ورتالىق ازيانىڭ ءۇش ەلىندە كيىم ماسەلەسى تالقىعا ءتۇستى

استانا. قازاقپارات - ورتالىق ازيانىڭ ءۇش ەلىندە كيىم ماسەلەسى قىزۋ تالقىعا ءتۇستى.

ءبىر ەلدە «شەتەلدىك» ءدىني كيىم بيلىكتىڭ قىرىنا ىلىنسە، كورشى ەلدە باتىس ۇلگىسىندەگى اشىق كويلەككە ءتيىستى.

ال ءۇشىنشى ەلدە ءداستۇردى قۇرمەتتەۋ قاجەتتىگىن ايتادى.

تاجىكستاندا ايەلدەردىڭ كيىمىنە «ءسان پوليتسياسى» ارالاسا باستادى. انالار كۇنى (رەسمي تۇردە حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى) مەرەكەسىن تويلاۋ كەزىندە ەل پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون يسلام ءدىنىن ۇستاناتىن كورشىلەس مەملەكەتتەگى ايەلدەردىڭ ءداستۇرلى كيىمى - ۇزىن قارا كويلەكتى كيەتىن قىز- كەلىنشەكتەر ءوز ەلىندە دە بار ەكەنىن ايتىپ قاپالاندى.

بىرنەشە جىلدان بەرى ورتالىق ازيادا داۋعا اينالعان ءپارانجى كيەتىن ايەلدەر دە بار ەكەنىنە نارازىلىق بىلدىرگەن راحمون بۇل كيىمدى «تاجىك مادەنيەتى مەن داستۇرىنە ساي ەمەس» دەپ اتادى.

«حالقىمىز ەشقاشان دا قارا كيىم كيمەگەن. ءداستۇرلى مەيرامدارعا بۇنداي كيىممەن كەلۋگە بولمايدى. ءتىپتى قايعى- قازا بولعان جاعدايدا دا ءبىرىڭعاي قارا كيگەن ەمەس» دەدى ول.

حالقىمىز ەشقاشان دا قارا كيىم كيمەگەن. ءداستۇرلى مەيرامدارعا بۇنداي كيىممەن كەلۋگە بولمايدى.

ايەلدەردىڭ قارا ءتۇستى كيىم كيگەنى پرەزيدەنتكە جاقپاي قالعان سوڭ شەنەۋنىكتەر ىسكە كىرىستى. ناۋرىزدىڭ 28 ى كۇنى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ابدۋراحمون الامشوزودا ەلدەگى پوليتسيا جەتەكشىلەرى مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ باسشىلارىن جيىپ دۋشانبەدە ءماجىلىس وتكىزدى.

الامشوزودا ولارعا «شەتەلدىك كيىم كيگەن ايەلدەرگە ساقتىقپەن قاراپ، كيىنۋ سەبەبىن انىقتاپ، تۇرعىندار اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى» تاپسىردى. ياعني، باسقا ەلدەگى مۇسىلمان ايەلدەر ءتارىزدى كيىنۋ تاجىك قىز-كەلىنشەكتەرىنە جات ەكەنى ايتىلدى.

وزبەكستاندا «ادەپسىز ۇلگىدەگى» كيىممەن كۇرەس ءجۇرىپ جاتىر. اقپاننىڭ 24 ى كۇنى وتكەن كونسەرتتەگى ءانشى لولا يۋلداشيەۆانىڭ كيىم ۇلگىسى ۇكىمەتتىك ورگاننىڭ نازارىن اۋداردى.

وزبەكستاندا ارتىستەردىڭ ساحناعا شىعۋىنا ليتسەنزيا بەرەتىن نەمەسە تىيىم سالاتىن مەملەكەتتىك مەكەمە - «وزبەكناۆو» لولا يۋلداشيەۆانى شاقىرىپ، انشىگە كونسەرتتە كيگەن كويلەگى «ۇلتتىق مەنتاليتەتكە قايشى كەلەتىنىن» تۇسىندىرگەن. وعان الداعى ۋاقىتتا ساحناعا ونداي كيىممەن شىقپاۋدى ەسكەرتكەن.

ناۋرىز مەيرامى قارساڭىندا «وزبەكناۆو» شىعارعان ارنايى قاۋلىدا ايەلدەرگە ساحنادا يىعىن نەمەسە اياعىن جالاڭاشتاپ شىقپاۋ، «سەكسۋالدى سيپاتتاعى يشارالار جاساماۋ» تۋرالى ايتىلعان. مەكەمە «بارلىق ايەل انشىلەرگە كونتسەرت الدىندا ساحناداعى كيىم مەن ارەكەتى جايلى نۇسقاۋلىق» بەرگەن.

