ءيت پەن جىلانعا ۇيلەنگەن جۇگەرمەكتەر نەمەسە ءبىز كىمنىڭ كينوسىن كورىپ ءجۇرمىز؟
ۇيرەنەتىن دە، جيرەنەتىن دە، نارسە كوپ.
سونىڭ ءبىرى - جاقىندا ءۇندىستاندا ورىن الدى. ەلدىڭ ۋتتار-پرادەش شتاتىنىڭ ءبىر تۇرعىنى جىلانعا ۇيلەنەتىنىن ايتىپ، جەر جۇزىنە جار سالدى.
27 جاستاعى جىگىتتى نە تۇلەن ءتۇرتتى؟ قىز بىتكەن قۇرىپ قالدى ما؟ جانۋاردان جىلىلىق ىزدەگەندەردىڭ اقىل-ەسى دۇرىس پا وسى؟
ارينە مۇنداي ساۋالداردىڭ قويىلا بەرۋى دە زاڭدى شىعار. وتىزعا تولا قويماعان جىگىتتى وتىرعىزباعان نە؟ جىلاننان ماحابباتىن تاپقان سانديپ پاتەلدىڭ سوزىنە قاراعاندا، عاشىعى بولعان كوبرا بۇرىن قىز بولعان، كەيىن ول جىلانعا اينالىپتى. ءوزى دە تۇنەمەك بولعان ساتتە ءتۇرلى قۇبىلىسقا ەنەدى.
سانديپ پاتەل جىلانعا اينالادى دا، سۇيىكتىسىمەن كەزدەسەدى، تاڭ اتا توسەگىنە كەلىپ جاتقان ساتتە ادام كەيپىنە قايتا ەنەدى. راسىندا سولاي ما؟ سەنۋ قيىن. ءبىراق سانديپ پاتەلدىڭ تويى ءوتتى. جىلانمەن ارباسقان جىگىتتىڭ تويىنا 15 مىڭ ادام جينالدى. ءبىراق ۇندىلىك جىگىتتىڭ تويىن توسىن كەلگەن پوليتسيا وكىلدەرى بۇزدى.
قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزعانى ءۇشىن جاس جىگىتكە ايىپ سالىندى. سالتاناتقا جينالعان جۇرتتى پوليتسيا وكىلدەرى ۇيلەرىنە قۋىپ تاراتتى.
جالپى، بۇل ءۇندىستاندا ورىن الىپ وتىرعان ءبىرىنشى وقيعا ەمەس. وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن 18 جاستاعى دجاركحاندا تۇراتىن مانگلي ماندا اتتى قىز يتكە تۇرمىسقا شىققان. اۋىل اقساقالدارى وسىنداي ۇيعارىمعا كەلىپتى.
اۋرۋ جابىسقان، قارعىس اتقان قىز وسىدان كەيىن عانا بارىپ، ءوزىنىڭ سىرقاتىنان ساۋىعادى-مىس.
اۋىلداعى اقىلگويلەردىڭ ايتۋىنشا، قىز حايۋاناتقا نەمەسە جانۋارعا تۇرمىسقا شىققاندا عانا بويىنداعى قارا نيەت سىرتقا شىعادى. مانگلي ماندانىڭ ءبىرىنشى كۇيەۋى الاسۇرىپ، بەلگىسىز اۋرۋدان قايتىس بولعاننان كەيىن قىزدىڭ اكەسى اۋىل اقساقالدارىنىڭ رۇقساتىن الىپ، ءوز تۇڭعىشىن وسىلاي يتكە ۇزاتقان.
ءيت - جەتى قازىنانىڭ ءبىرى. حالقى كوپ ەلدە تىرشىلىكتىڭ بارلىعى زايىرلى، وركەنيەتتى، مادەنيەتتى تۇردە جۇزەگە اسادى دەۋ قيىن. مۇمكىن اكەسى جابايى ارەكەتى ارقىلى جان باققىسى كەلگەن بولار. بايدىڭ بالاسىنا ەمەس، يتىنە تۇرمىسقا شىققان مانگلي ماندا ەندى باقىتتى تۇرمىس كەشەدى دەۋ اقىماقتىق. وكىنىشتىسى، ءبىز دە ءۇندى سەريالدارىن كورىپ، جان راقاتىنا بولەنىپ ءجۇرمىز. انايى جانە جابايى وركەنيەتتى قازاق قوعامى قازىر ونى ءپىر تۇتادى.
قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەردە «كەلىن» تەلەسەريالىنداعى انانديگە ۇقساپ، ءتۇرلى-ءتۇستى ماتاعا ورانىپ، جانسىز قۋىرشاققا سيىنىپ، ءتۇرلى ارەكەت ىستەپ جۇرگەن قازاقتار كوبەيىپ كەتتى.
