باسشىعا قارسى شىعۋعا بولمايدى دەگەن ۇرەيدەن ارىلۋ قاجەت - كانديدات ح. قوجا- احمەت

استانا. قازاقپارات - پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسۋعا ءوتىنىش بەرگەن تاعى ءبىر ۇمىتكەر - قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، جازۋشى- پۋبليتسيست حاسەن قوجا- احمەت مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەندىگىن انىقتاۋ جونىندەگى لينگۆيستيكالىق كوميسسيادان ءوتتى.

ەندى، پرەزيدەنتتىككە كانديدات بولىپ رەسمي تۇردە تىركەلۋ ءۇشىن 90 مىڭنان استام داۋىس جيناۋ قاجەت. ح. قوجا- احمەت ونىڭ ءبارىن ءالى جيناپ شىقپاسا دا، بۇگىن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن تانىستىردى، دەپ حابارلايدى «الاش ايناسى» پورتالى.

باعدارلامانىڭ اتاۋى - «جاڭا سانا». ونىڭ نەگىزىندە «ادامزات قايدا بارادى؟» دەگەن ساۋال جاتىر. «ەندى، قاراڭىز، قازىر وركەنيەت دەپ وتىرمىز. ال وسىدان 2500 جىل بۇرىن سوكرات پەن ەزوپتاردىڭ، بالاسۇعان مەن ءال- فارابيلەردىڭ ادامزاتقا قاتىستى ايتقان سىندارى - ءبارى- ءبارى ءالى كۇنگە دەيىن شەشىمىن تاپپاي جاتقان ماسەلەلەر.

سوعان قاراعاندا، ادامزات ءوزىن- ءوزى، جالپى ادامشىلىق قاسيەتىن دامىتپاعان. اناۋ قولىنداعى شوقپارىن عانا دامىتىپ، يادرولىق قارۋعا دەيىن جەتكىزدى. ءسويتىپ، ءبىرجاقتى دامىپ كەتكەن. مەنىڭشە، ادامزات ءوزىنىڭ ادامشىلىعىن دامىتۋعا بەت بۇرماسا، ەكولوگياعا، ەكونوميكاعا، جالپى جەر شارىنا ۇلكەن قاۋىپ تونەدى»، - دەيدى ح. قوجا- احمەت.

ۇمىتكەردىڭ ايتۋىنشا، باعدارلاما ساياسي- فيلوسوفيالىق سيپاتقا يە. قازىر جازۋشى وسى تاقىرىپقا ارناپ كىتاپ جازىپ جاتىر.

كەڭەستەر وداعى كەزىندە ح. قوجا- احمەت ۇلتشىل دەگەن ايىپپەن ەكى رەت سوتتى بولدى. سوڭعى رەت 1986 - جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسىپ، 4  جىلعا سوتتالعان. الايدا بەلدى قوعام قايرەتكەرلەرىنىڭ ارقاسىندا ەكى جىلدان كەيىن بوستاندىققا شىقتى. «ودان كەيىن قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن جاريالاۋدى تالاپ ەتىپ، اكسيا جاساپ جۇرگەن كەزدە سايلاۋ باستالىپ كەتتى. سول كەزدە «جەلتوقسان» دەموكراتيالىق پارتياسى مەنى پرەزيدەنتتىككە كانديدات رەتىندە ۇسىنعان. مەن بولسام، باسشىعا قارسى شىعۋعا بولمايدى دەگەن حالىق ىشىندەگى توتاليتارلىق ۇرەي جويىلسىن دەپ سايلاۋ باسەكەسىنە تۇسكەنمىن. مىنە، مەن قارسى شىعامىن. قارسى بولعاندا، زاڭمەن. زاڭ بار عوي. ول رۇقسات ەتىپ وتىر. نەگە قورقۋ كەرەك؟»، - دەيدى ح. قوجا- احمەت.

ال «سول كەزدەن بەرى نە وزگەردى؟» دەگەن سۇراققا: «سول كەزدەن بەرى...(كۇلدى) ۇلكەن وزگەرىس بولدى دەپ ايتۋعا بولادى. وداق تارادى. ءبىراق سول وداقتان قالعان توتاليتارلىق پسيحولوگيا ءالى بىزبەن بىرگە كەلە جاتىر. حالىق ساناسىندا دا، مەملەكەتتىك قىزمەتتە جۇرگەندەردىڭ ساناسىندا دا ءالى دە سول ستاليندىك مەحانيزم بار. حالىقتى تاپتاپ- جانشۋ ارقىلى عانا باسقارۋعا بولادى دەگەن پسيحولوگيا ءالى كوپ وزگەرىسكە ۇشىراماي جاتىر. ول قازاقستاندا عانا ەمەس، ول بۇكىل پوستكەڭەستىك ەلدەردىڭ بارىندە دە بار. بالتىق جاعالاۋى ەلدەرىن ايتپاعاندا، باسقا جەرلەردىڭ بارلىعىندا، وكىنىشكە وراي، ۇرەيدە ۇستاپ باسقارۋ ساقتالعان. سول ۇرەيدى جويۋ ءۇشىن ءبىز دە سايلاۋعا تۇسەمىز. ايتاتىنىمىزدى ايتامىز»، - دەپ اتاپ كورسەتتى ح. قوجا- احمەت.

اۆتور: ارمان اسقار

Alashainasy.kz