ءانشى لولا يۋلداشيەۆانىڭ داۋعا قالعان كويلەگىن «ءاننىڭ تابيعاتىنا لايىقتاپ دايىنداعانى» تۋرالى ازاتتىقتىڭ وزبەك قىزمەتىنە ايتقان 31 جاستاعى ديزاينەر زۋلفيا سۋلتون «وزبەكناۆو» مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ سىنىمەن كەلىسپەيدى.

 «وزبەكناۆو» شىعارعان ارنايى قاۋلىدا ايەلدەرگە ساحنادا يىعىن نەمەسە اياعىن جالاڭاشتاپ شىقپاۋ، «سەكسۋالدى سيپاتتاعى يشارالار جاساماۋ» تۋرالى ايتىلعان.

 «بۇل ەسترادا انشىلەرىنىڭ كيىمى، ولار كىتاپحاناشى نەمەسە يسلام كوللەدجىنىڭ ستۋدەنتى ەمەس قوي» دەيدى ديزاينەر. وزبەك مەملەكەتتىك تەلەارناسى - «شەتەلدىك» نەمەسە «بوتەن» كيىم ۇلگىلەرى تۋرالى ءجيى كورسەتەتىن جالعىز ارنا - قازىر يسلام دىنىنە ساي كيىم ۇلگىسىن دە، باتىس ءستيلىن دە سىنايدى.

قىرعىزستاندا قىزداردىڭ باتىستىق ۇلگىدەگى كيىمىن سىنايتىندار بار. ولار قىرعىز ايەلدەرىنىڭ ءداستۇرلى كويلەكتەر كيىپ جۇرگەنىن قالايدى.

قازاقستاندا «تاريحشى، جازۋشى جانە ۇلى دالا مادەنيەتىن ناسيحاتتاۋشى» ارمان نۇرمۇحانبەتوۆ Tengrinews سايتىنا بەرگەن سۇحباتىندا، قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرىن كيەتىن ءبىر كۇن بەلگىلەۋ تۋرالى باستاما كوتەردى.

ول ءساۋىر، مامىر نەمەسە قىركۇيەكتىڭ سوڭعى جۇماسىنا بەلگىلەنگەن اتاۋلى كۇنى جۇرتتىڭ بارىنە ۇلتتىق كيىم نەمەسە ونىڭ زاماناۋي نۇسقاسىن كيىپ شىعۋدى ۇسىنادى. نۇرمۇحانبەتوۆ جەتەكشىلىك ەتكەن توپ الەۋمەتتىك جەلىدە جۇرگىزگەن ارنايى كامپانيا بۇل باستامانى قولداۋشىلار از ەمەس ەكەنىن كورسەتتى.

ورتالىق ازياداعى بەس مەملەكەت ۇكىمەتتەرى 1991 -جىلى تاۋەلسىزدىگىن العاننان بەرى ءوز ۇلتتىق ەرەكشەلىگىن ايقىنداپ الۋعا ۇمتىلىپ كەلەدى. بۇل ەلدەردە شەنەۋنىكتەردىڭ كوبى «ءپارانجى نەمەسە حيدجاب كيۋ - داستۇرگە ساي ەمەس» دەگەندى ايتادى.

ايماقتى مەكەندەگەن كەيبىر كوشپەلى حالىقتارعا ونداي كيىم ءتان بولماعان شىعار، ءبىراق ورتالىق ازيا تاريحىمەن تانىس جاندار سوۆەت زامانىندا كەيبىر ەلدەردە، ماسەلەن، وزبەكستاندا ايەلدەردى بەتپەردەنى شەشۋگە كۇشتەپ كوندىرگەنىن جاقسى بىلەدى.

كوممۋنيستىك پارتيا باسقا ورامال تاعۋدى «جابايىلىق، ەسكىنىڭ قالدىعى» دەپ قاراپ، 1927 -جىلى 8-ناۋرىز - حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىن ەنگىزىپ، ايەلدەرگە بەتتەرىن بۇركەمەلەۋگە تىيىم سالعانى ءمالىم.

تاعى ءبىر اتاپ وتەرلىك جايت، ايماق ەلدەرىندە ايەلدەردى «ءداستۇرلى كيىم» كيۋگە شاقىرىپ، باستاما كوتەرىپ جۇرگەندەر - ەر ادامدار. ولاردىڭ وزدەرى جۇمىس كەڭسەسىنە باتىس ستيلىندەگى كوستيۋم كيىپ بارادى.

دەرەككوز: ازاتتىق