يتكە، سيىرعا، جان-جانۋارلار مەن حايۋاناتتارعا ۇيلەنىپ جاتقان ۇندىلەردىڭ ءفيلمىن ءبىز قازىر ۇمىتپاي كورەمىز. بۇل وزىمىزگە قاتىستى جاي، ال ءۇندىستاندا مۇنىڭ ءبارى قالىپتى قۇبىلىسقا اينالعان.
تاعى ءبىر مىسال، ءۇندىنىڭ تاعى ءبىر ازاماتى بويىن بيلەگەن قارعىستان قۇتىلۋ ءۇشىن تاعى يتكە ۇيلەنگەن. نەگىزى يتكە ۇيلەنۋ ءۇندىستاندا ۇيرەنشىكتى ادەتكە اينالعان. ۇيات ەمەس. سوندا 18 جاستاعى جەلكىلدەپ ءوسىپ كەلە جاتقان جىگىتتى نە تۇلەن ءتۇرتتى؟
1 ميللياردتان استام حالىقتىڭ ىشىنەن ءجونى ءتۇزۋ ءبىر قىز تابىلمادى ما؟ جالپى، ءدىني اعىمعا سوقىر سەنىممەن سەنۋ، كوزسىز تابىنۋ ادامدى قاراڭعى قىلادى. سانا ازات بولماسا، سەنىم بولمايدى. ەندى يتپەن يتشە ءومىر سۇرۋگە كوشكەن ۇندىلىك سەلۆا كۋمارعا قايتا ورالايىق.
2007 -جىلى سەرى جىگىت كوشەدە ىلىعىپ جۇرگەن ەكى ءيتتى قىزىقتاپ، سونىڭ ماڭىنان شىقپاي قويادى. اقىرى ولاردى تاس اتىپ قۋالاپ، ەكەۋىن ەكى ايىرىپ جىبەرەدى. ءتىپتى سوسىن ەكى ءيتتى ۇستاپ الىپ ءولتىرىپ، اعاشقا اسىپ قويادى. ءبىر اي بويى ساسىپ، اسۋلى تۇرعان ەكى ءيتتى اقىرى جەرگىلىكتى اقساقالدار كومۋگە ءماجبۇر بولادى.
بۇل وقيعانىڭ اقىرى نە بولدى دەيسىز عوي؟ سەلۆا كۋمار ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ، سال اۋرۋىنا ۇشىرايدى، ءتىپتى ءبىر قۇلاعى ەستىمەي قالادى. ونى توسىن كەلگەن سىرقاتتان ەشكىم جازا المايدى. ەندى نە ىستەۋ كەرەك؟
جىگىتتىڭ تۋعان- تۋىستارى جۇلدىزشىعا جۇگىنەدى. «كۋماردىڭ يتكە ۇيلەنگەنى دۇرىس، سوندا عانا ول اۋرۋىنان جازىلادى. وعان ءيتتىڭ قارعىسى تيگەن». بايلام وسى بولدى. ءبىراق سەلۆي اتتى يتپەن نەكەگە تۇرعاننان كەيىن كۋمار قۇمارىنان شىقتى ما، ونىڭ قول-اياعى جازىلدى ما، قۇلاعى ەستىپ كەتتى مە؟ ماسەلە وندا ەمەس. اڭگىمە وركەنيەتتەن ادا قاراڭعى سەنىمنىڭ ءالى دە ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىندا بولىپ تۇر.
جيىرما ءبىرىنشى عاسىر ادامزاتتىڭ وركەنيەتكە جەتكەن ەڭ جاڭاشىل كەزەڭى بولىپ ەسەپتەلەدى دەسەك تە، ءبىراق ناداندىق پەن قاراڭعىلىق ادامنىڭ ساناسىن ءالى دە تۇمشالاپ كەلەدى. پەندە ءوزىنىڭ ويى مەن بويىن قاندايدا ءبىر زياندى اعىمنان ازات ەتپەسە، ءوسۋ دە، دامۋ دا بولمايدى. ءدىني اعىمعا كوزسىز بەرىلۋ دە - سوقىرلىق. ءدىن - دىڭگەك، ءبىراق سانا وركەنيەتپەن قاتار دامىپ، ءوسىپ وتىرۋى كەرەك.
مىنا ناداندىقتى قاراڭىز، وسىدان ءۇش جىل بۇرىن اۋىل اقساقالدارى جينالىپ، ءۇندى تايپاسىنداعى 7 جاسار قىزعا قاتارىنان ەكى باقاعا تۇرمىسقا شىعۋعا كەڭەس بەرەدى. سودان جاستار كولدەن باقىلداتىپ، ەكى باقانى الىپ كەلەدى. تاعى وتىز كۇن ويىن، قىرىق كۇن توي. نە ءۇشىن؟ قىز باقامەن باقىتتى بولا ما؟
بۇدان شىعاتىن ءتۇيىن نە؟ سويتسەك، ءۇندىنىڭ پالليپۋدۋپەت دەرەۆنياسىنىڭ جۇرتى بىرنەشە جىل بويى قارا جامىلىپ كەلگەن. دەرەۆنيانى تۇسىنىكسىز اۋرۋ جايلاعان. كوپ ادامدار بەلگىسىز سىرقاتتان كوز جۇمعان. ەندى قايتىپ تىعىرىقتان شىعۋ كەرەك؟ دەرەۆنيانىڭ اقىلماندارى جينالىپ، تاعى دا كەڭەس قۇرادى. «باقامەن باقىتتى بولاتىن جەتى جاسار قىز كەرەك». اقىرى ءبىر بەيشارانىڭ قىزىن ۇلدە مەن بۇلدەگە وراپ، ءومىرى كيمەگەنىن كيدىرىپ، ءومىرى كورمەگەنىن كورسەتىپ، ۇلان-اسىر توي جاساپ، ەكى حرامعا كىرگىزەدى. سيىنادى. بالانىڭ باقىتتى بولۋىن ەمەس، «دەرەۆنيانى بەلگىسىز سىرقاتتان قۇتقار» دەپ قۋىرشاققا تابىنادى.
جالپى، ءۇندىستاندا باسقا جان- جانۋارلار مەن حايۋاناتتارعا جانە جاندىكتەرگە قاراعاندا ادامدار يتكە كوبىرەك ۇيلەنەدى نەمەسە تۇرمىسقا شىعادى. مۇنىڭ بارلىعى بەلگىلى ءبىر سالت پەن ءدىني اعىمنىڭ استارىندا جۇزەگە اساتىنى ايان. ءبىراق قانشا دەگەنمەن، ەلدى وركەنيەتكە باستايتىن زاڭ بار.
ورتاق زاڭ اياسىندا ەل دامىپ، ادامدار سوعان مويىنسۇنىپ، باعىنۋى كەرەك ەمەس پە؟ ءبىراق ءۇندى قوعامىندا قوعامدىق، مەملەكەتتىلىك دەگەن ۇعىمنان گورى، تايپالىق اعىمدىق سالت-ءداستۇر بيىك ورىن الىپ وتىرعانىن جاسىرۋعا بولمايدى.
جابايى ءداستۇردى ۇندىلەر ءبارىبىر جوعالتا المايدى. ودان ادا بولۋ ءۇشىن الدىمەن سانانى تازارتۋ كەرەك شىعار.
تاعى ءبىر مىسال، وتكەن جىلى ءۇندىنىڭ تاعى ءبىر ايەلى يتكە تۇرمىسقا شىقتى. كۇيەۋى ولە بەرگەن. بۇدان قۇتىلۋدىڭ جولى بىرەۋ-اق - يتكە تۇرمىسقا شىعۋ. دەرەۆنيانىڭ جىگىتتەرى قاڭعىباس ءيتتى ۇستاپ بەرگەن. ونى جۋىندىرىپ، اسپەتتەپ، موينىنا مونشاق تاعىپ، حرامعا الىپ بارعان. ادامنىڭ مۇنداي شوعىرى مەن سالتاناتىن كورمەگەن بولۋى كەرەك، ەل ايەلدىڭ باقىتتى بولۋىن تىلەپ قۇتتىقتاپ جاتقاندا قاڭعىباس ءيت شوشىپ، قاشىپ كەتكەن.
«قاشقان يتتە قايىر بار»، ءيتتى قايتادان ۇستاپ اكەلىپ، اقساقالدار جانسىز قۋىرشاقتىڭ الدىندا سيىنىپ، باتاسىن بەرگەن.
مۇنداي مىسالداردى مىڭداپ كەلتىرۋگە بولادى. ءبىراق ءبىز مىسالدان مىسقال وي تۇيدىك پە؟ ماسەلە سوندا. مۇحتار قۇل-مۇحاممەد مينيستر بولىپ تۇرعان ۋاقىتتا وتاندىق تەلەارنالاردى شەتەلدىك سەريالداردان ازات ەتۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرگەن. ءبىراق ارزان ۇپايمەن، جوعارى رەيتينگ جيناۋدى ماقسات ەتكەن تەلەارنالار ءوز دەگەندەرىن قويار ەمەس. ءۇندى تەلەسەريالدارىن كورگەن قازاق قازىر كينودان كورگەنىن قايتالاپ جاتىر. قۋىرشاققا تابىنادى. يچانىڭ ولگەنىنە نالىپ، «ومىرىندە ءبىر جاقسىلىق كورمەي ءوتتى عوي» دەپ كوز جاسىن كولدەي ەتىپ وتىرعاندار كوبەيدى. ەندى قايتپەك كەرەك؟
«كەلىن» بىزگە كەرەمەت پە؟
وتاندىق تەلەسەريالدار قايتسە وڭالادى؟
يتكە ۇيلەنگەن ۇلتتىڭ كينوسى قازاققا يگىلىك اكەلە مە؟
...ءۇندىنىڭ «كەلىنىنەن» مەنىڭ «قارا شاڭىراعىم» قىمبات.
بەرىك بەيسەن ۇلى
«ايقىن»
