بۇركىتباي اياعان: قازاق - ەركىن ادام دەگەن ماعىنا بەرەدى

استانا. قازاقپارات - تاريحتا قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى جانە ونىڭ قالىپتاسۋىمەن قاتار، «قازاق» اتاۋىنىڭ انىقتاماسى (دەفينيتسيا) ەتنيكالىق بەينە الا باستادى.

جالپى، XV عاسىردىڭ 60-جىلدارى كوپتەگەن اۆتورلار «قازاق» ۇعىمىنا بەلگىلى ەتنيكالىق ءمان بەرەدى.

BNews.kz تىلشىسىنە سۇحبات بەرگەن مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور بۇركىتباي اياعان «قازاق» دەگەن ۇلت ەركىن ادامنىڭ بەينەسى دەيدى.

«جالپى، قازاق مەملەكەتىنىڭ قالىپتاسۋى، ورلەۋى، قازاق ەتنوسىنىڭ قالىپتاسۋى - وتە قىزىق تاقىرىپ. ناقتى، قازاق ەتنوسىنا كەلسەك، ءبىر ەرەكشەلىگى، قازاق ەتنوسى مەن مەملەكەتتىڭ ءوزى بىرگە قالىپتاسىپ، بىرگە ءجۇرىپ وتىرعان. قازاق دەگەن ۇعىم كونە تۇركى زامانىنان كەلەدى. ەركىن ادامدى، كوشپەلى ادامدى «قازاق» دەيدى. XV عاسىردىڭ 60-جىلدارى كوپتەگەن اۆتورلار «قازاق» ۇعىمىنا بەلگىلى ەتنيكالىق ءمان بەرەدى.

مۇحامەد حايدار دۋلاتي: «...جانىبەك جانە كەرەيمەن بىرگە كەتكەندەردى «قازاقتار» دەپ اتادى جانە ولارعا وسى اتاۋ بەكىگەنى» تۋرالى جازادى. كوپتەگەن جىلعا سوزىلعان ەتنيكالىق پروتسەستەر ناتيجەسىندە «قازاق» ەتنونيمى جانە قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى بەكىدى. قازاق حاندىعىنىڭ تۇرعىندار سانى، اسىرەسە، ءابىلقايىر حاننىڭ ولىمىنەن كەيىن، جاڭا رۋلار مەن تايپالاردىڭ كەلۋى ەسەبىنەن كوبەيدى. كەڭ بايتاق قازاقستاندا قىسقا مەرزىم ىشىندە ەتنيكالىق قاۋىم پايدا بولعان-دى. جاڭا مەملەكەت - قازاق حاندىعى، ونىڭ تەرريتورياسى مەن ەتنيكالىق شەكاراسى قالىپتاستى»، - دەيدى پروفەسسور.

ب. اياعان اتاپ وتكەندەي، تۇرىك- موڭعول زەرتتەۋشىلەرى «كازاك» ەتنونيمىنىڭ دۇرىس اتالۋى - «قازاق» ەكەنىن ايتقان.

«تۇركى- موڭعول زەرتتەۋشەلىرىنىڭ پىكىرى بويىنشا، «كازاك» ەتنونيمىنىڭ دۇرىس اتاۋى «قازاق». ورتالىق ازيانىڭ ەجەلگى ەسكەرتكىشتەرىندە «كازاچەستۆو» تۇسىنىگى «ەركىندىك، ەركىن ءومىر- سالت» ۇعىمىنىڭ بالاماسى رەتىندە قولدانىلعان. قىرىم- تاتار قۇجاتتارىندا دا قازاقتار تۋرالى اڭگىمە كوپ. سوندىقتان، قازاق دەگەن ەركىن ادام، باعىنبايتىن دەگەن ۇعىم بەرەدى»، - دەيدى تاريحشى.

كەنجەكەي توقتامۇرات