىرى قالۋ نەمەسە تاريحتان جوعالۋ دەگەن ەكى تاڭداۋ تۇردى. وسى كەزدە الاشوردا ۇكىمەتى ساحناعا شىقتى. ءبىراق، ۇكىمەت قۇرۋ باردا، ونىڭ ومىرشەڭدىگىن ساقتاۋ دەگەن بار. وسى جولدا قازاقتىڭ بايلارى كوپ كومەگىن تيىگىزدى. اسىرەسە ورازباي تۇلعاسىن باسا ايتىپ ءوتۋ كەرەك. ول الاشوردا ارمياسىن قۇرۋىنا بەلسەنە ارالاستى.

ءوزىنىڭ بەس ءجۇز جىلقىسىن سالت اتتى اسكەر جاساقتاۋعا، ۇكىمەتكە تەگىن تاپسىردى.

P.S: ابايدى ۇرعان قازاقتىڭ دەڭگەي- ورەسى وسىنداي ەكەن. ال ەندى ارامزا تىرلىگىن حالىق قابىلداماي جاتسا، ورازبايدىڭ وبرازىمەن ويناپ شىعاتىنداردىڭ پاتريوتتىعى نەشىك ەكەن؟! مەيلى ول ابايدى ۇرىپتى. ءبىراق، قيىن ساتتە بار بايلىعىن بەرە سالدى. ال سەن. سەن سويتە الاسىڭ با؟!

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram